Vísir - 28.10.1968, Blaðsíða 9

Vísir - 28.10.1968, Blaðsíða 9
VTS1R . Mánuaagur 28. oktoner xsoa. Teljið þér æskilegt, að stjómmálaflokkarnir verði skyldaðir til að láta prófkjör fara fram um, hvaða menn skuii bjóða fram til Alþingis?“ Rannveig Haraldsdóttir: „Já. mér finnst aö almenningur eigi að eiga meiri hlutdeild í því hvaða menn eru boönir fram“. Gunnar Óskarsson: „Ég hef ekki hugsað þetta mál og hef ekki neina skoðun á því. Ég hef yfir- leitt ekki neina skoðun á stjórn málum. Carl Stefánsson: „Já, ég mundi telja það rétt, að láta almenning ráða því, hverjir fara í fram- boð.“ ■ Kerskálinn í byggingu (t. h.). Fremst til hægri er kerjasmiðjan, lengra í burtu steypuskálinn. T. h. er einn af þrem daggeymum. Þar blása þeir 100 tonna stykkj- um upp í loft eins og ekkert sé Heimsókn i álverksmiðjuna lýst, en verksmiðjan er nú óðum að fá á sig svip ♦ Suður við Straumsvík er verið að reisa eina fullkomnustu álverksmiðju heimsins með ýmsum nýjungum í sjálfvirkni, sem ekki hafa verið reyndar áður. Þessi staðreynd getur vel farið fram hjá ferða- löngum, sem leið eiga um Reykjanesbrautina fram hjá verksmiðjustæðinu, þótt það fari ekki fram hjá neinum nú orðið, að þarna er að rísa geysimikil verksmiðja, ekki aðein^ á íslenzkan mælikvarða, heldur einnig jafnvel alþjóðlegan. Verksmiðjan eins og hún er nú að mótast mun þó „aðeins“ framleiða um 30 þús. tonn af áli á ári, en ef rekstur verksmiðj- unnar gengur vel, er hugsanlegt að hún muni fram- leiða 160 þús. tonn af áli áður en yfir lýkur. Ekki verður spáð um það nú, hvort eða hvenær afköst verksmiðjunnar muni ná 160 þús. tonnum, en góð- ar vonir eru nú bundnar við, að hafizt verði handa við að stækka hana í 60 þús. tonn um leið og fyrsta áfanga verksmiðjunnar er lokið. Þegar verksmiðjan verður komin í 60 þús. tonn munu hreinar gjaldeýr- istekjur okkar íslendinga af verksmiðjunni nema um 450 millj. kr. á ári, en helmingur þeirrar upp- hæðar verða greiðslur fyrir raforku og útflutnings- tolla. Þessar gjaldeyristekjur munu auka þjóðar- tekjur okkar um 1800 milljónir. Reynslan hefur sýnt, að gjaldeyristekjur skapa grundv?!! fyrir um fjórum sinnum hærri þjóðartekjur. Þessi aukning í þjóðartekjum mun nema um 9 þús. kr. á hvert mannsbarn í landinu eða 40—50 þús. kr. á hverja meðal fjölskyldu. Svavar Gestsson: „Já. J þessu dæmi er ekki reiknað með hinum ýmsa áliðnaði, sem gæti sprottið upp hér á landi vegna tilkomu álverk- smiðjunnar, þ.e. ýmissi vinnslu úr áii. en markaöur fyrir álvör- ur hefur vaxið hröðum skrefum í heiminum undanfarna áratugi eða alveg sfðan fyrst var farið að vinna ál fyrir aðeins tæpum 80 árum. Það er því að vonum, að margir séu forvitnir um framgang mála suöur í Straums vfk. Verksmiðjan þar er nú óð- um að taka á sig mynd og unn- ið er af krafti við að gera höfn ina í Straumsvík, þar sem skip koma alla leið frá Ástralíu, hinum megin á hnettinum munu losa hráefni, þeg- ar á næsta ári. Það eru andfætlingar okkar, Ástra- líubúar, sem framleiða munu ál oxíðið (alumina), sem hreint ál er unnið úr hér. Þó að ál sé einn algengasti málmurinn í jarðskorpunni, jafnt hér á landi sem annars staðar er ekki hag- kvæmt með núverandi tækni að framleiöa það úr öðru en álox- íði, sem ekki er til hérlendis og óvíða í miklu magni. Þar sem nú er oröið tiltölu- lega auövelt að átta sig á því hvernig álverksmiðjan muni líta út, þegar hún verður tilbúin á næsta ári brá Vísir sér í stutta kynnisferð suður í Straumsvík í fyrri viku. Það fyrsta, sem vek ur athygli, þegar þangað er komið er hinn fádæma snyrti- mennska, sem einkennir allt yfirbragö byggingarstæðisins auk hinna miklu stæröar verk- smiðjunnar. Götur hafa þegar verið malbikaöar um verk- smiðjustæöið, túnþökur lagðar umhverfi„ hús, þar sem því verður viökomið og drasl, sem einkennir íslenzka byggingar- staði sést hvergi. Það er ekki grunlaust um, að þama ráði ekki aöeins mc ,'ædd snyrti- mennska, heldur, að mun hag- kvæmara hljóti aö vera að hafa snyrtilegt á byggingarstöð- um, heldur en allt vaðandi í sóðaskap, bó að sú staðreynd hafi rækilega farið fram hjá flestum íslenzkum bygginga- mönnum til þessa. Það er margt íægt aö .æra við þessar framkvæmdir, sagði Vilhjálmur Þorláksson, verk- fræðingur og aðstoöarmaöur framkvæmdastjórans, en hann var svo vingjamlegur aö fylgja Vísismönnum um svæöið og út- skýra með stakri kurteisi og þolinmæði allt, sem fyrir aug- um bar. Til þess að gera grein fyrir væntanlegri starfsemi álverk- smiðjunnar er hentugast að hefja lýsinguna niðri við höfn, þar sem hráefnið kemur til verksmiðjunnar o fylgja síðan leið þeirri, sem það fer þangaö til það er fullunnið. Það skildi Vilhjálmur með meðfæddri og á- unninni rökhyggju stærðfræö- ingsins eftir langt nám i verk- fræði og fylgdi okkur fyrst að geymslutankinum, sem áloxíö- inu verður skipaö upp í. Tankur þessi er geysileg smíð eins og allt annað þar-.a suðurfrá. Hann verðu. um 60 metrar á hæð fullgerður og mun taka um 30 þús. tonn af áloxíði, sem nægir fyrir hálfs árs framleiðslu miðað við fyrsta stig verk- smiöjunnar (úr hverjum 2 tonn- um af áloxíði er framleitt eitt tonn af áli) Tankurinn er nú kominn upp í tæpra 40 metra hæð. en smiöi hans er sérstæð að ýmsu leyti. Þegar grunnur hans hafði verið reistur var þakiö á hann smíðað og hefur þakinu veriö blásið upp meö viftum eftir því, sem smíði tanksins hefur miðað áfram. Allir vita að viftur geta blás- ið ýmsum smáhlutum til, en þakiö er um 100 tonn á þyngd og hefði ólærður maður látið sér detta ýmsar aðrar leiðir til að koma þakinu á tankinn áður en hann hefði dott- ið ofan á þessa lausn. Til þess að skýra galdurinn skal þess getiö, að tankurinn er þéttur, þegar blása á þakinu upp um eitt þrep og loftþrýstingur inn- an í tankinum er myndaöur með viftunum. Sjálfvirkur löndunarútbúnaö- ur verður notaður til aö koma hráefninu í þennan tank úr skipunum. Svo undarlega bregð ur þó við, að sjálfvirkni verður ekki notuð til þess að færa hráefnið úr þessum tanki í þrjá minni tanka, svokallaða dagtanka, en þaöan eröur hrá- efniö tekið inn í kerskálann þar sem rafgreiningin verður, eða hin eiginlega vinnsla ál- oxíösins fer fram. Vilhjálmur gat ekki gefið skýringu á þessu misræmi, en sjálfsagt hefur verið reiknað út, hvort borgar sig betur að aka með hráefnið eða leiða það eftir færiböndum og niöurstaða dæmisins orðið eins og að ofan greinir. Kerskálinn er stærsta bygg- ingin á svæöinu. Skálinn er á lengd viö allsæmilega götu í Reykjavík, enda var tækið, sem notaö var við lagningu Reykja- nesbrautar, notaö til að steypa gólfiö. Húsið er um 650 metrar á lengd og 15 þús. fermetrar að flatarmáli. Þessa dagana er verið að koma fyrir í húsinu miklum álstólpum sem leiða munu hin 60 þús kílówött á milli hinna 120 kerja, sem verða í húsinu. Kerin verða öll rað- tengd og veröur spennufallið í hverju keri aðeins nokkur volt. Ein helzta nýjungin -í ker- húsinu verða fjórir svokallaöir kerþjónar (þeir eru duglegir við nýyröasmíði þarna suður frá eins og viö aðra smíði). Þessir kerþjónar eru kranar, sem ganga eftir miðju gólfi og sjá að nokkru leyti sjálfvirkt um að brjóta göt f skurnina. sem myndast ofan á kerjunum, þar sem rafgreiningin fer fram og m-in sf«a. a

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.