Bókasafnið - 01.03.1991, Blaðsíða 37

Kristín Bragadóttir bókasafnsfræðingur,
Bókmenntafræðistofnun Háskóla Islands
Samtök norrænna
rannsóknarbókavarða
Árið 1947 voru stofnuð samtök bókavarða í norrænum
rannsóknarbókasöfnum og voru þau kölluð „Nordisk
videnskabeligt bibliotekarforbund“, skammstafað
NVBF. Danmörk, Finnland, Noregur og Svíþjóð stóðu
að þessum samtökum og var tilgangurinn fyrst og fremst
að efla norræna samvinnu rannsóknarbókasafna. Unnið
hefur verið æ síðan með þessi markmið að leiðarljósi, t.d.
með fundum, námskeiðum og hringborðsfundum
(rundabordskonferens).
Framan af var Island ekki aðili að samtökunum en árið
1966 var Deild bókavarða í rannsóknarbókasöfnum, sem
nú er Félag bókavarða í rannsóknarbókasöfnum, stofnað í
þeim tilgangi að vera með í norrænu samtökunum og
gerðist það aðili að samtökunum það sama ár. Aðildar-
félög NVBF eru: Foreningen af medarbejdere ved Dan-
marks forkningsbiblioteker, Finlands vetenskapliga
bibliotekssamfund (Suomen tieteellinen kirjastoseura),
Félag bókavarða í rannsóknarbókasöfnum, Norsk
fagbibliotekforening og Svenska bibliotekariesamfundet.
Þau eru byggð upp á svipaðan hátt og hafa norræna sam-
vinnu að markmiði. Aðildarfélögin greiða árgjald í sam-
ræmi við fjölda meðlima þeirra.
I stjórn samtakanna eru tíu fulltrúar, tveir frá hverju
landi. Pálína Héðinsdóttir og Kristín Bragadóttir sitja í
stjórn af Islands hálfu. Eydís Arnviðardóttir er varamað-
ur. Núverandi formaður er finnskur, Márta Honko bóka-
vörður á bókasafni Ábo akademi. Hefð er fyrir því að
gjaldkerinn sé finnskur þar sem sjóðir félagsins eru í
finnskum mörkum og liggja í finnskum banka. NVBF
greiðir farseðil eins íslensks stjórnarmanns á hvern fund
og leggur mikla áherslu á að Island sé með í sambandinu
og að fulltrúi komi héðan á hvern fund.
I fyrstu voru stjórnarfundir haldnir árlega og frá 1963
hafa verið haldin stór þing annað hvert ár. Nú heldur
NVBF tvo stjórnarfundi árlega og fjórða hvert ár er haldið
þing á vegum félagsins, nú síðast í ágúst 1990 í Linköping í
Svíþjóð. Auk þess á NVBF aðild að stóru þingum Al-
mennu norrænu bókavarðasamtakanna sem einnig eru
haldin fjórða hvert ár, síðast í ágúst 1988 í Þrándheimi.
Þannig er haldið þing annað hvert ár fyrir félagsmenn.
Norðurlöndin skiptast á að halda þessi þing. Árið 1984
kom í okkar hlut að halda Almenna bókavarðaþingið í
Reykjavík og 1978 var haldið þing NVBF á sama stað.
Fyrsti hringborðsfundur var haldinn á íslandi 1973.
Stjórnarfundur var haldinn í Reykjavík í apríl 1989. í
framhaldi af honum boðaði Félag bókavarða í rannsókn-
arbókasöfnum til almenns félagsfundar þar sem erlendu
fulltrúarnir sögðu frá því sem efst var á baugi á sviði
bókasafna í heimalöndum þeirra.
NVBF hefur bæði langtímaverkefni og svo smærri
verkefni á stefnuskrá sinni. Dæmi um langtímaverkefni er
Scandia-áætlunin en það verk hófst 1956 og átti hún að
stefna að samræmingu aðfanga í norrænum rannsóknar-
bókasöfnum. Söfnin áttu að deila með sér aðföngum eftir
efnisflokkum þannig að hvert safn drægi að sér allt efni
sem út kom í þeim flokki sem það bar ábyrgð á. Einnig
mætti nefna Nordisk samkatalog for periodika (NOSP)
sem hófst 1958 fyrir tilbeina NVBF. NOSP er sem kunn-
ugt er samskrá um tímarit í bókasöfnum á öllum Norður-
löndunum. Skammtímaverkefni hafa hins vegar verið
námskeiðahald, t.d. Norræni sumarskólinn, og hring-
borðsfundir. Oftast er sótt um fjárstyrk til NORDINFO
til að framkvæma verkin.
Ný stefnuskrá var mótuð á síðasta stjórnarfundi, sem
haldinn var 1. október s.l. í Ábo, og þar má meðal annars
finna eftirfarandi atriði:
1. Markaðssetning bókasafna og starfsemi þeirra
2. Forvarsla safnefnis
3. Millisafnalán
4. Byggingar bókasafna
5. Fundur með öðrum norrænum samtökum, t.d.
NORDINFO
6. Bókasöfn í norrænu og evrópsku tilliti
7. Aðstoð við Eystrasaltsríkin (aðstoð við að byggja
upp rannsóknarbókasöfn þeirra)
í tímans rás hafa norrænu samtökin unnið að margvís-
legum og þörfum málum í þágu rannsóknarbókasafna.
Engum vafa er undirorpið að það er afar mikilvægt fyrir
bókaverði íslenskra rannsóknarbókasafna að vera þátt-
takendur og njóta þess sem samnýttir kraftar megna að
áorka.
SUMMARY
The Association of Nordic Research Librarians
The history and current activity of the association, founded in
1947, is reviewed with reference to the role of Icelandic librarians.
Iceland officially joined the association in 1966. There is a brief
description of the structure and operational regulations of the orga-
nization including the type and frequency of meetings. The Scandia
plan and NOSP (Nordic union catalogue of periodicals) are cited as
well known examples of major cooperative projects the association
has supported. Its most recent policy statement issued last year
contains, among others, recommendations about marketing, exam-
ination of links with other parts of Europe and helping to build up
research librarie^ in the Balúi states.
Nordiska vetenskapliga bibliotekarieförbundet
Nordisk videnskabeligt bibliotekarforbund
Nordisk vitenskapelig bibliotekarforbund
Samband norraenna rannsóknarbókavarSa
Að loknuni vel heppnuðum stjórnarfundi íReykjavík.
36
BÓKASAFNIÐ
BÓKASAFNIÐ
37