Bókasafnið - 01.02.1988, Blaðsíða 25

BÓKASAFNIÐ
Öðruvísi kennslubækur?
Viðtal við Gunnar Karlsson prófessor
Gunnar Karlsson er prófessor í sagnfræði við Háskóla íslands.
Hann hefur verið virkur í íslenskum sagnfræðifélögum og ritað
mikið um sagnfræði, m.a. leiðbeiningarrit fyrir nemendur í
sagnfræði um bókanotkun og ritgerðavinnu, skemmtileg og þörf
*
rit sem nýtast fleiri en sagnfræðinemum. Arið 1985 gaf
Námsgagnastofnun út rit hans Sjálfstæði Islendinga 1 ásamt
Kennslutillögum og ári síðar, 1986, kom út annað hefti af hvoru
tveggja. Eru þessar bækur ætlaðar til Islandssögukennslu í
fimmta og sjötta bekk grunnskóla. Þegar þetta er ritað (í
nóvember 1987) er Gunnar að vinna að þriðja heftinu sem mun
þá að öllum líkindum verða kennt í sjöunda bekk. Jafnframt
hefur Gunnar ásamt eiginkonu sinni, Silju Aðalsteinsdóttur,
lesið þetta námsefni inn á segulband og gefur það vissulega
tilefni til fjölbreyttari notkunar innan veggja skólans og jafnvel
utan.
Skýringarmynd af skipan verslunar á íslandi. Úr Sjálfstæöi Islendinga II, bls
45. (Uppdráttur: Guömundur Ingvarsson)
Félagsverslun
Allír kaupmenn sem
vildu versla á íslandi
stofnuðu eitt félag sem
rak svo verslunina.
Konungsverslun
Konungur rak verslun-
ina. í rauninni var það
danska ríkið sem rak
hana og embættismenn
þess stjórnuðu henni.
Umdæmaverslun
Hver kaupmaður fékk
leyfi tíl að versla á ein-
um eða tveimur verslun-
arstöðum.
Guðrún Pálsdóttir
bókavöröur, Rannsókna-
stofnun landbúnaðarins
Kennslubækur þessar eru töluvert
frábrugðnar eldri kennslubókum í
íslandssögu. Áhersla er lögð á að
tengja texta og myndefni og texti
stundum í myndasöguformi, einnig
eru uppdrættir af landinu víða til
skýringar. Jafnframt er textinn
nýstárlegur að því leyti að mikið er
gert að því að höfða til tilfinninga
bamanna, m.a. með verkefnum sem
krefjast þess að þau taki afstöðu, en
þeim jafnframt gerð grein fyrir því
að oft er engin einhlít skýring á at-
burðum. Einnig eru ýmis hugtök og
hugmyndir rækilega útskýrð í
tengslum við atburði.
Þegar blaðamaður Bókasafns-
ins sótti Gunnar heim á skrifstofu
hans í Ámagarði til að ræða við hann
um tilurð þessara bóka var Gunnar
önnum kafinn við að líma myndir og
texta inn á síður í væntanlegt þriðja
hefti af Sjálfstæði íslendinga, það
sem á fagmáli er kallað útlitshönn-
un. Aðspurður kvaðst Gunnar hafa
séð um þá hlið lfka en Ragnar Gísla-
son hefði í upphafi lagt fram hug-
myndir um útlitið í megindráttum.
Jafnframt hefur Gunnar valið
myndir í bækumar. Þóra Sigurðar-
dóttir er höfundur flestra teikning-
anna og hefur unnið þær í samráði
við Gunnar og að beiðni hans enda
eru þær ýmist beinar skýringar-
myndir við textann eða af ákveðn-
um atburðum og fólki sem sagt er
frá. Aðrar myndir tíndi Gunnar svo
saman eftir því hvað honum fannst
textinn kalla á. Útgefandi tók
ákvörðun um að hafa myndir svart-
hvítar, Gunnari sjálfum fannst það
ekki afgerandi atriði, hann kvaðst
hafa lagt aðaláhersluna á textann.
Nauðsynlegt væri þó að hafa svona
rit með mörgum myndum til þess að
lífga upp á lesmálið. Kaflamir væm
langir, m.a. til þess að þjálfa menn í
25