Bókasafnið - 01.02.1988, Side 32

BÓKASAFNIÐ
byggingar, á hinum þriðja hefur svo
húsið risið, en er þó naumast hálf-
byggt enn. Þessa sögu þekkja flcstir
og verður hún ekki rakin frekar. Eitt
er þó næsta víst: þar mun koma að
húsið standi fullbúið og það fyllist
af lífi og starfi.
Tvíþætt hlutverk
Allmörg dæmi cru um það í heim-
inum að þjóðbókasöfn gegni tví-
þættu hlutverki. Getur verið um það
að ræða að þjóðbókasafnið sé jafn-
framt háskólabókasafn, þingbóka-
safn eða almenningsbókasafn.
Fyrsti kosturinn, samrekstur há-
skóla- og þjóðbókasafns, verður hér
til umfjöllunar. Slíka tilhögun hcfur
í sögunni borið að með ýmsu móti.
Svo að dæmi séu nefnd tóku há-
skólabókasöfnin í Osló og Helsing-
fors að sér hlutverk þjóðbókasafns,
hið gagnstæða gerðist varðandi
háskóla- og þjóðbókasafn gyðinga í
Jerúsalem.
Ástæður þess að einu og sama
bókasafni er fengið tvíþætt hlutverk
geta verið margvíslegar. Sögulegar
ástæður liggja gjaman að baki en
langoftast hefur ákvörðunin ráðist
af efnahagslegum ástæðum og stærð
- eða öllu heldur smæð - þess samfé-
lags sem safnið þjónar. Því stærra
sem samfélagið er því minni líkur
eru til þess að safni sé fengið tvíþætt
hlutverk.
Vegna nálægðar, skyldleika og
samstarfs við aðrar Norðurlanda-
þjóðir lítum við gjaman þangað í lei t
að fyrirmyndum eða hliðstæðum.
Sameinlng ákveðin
Alþingi ályktaði fyrir þrjátíu árum
að stefna bæri að sameiningu Lands-
bókasafns og Háskólabókasafns svo
fljótt sem auðið væri. Aðalröksemd-
in var að við okkar aðstæður væri
hvorki skipulagslega né fjárhags-
lega hagstætt að halda uppi tveimur
vísindalegum bókasöfnum af því
tagi sem hér um ræðir.
Þjóðarbókhlaöa. Myndin er tekin í janúar 1988.
- horft til framtíðar
Ritstjórn Bókasafnsins bað um grein um Háskólabókasafn og
var væntanlegum skrifara í sjálfsvald sett hvernig hann afmark-
aði efnið. Ég taldi ekki sérlega áhugavert að rekja fyrir lesendum
blaðsins sögu safnsins. Hana má kynna sér annars staðar. Til
greina kom að lýsa starfseminni í þeim takti sem kalla mætti
“svonagerumvið”. Ekki þótti mérþað heldur nógu álitlegt. Eins
*
gott væri að vísa til ársskýrslu safnsins, ellegar kaflanna í Arbók
Háskóla Islands þar sem greinargerðir um safnið taka til eilítið
lengri tímabila. Hins vegar stendur safnið nú á slíkum tímamót-
um að ég taldi best við eiga að skyggnast ofurlítið fram í tímann.
Fáeinar staðreyndir má þó
ncfna við upphaf máls. Háskóla-
bókasafn, þ.e. aðalsafnið, hefur nú
til umráða allabakálmu “gömlu” há-
skólabyggingarinnar, að háu'ðasaln-
um meðtöldum. Auk þess kjallarann
undir anddyri byggingarinnar. í
þessu húsrými öllu eru um 100 þús.
bindi af þeim 260 þús. bindum sem
alls teljast vera í eigu safnsins. Hinn
hluúnn, um 160 þús. bindi, skipúst
nokkuð að jöfnu á milli úUbúanna
17 annars vegar og svokallaðs
geymslusafns, sem er í leiguhús-
næði í Kópavogi, hins vegar. Rita-
kosturinn þar er að heita má allur
finnanlegur í skrám safnsins og er
sóttur efUr þörfum notenda. Föst
stöðugildi við safnið eru um 15 en
að lausráðningum meðtöldum eru
stöðugildin u.þ.b. 20. Lessæti á veg-
um háskólans eru allt að 800 og
dreifast á ekki færri en 16 bygging-
ar. Einungis í sumum Ulvikum eru
útibú og lesstofur í sambýli.
Læt ég hér með staðreyndatali
lokið en sný mér að þcim umskipt-
um sem fram undan eru á högum
safnsins, forsendum þeirra breyt-
inga og framkvæmd.
Einar Sigurðsson
háskólabókavörður
Lítum þá á hvemig gengið hef-
ur að koma ályktun Alþingis frá
1957 í framkvæmd. Fyrsta áratug-
inn gerðist ekkert, hinn annar var að
mestu notaður til undirbúnings
Ljósm. Jóh. Guöm.