Alþýðublaðið - 23.05.1921, Qupperneq 1

Alþýðublaðið
Geíið út »,í AlþýðnflokkBum.
1921
Peningamálin.
Undaahald þings og stjórnar.
tslandsbanka seit sjálfdæmi.
Þegar, er það var Ijóst, að S
þmgmenn í efrideiid hefðu látið
negla sig á sama staurinn í banka-
máiunum, var auðséð hvernig fara
mundi um þau mál í höndum
hinna atkvæðalitlu þingmanna £
neðrideild.
Tilraun var að vísu gerð í
meðrideild til þe.?.s að breyta
frumvarpi áttmenninganna, eða
öllu heldur tii þess, að koma
fram álitiegra frumvarpi. Én sú
iihauu mishepnaðist svo gersam-
lega, að ef nokkuð var, þá voru
þær breytingar, sem neðrideild
gerði við írumvarpið, til skaða.
Svo að samanlögðu varð frum-
varpið, eins og það var afgreitt
frá þinginu, það lélegasta úr öllu
því, sem fram kom i málinu.
íslandsbanki hefir fengið viija
sínum framgengt fyrir hugleysi
og vanþekkingu þingmanna í pen-
ingamáium. Og dugar ekki að
æörast þó svo hafi farið, að þessu
sinni. Undanhald þings og stjórn-
ar er auðséð, enda varla við öðru
að búast, eftir því, sem á undan
var gengið,
Tíunda grein frumvarpsins ber
þess ljósastan vottinn. Þar er ís-
iandsbanka selt sjálfdæmi. Hagur
einstaklingannn — hluthafa íslands-
banka — metinn meira en hagur
þjóðarinnar. Ef þeim (hluthöfunum)
finst sér betur borgið með því, að
samþykkja ekki frumvarpið, þá
liggur þeim Ieiðin opin. Þeir hafa
vaídið til að hafna eða velja,
enda þótt viðurkent sé af öllum,
sem vit hafa á, að íslandsbanki
hafi brotið svo mjög í bága við
skyidur sínar, að þau brot nægðu
til að svifta hann öllum réttindum.
Lagabrot eriendra fjárgróðamanna
eru verðlaunuð á íslandii Ekki
furða þó þeir sæki hingaði
Líklega á þetta niðnrlagsákvæði
Mánudaginn 23. maí.
frumvarpsins að vera til þess, að
ýta undir hiuthafana, að láta land-
ið bjarga bankanum En hví þessi
skriðdýrsháttur? Var ekki eðlileg-
ast og sjáifsagðast að landið, úr
þvi sem komið er, gerði bankan-
um tvo kosti, annaðhvort að
'pyggja hjálpina strax, eða missa
að öðrum kosti öli réttindi, og
verða settur aigerlega undir eítirlít
ríkisins, meðan hann drægi inn
seðia sína og skuidir viðskifta-
maxmanna? Nei, það þurfti að
taka mjúkum höndum á hluthöf-
unum. Styggja þá ekki. Það getur
verið hættulegt að egna afarmenh-
ini
„Hlutafé ísiandsbanka skal auka
um locfilo, á þann hátt, að rlkis-
stjórnin leggur hlutafjáraukann
fram úr ríkissjóði", seg-r í 5. gr,
og „verð hlutabrcfa þeirra, sem
ríkissjóður tekur, skal ákveðið af
5 mönnum".
í sameinuðu þingi á laugardag-
inn voru þeir tveir menn sem
þingið kýs kosnir af miklum minni-
hluta þingsins. Sýnir það bezt hve
afar óákveðnir og sundraðir menn
eru um þessi mái, og ætti að réttu
iagi að skilja það svo, sem þessi
meirihluti vildi ekkert vera riðinn
við þessa nýtízku fjármálapólitík
þingsins.
Eitt frægðarstryk vann Jón Þor-
láksson í þessu máli, en það var
þggar hann kom inn ákvæðinu í
niðurlagi 1. greinar, Var upphaf-
lega ætlast svo til, að 1. maí
1922 skyldu seðlarnir ekki meiri
en 8 miljónir, en það ákvæði var
ísiandsbanka í óhag, og þá var
sjálfsagt fyrir skósveina hans að
fara á stúfana og bjarga fyrir
hann nokkrum þúsuadum króna.
Og það tókst. Þingmena bitu á
agnið.
Geta þingmennirnir, sem bjáíp-
uðu bankanum, nú snúið heim
giaðir í huga og með gullgljáa á
andiitinu yfir sigri góSs máíeínisí
Bankinn hefir enn váfið þeim um
fingur sér.
JKsriásir
114. tölubl.
€rlenð símskeyti.
Khöfn, 22. maí.
B&núaríkin og Englaná.
Símað er frá London, að hinn
nýi sendiherra Bandaríkjanna, Nar-
vej, hafi iýst yfir því, að þau
vilji engan biut eiga í þjóðaráðinu.
í umboði Hardings vill hann óslft-
andi samvinnu við England, og
álíta margir að samkomulag sé
um það, að stofna til enskame-
ríkskrar heimspólitíkur.
Bret&r lán& Nordmönnnm fé.
Ehskir bankar buðu út 4 milj.
sterlingspunda ián til handa norska
rfkinu og var komið inn meira en
nóg fé á tveimur tfmum.
Strídsafbrotin.
Símað er frá Beriín, að á mánu-
daginn hefjist réttarrannsókn út af
stríðsafbrotunum við rfkisréttinn í
Leipzig.
|fýjn bankaISgin.
Svo mönnum gefist kostur á að
kynnast afrekum þingsins í fjár-
málunutn, birtum vér hér írum-
varpið sem hlaut fuila náð fyrir
augum meirihluca þess.
Frumvarp til íaga um seðlaút-
gáfu ísiandsbaaka, hlutafjárauka
o. fl.
1. gr.
Tíi 31. okt. 1922 fer íslands-
banki raeð seðlaútgáfu í ríkinu,
að undantekmiEB þeim 3/4 miljón-
ar, sem rlkissjóður gefur út ss
seðlum. Aliir þeir seðlar, sem
bankinn gefur út, skulu málm-
trygðir á þana hátt, sem íyrir er
mælt í lögum nr. 66, 10. nóv»
1905.
Hinn 31. ckiu 1922 má baak*