Vísir - 07.08.1968, Blaðsíða 8
s
VI S IR . Miðvikudagur 7. ágúst 1968,
VISIR
Útgefandi: Reykjaprent h.t.
Framkvæmdastjóri Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoöarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjómarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Bergþór tJlfarsson
Auglýsingar: VSalstræti 8. Simar 15610 11660 og 15099
Afgreiðsla: Aðalstræti 8. Simi 11660
Ritstjóm: t augavegi 178. Sími 11660 (5 linur)
Áskriftargjald kr. 115.00 á mánuði innanlands
í lausasölj kr. 7.00 eintakið
Prentsmiðja Visis — Edda h.f.
V/ð búum oð viðreisninni
þeim fatast ekki samspilið, stjórnarandstöðublöðun-
um, er þau tala út í hött dag eftir dag um eðli erf-
iðleikanna, sem við er að stríða í þjóðarbúskapnum.
Að vísu er viðurkennt einstöku ’sinnum, að verðfall
útflutningsafurða geti skapað viss vandræði og ekki
sé heldur auðvelt að eltast við stopula síldveiði 700—
800 mílur norðaustur í hafsauga. Og Tíminn segir með
stærsta letri, að um 90% af túnum bænda séu kalin
og ónýt í heilum héruðum. En lítið er talað um, að
slíkt skapi þjóðfélagsleg vandamál, svo teljandi sé.
Nei, — það sé viðreisnin, sem sé verri en hafís og
markaðshrun. Þar sé orsakanna að leita.
Tíminn segir, að bráðum eigi viðreisnin tíu ára af-
mæli og verði þá fróðlegt um að litast og sjá árangj-
urinn. Því er gleymt, að viðreisninni úr gjaldþroti
vinstristjórnarinnar lauk fyrir um það bil tveimur ár-
um. Dómsmálaráðherra sagði um þetta í ræðu sinni á
landsfundi Sjálfstæðisflokksins strax árið 1965:
„Viðreisninni er lokið. Það verkefni, sem nú er
framundan, er að marka þáttaskil í íslenzkum stjórn-
málum. Verður þar fyrst byggt á grundvelli viðreisn-
arstefnunnar, frjálsu þjóðfélagi, sem brotizt hefur úr
viðjum hafta með þar af leiðandi ruglaðri efnahags-
skipun og jafnvægisleysi.“
Þetta var áréttað á landsfundinum 1967 og fyrir
alþingiskosningarnar það ár.
Það er mikið lán, að viðreisninni lauk í tæka tíð,
áður en verðfall og aðrir erfiðleikar dundu yfir. Hin
erfiða þjóðlífsbarátta undanfarin tvö ár hefur hvílt á
grundvelli viðreisnarinnar. Það hefur verið bjargazt
á þeirri verðmætasköpun og almennu velmegun, sem
þá náðist. Vegna þess að við áttum mikinn gjaldeyris-
varasjóð, vegna þess að við höfðum keypt til lands-
ins vélar og tæki til framleiðsluaukningar, og vegna
þess að við höfðum hafið fyrstu stórvirkjun vatnsafls
og stóriðjuframkvæmdir í tengslum við hana, — vegna
alls þessa og margs annars, hefur nú verið hægt að
mæta alveg einstæðum áföllum, án þess að almenn-
ingur hafi verulega fundið fyrir þeim fram til þessa.
Hvernig væri ástandið í dag, ef þjóðarbúskapurinn
stæði jafn báglega nú og hann stóð árið 1958, þegar
Framsókn og kommúnistar gáfust upp í ríkisstjóm
eftir tveggja og hálfs árs stjóm, sem einkenndist af
úrræðaleysi og sviknum fyrirheitum? Lánstraustið er-
lendis var þrotið og enginn gjaldeyrisvarasjóður til.
Menn urðu að slást um takmörkuð gjaldeyrisleyfi,
fyrstá Innflutningsskrifstofunni og síðan í bönkunum,
þar sem leyfin hrúguðust upp, því að gjaldeyrir var
ekki til fyrir veittum leyfum.
Or þessu öngþveiti tókst að rétta við, þannig að
við höfum nú haft sterka aðstöðu til að mæta hinum
miklu áföllum, sem dunið hafa yfir.
Við minnismerki fallinna sovézkra hermanna í Bratislava. — I fremstu röð frá vinstri: Kosy-
gin forsætisráðherra, Leonid Brezhnjev og Walter UlbrichL
Eftir fundsnn í Brutisluvu
Tilslakanir — hve miklar?
□ Það er engum blöðum um þaö
að fletta, að mikils kvíða
gætti meðal ails almennings í
Tékkóslóvakíu eftir Bratislava-
fundinn, vegna þess, að menn
töldu víst. að um einhverjar til-
slakanir nefði verið að ræða af
hálfii leiðtoga Tékkóslóvakíu, og
þvi biðu menn óþolinmóðir frek-
arl skýringa.
Og eins og kunnugt er af fyrri
fréttum hafa leiðtogarnir gengið
fram fyrir skjöldu hver af öðr-
um til að reyna að sannfæra
þjóðina um, að hún þurfi engu
að kvíöa, — allt hafi farið eins
vel og frekast var unnt aö gera
sér vonir um, sjálfsforræði lands
ins væri tryggt, stefnan varðandi
umbætur og frelsi yröi óbreytt
o. s. frv. En þrátt fyrir allar skýr
ingarnar bíða menn enn — eftir
að í ljós komi, hvort slakað hafi
verið til varöandi skoöanafrelsiö
— eftirlitið með blöðum og út-
varpi og þá hve mikið, og vafa-
laust er þaö eitt viökvæmasta
deilumáliö, og það, sem þjóðirn-
ar í Tékkóslóvakíu telja ef til
vill dýrmætast af öillu er að fá
að njóta skoðanafrelsis. Ef til
vill er það rétt, sem haft var
eftir vestrænum fréttaritara, aö
þaö mundi fljótt koma f ljós,
hver þróunin veröur í þessu efni.
Og þegar í gær fór að byrja
að koma í ljós það, sem mönn-
um var áður hulið — einmitt
varðandi þetta atriöi, skoðana-
'frelsið, því að þá var I fréttum
getiö um þær bendingar, sem rit-
stjórar og fréttamenn hefðu feng
ið um „að gæta jafnan hags-
muna lands og þjóðar í skrifum
og frásögnum um mál kommún-
istaflokkanna". Ef til vill má
BSiWSSsSSSSai
Dubcek og Ulbricht. — Flestir telja Dubcek sigurvegara —
þótt hann hafi orðið að síaka eitthvað til. Með honum á mynd-
inni er Walter Ulbricht, harðasti gagnrýnandi stefnu núver-
andi valdhafa Tékkóslóvakíu.
líta á þetta sem milda bendingu
um að fara sér hægt og gætilega,
og að sjálfsögðu er þetta í sam-
ræmi við það, að efla samstarf-
ið milli kommúnistaflokkanna,
en meira kann að liggja á bak
við, að sumra ætlan, og vestræn-
ir fréttaritarar f Moskvu segja,
að þar verði fylgzt vel með þró-
uninni í Tékkóslóvakíu í þessu
efni.
Annars segja vestrænir frétta-
ritarar, að allt sé kyrrt í Prag,
og menn séu fegnir því að hlé
verður, og vafalaust leiðtogamir
fegnastir allra, þar sem þeir eiga
fyrir höndum margvíslegan und-
irbúning aö landsfundi flokksins
f september. Og framundan eru
fundir um efnahagssamstarfið
innan vébanda Comecon o.s.frv.
Það var Oldirch Cemik for-
sætisráðherra, sem í ávarpi til
6000 manna á fulltrúafundi
flokksins f Prag, bað fréttamenn
að sýna þá tillitssemi sem áður
var greint frá.
1 NTB-frétt segir, að í ræð-
unni hafi hann lagt áherzlu á,
að landið væri efnahagslega háð
samstarfinu við hin kommún-
istarfkin, og þar með virðist burt
máð sérhver von um, að Tékkó-
slóvakia geti skipulagt efnahags-
líf sitt eftir vestrænum fyrir-
myndum.
Nýlega hefur það verið tekió
f lög í Tékkóslóvakíu, að borg-
ararnir skuli njóta skoöanafrels-
is, en í NTB-fréttinni segir, að
það geti orðið fremur þreytandi
aö verða stöðugt aö hafa tillits-
semi í huga og að haga sér að
fyrirmælum frá því opinbera.
Á hinn bóginn var tekið stórt
stökk t:I skoðanafrelsis — og er
einsdæmi — eftir að Dubcek
afnam eftirlitið sem sett var i
forsetatið Novotnys.
Cernik kvað samstarfið innan
vébanda Varsjárbandalagsins
nauðsynlegt sem grundvöll við-
skipta, kaup á hráefnum og mat-
vælum og sölu á framleiöslu
landsins.
Vestrænir athugendur í
Moskvu telja tékknesk-slóvaska
leiðtoga hafa gert tilslakanir, til
þess að fá viöurkenningu á um-
bótastefnunni.
Pravda lýsir árangrinum af
Bratislavafundinum sem mikll-
vægum í baráttunni gegn ofbeldi
og heimsvaldasinnum.
/ a.
/