Alþýðublaðið - 26.05.1921, Page 1

Alþýdublaðid
Geftð tit af Alþýöuflokknum.
1921
Xolaverkfallið
« Englandi.
Fresiiiimar, setn borist haíi
'áimgað af kolaverkfailiou í Eag-
landi, hafa verið ákaflega ógreini-
iegar, og vikum saman hefir lítið
eða ekkert af þvi frézt.
Það er engum efa undirorpið,
að þetta verkfali er einn hinn al-
varlegasti árekstur, er orðið hefir
æaeð auðmönnum og verkamönn
um f Engkndi, og það er heldur
ekki að ástæðulausu, að kolanem-
arnir halda fast á sínu máli. Þeir
hafa, eins og yfirleitt allir verka-
menn f ófriðarlöndunum, verið
ieiknir grátt á þessum sfðustu ár-
um. Meðan styrjöldin stóð yfir,
fóru auðmennirnir til þeirra með
falsi og fagurgala og hvöttu þá
til að berjast og leggja á sig ó-
þolandi erfiði til þess að takast
mætti að sigra Þjóðveija. Verka-
mennirnir létu ginnast og fóru að
vilja auðmannanna og stjórnarinn-
ar í þessum efnum. Þeir fórnuðu
sfnum félagsskap, strikuðu út allar
skuidbindingar sín í milli um vinn-
unu og unnu ótakmarkaðan tíma
í námunum til þess að hjálpa til
sigursins á Þjóðverjum.
En nú er það Ijóst orðið, hvers
virði þeim var þessi sigur. Jafn-
hiiða sigurvegurunum frá frönsku
herstöðvunum hélt neyðin og at-
vinnuleysið innreið sfna í England.
Styrjöldin var sigur ensku auð-
mannanna, en ósigur ensku verka-
mannanna. Viðburðirnir, sem hafa
verið að gerast í Englandi tvo
síðustu mánuðina, eru full sönnun
þess. Kolanemarnir fengu að finna
það, að atvinnurekendurnir og
mámaeigendurnir ætluðu sér en
ekki verkalýðnum ávexti sigursins.
Jafnhliða atvinnuleysinu hafa
farið tilraunir atvimmrekendanna
ensku til þess að setja niður laun
verkamanna. í engri atvinnugrein
hafa verið gerðar eins alvarlegar
tilraunir til þessa eins og f kola-
vinsluani. Námueigeadur hugðust ’
Fimtudaginn 26. maí.
að setja niður lmip kolanemanna
að stórum mun. Heíöu þeir fengið
tillögum sfnum framgengt, eins og
þær voru í vetur uppkaflega,
myndi það hafa skapað kolanem
unum gersamlega óþolandi lífskjör.
Sumstaðar, eins og t. d í Suður-
Wales og Northumberianú, sem
eru ein mestu kolahéruðinn, áttu
launin að lækka alt að helmingi.
Það var ætiast tit þess, að kola-
nemaruir í þessum héruðum ynnu
fyrir 40—50 shiilings á viku og
er Iftt skiljanlegt hvernig fjölskyldu-
feður ættu að geta haldið Iffi f
sér og sfnum með slfkum sultar-
launum.
Námumenn neituðu gensamiega
að vinna fyrir slík launfog afleið-
ingin varð sú, að námaeigendur
gerðu verkbann 31. marz. Verkfall
hefir það nú samt verið kaliað,
enda leið ekki á löngu að náma-
mennirnir voru orðnir sækjendur
í þessu máli. Svo eicarðlega komu
þeir fram frá því íyrsta.
Krafa námamanna var sú, að
jöfn íaun væru ákveðin f námun-
um um land alt, og að rfkið iegði
fram fé til þess, ef ti! þyrfti. En
bak við þessa krölu liggur önnur
merkilegri, sem sé að námurnsr
komist í hendur hins opinbera og
verði framvegis starfræktar — ekki
til þess, að einstakir raena raki
saman fé á þeim — heljJur til
þess, að fullnægja þörfum almenn-
iags.
Þegar f upphafi var ófriðlegt
útiit í Englandi út af þessum mál-
um, Verkarnennirnir lögðu gersam
!ega niður vinnu í námunum og
hættu jafnvel að dæla vatninu úr
þéim, og var því fyrirsjáanlegt að
tjónið af verkfallinu gæti orðið
afskaplegt. Ekki verður þó naeð
nokkurri sanngirni hægt að leggja
ensku námamönnunum þetta tii
lasts, þvf að þeir vissu hvers var
að vænta hjá auðmönnunum ef
verkfallið mistækist. Verkfalíssjóð-
irnir voru ekki miklir og þess
vegna var sjálfsagt fyrir þá að
' taka til hinna skerpustu ráðstafana
117 tölubl.
til þess að fá kröfum sínum ?ulf-
nægt hið alira fyrsta.
Við þessa fyrstu viðburði sló
felmtri miklum á stjórnina. Hú»
fékk heiniild frá þinginu til þess,
að taka til kverra þeirra ráðstaf-
ana er til þyrfti, til þess að ekld
yrði neitt alvarlegra úr þessss
verkfalli. Hins vegar hefir hún
ekki getað leynt þvf, hversu fylgj-
andi hún kefir verið námaeigend-
unum í þessu máli. Hún kallaðl
saman varaiiðið og bjóst til þess
að beita námamenn hörðu, ef é-
spektir yrðu, og er það jafnan
þrautaúrræði auðmannauua, að siga
ríkisvaldinu á verkalýðinn, ef hann
ekki vi!E sitja og síaada eins ®g
þeim sýaist
Fyrrihluta aprflmánaðar var alf:
útlit á því, að flutninga- og jám-
brautarverkamean ætluðu að tak:
þátt f verkfallinu lfka, enda mun
þeim hafa verið það Ijóst, að ó-
sigur kolanemanna í þessu máli
myndi hafa alvarlegar afleiðingar
fyrir fleiri verkamenn en námu-
menn. En þar að auki lá sérstök:
skylda á þessum verkamönnnm
til þess að styðja kolanemana,
vegna þess að með verkamönnum
í þessum þremur atvinnugreinum,
hafði verið myndað bandalag
(triplealliancej til sóknar og vam
ar gegn auðvaldskúguninni. Ea
þegar á átti að herða reyndust
foringjar fiutninga- og járnbrautar-
verkamanna, eínkum Albert Tho-
mas, ekki öiuggir, og eftir hálfs-
máuaðar samningaumleitanir milli
stjórnarinnar og verkamanna^
gugnuðu þeir og létu námumenc
eftir eina sfas liðs. Þessi fram-
koæa verkansa.Bna!eiðtogannavaktl
ákaflega grenjut ekki eingöagu'
hjá kolanemunum, heidur einnig
hjá flutninga- og járnbrautarverka-
mönnum og kom það víða ber
lega í ljós í kröfum þeirra um að'
samúðarvcrkfallið yrði hafið.
Námumeanimir sátu samt seœ
áður fastir við sinn keip. Foringi
þeirra Frank Hodges átti i sífelÍH
fundi við Lloyd George og fleirr'