Dagur - 04.03.1998, Qupperneq 4

J
20-MJÐ VIKUDAGUR 4. MARS 1998
UMB ÚÐALAUST
brjóstinþm
Hver er markhópur Flugfélags íslands? „Satt best að segja treysti ég mér ekki til þess að skilgreina hann nákvæmlega. Einföld lýsing væri: karlmaður, hvítur, milli tvftugs og fertugs
með vanþroska tilfinningalíf og sterka þrá eftir móðurbrjósti," segir Áslaug Jónsdóttir m.a. teikning: Aslaug JóNSDómrt.
W^ 4I ÁSLAUG JÓNSDÓTTIR
P?i.. •— . . SKRIFAR
Nýlega veitti ÍMARK, félag ís-
lensks markaðsfólks, verðlaun
fyrir „athyglisverðustu auglýs-
ingu ársins". Viðburðurinn er ár-
leg húrrahátíð auglýsingafólks-
ins fyrir það sjálft, á meðan
fórnarlömb auglýsinganna: hinn
almenni neytandi, hefur lítið um
úrslitin að segja. Þó væri ekki
óeðlilegt að almenningur gæfi
þessu blaða- og sjónvarpsefni
gagnrýninn gaum, svo plássfrekt
sem það er í Ijölmiðlum.
Eiiinar iiæíiir
orðaleikjagaman
I fjölskrúðugri auglýsingaflóru
er alltaf eitthvað sem vekur at-
hygli, stundum undrun og
furðu. Þannig hafa t.d. Flugleið-
ir og Flugfélag Islands skarað
fram úr með kynlegustu auglýs-
ingarnar. Þær eru ekki síður at-
hygliverðar en þær bestu, a.m.k.
út frá sálar- eða atferlisfræði.
Flugleiðir hafa, eins og fram
hefur komið, kynnt landið á afar
umdeildan hátt, lofað „einnar
nætur gamni“ og „heitu“ nætur-
Iifi í selskap glæsipía. Með þess-
um Iitla orðieik upp á ensku, um
„one-night-stand“, varð aldrei
komist hjá ósmekklegri tvíræðni
og í ýtrustu túlkun ósvífni. Ekki
nægði að selja ódýr flugfargjöld
eða lofa veðurblíðu upp í erm-
ina. Flugleiðamenn gerðust
óumbeðnir umboðsmenn fyrir
reykvískt næturlíf, sætar stelpur
og einnar nætur gaman.
Má bjóða þér brjóst?
A meðan markhópur Flugleiða
erlendis gæti sýnst vera hinn
lausgirti karlmaður, er markhóp-
ur Flugfélags Islands öllu óvana-
legri. Satt best að segja treysti
ég mér ekki til þess að skilgreina
hann nákvæmlega. Einföld Iýs-
ing væri: karlmaður, hvítur, milli
tvítugs og fertugs með van-
þroska tilfinningalíf og sterka
þrá eftir móðurbijósti. (Eða er
þetta bara auglýsing fyrir bleiur
eða bijóstainnlegg sem var af
misgáningi skeytt framan við
nýju auglýsinguna frá Flugfélagi
Islands?) Auglýsingin hefst þar
sem hvítvoðungur hvílir við nak-
ið móðurbijóst og hefur augljós-
lega fengið að sjúga sig saddan
og væran. Þá sést lítil flugvél
svífa yfir skýjabólstrum. Jú, Iík-
lega væri hægt að gefa barni
brjóst þama þrátt fyrir þrengslin
inni í rellunni. En við sjáum ei
meir af móður eða barni. I stað
sofandi barns birtist nú mynd af
ungum, sofandi karlmanni sem
brosir að draumum sínum.
Hann opnar augun og hver kem-
ur þar og hallar sér yfir hann
nema Hún! Hún, sem þerrar tár,
snýtir, skeinir og gefur pelann ef
brjóstið er þurrt. Gjafmild og
glöð, mild og mjúk eins og móð-
urbrjóstið: Flugfreyjan!
„Móðurást með slæðu“?
Hvað á þessi auglýsing að segja
okkur? Og hvers eiga flugfreyjur
að gjalda? Hvað halda menn að
hægt sé að smyija væmninni
þykkt á ímynd þeirra sem hinni
líknandi móður, án þess að gera
þær hlægilegar? Auðvitað er ekki
nema sjálfsagt að reyna að gera
gott úr málunum þegar flugferð-
ir eru ekki annað en þreytandi,
tímafrek, ill nauðsyn. Afkáraleg
fegrun á raunveruleikanum er
þó ekki annað en skot f fótinn.
Þannig fer fyrir þeim sem reynir
að selja farþega þá ímynd að
honum muni líða í flugvél eins
og barni við móðurbrjóst, þegar
nær væri að líkja aðstæðum
hans við jóðlíf þríþura í þröngu
legi, - á þriðju viku fram yfir! Er
óhugsandi að höfða til vitsmuna
fólks þegar kemur að því að
vinna traust þess? Hvaða full-
þroska, heilvita maður vill Iáta
líkja sér við ósjálfbjarga korna-
barn þó hann hafi ekki kunnáttu
til að stýra farþegaflugvél? Það
má vera að margur reyni allt til
þess að slæva meðvitund sína á
ömurlegum flugferðum og ein-
hverjum líði svo illa að hann
reyni í huganum að hverfa aftur
til móðurbijóstsins. Það bendir
ekki til þess að „öryggistilfinn-
ingin“ eftirsótta sé byggð á
traustum grunni. Það ætti að
vera óhætt að bjóða fullvaxta
fólki einhverjar edrú upplýsingar
um að fargjaldið fari í að halda
græjunum í lagi, endurnýja véla-
kostinn og símennta flugstjór-
ana. Stjórnendur Flugleiða og
Flugfélags Islands og auglýs-
ingaráðgjafar þeirra hafa hins
vegar valið að pakka varningn-
um inn í vafasamar klisjur.
Kannski er eina eðlilega skýring
þessarar furðulegu auglýsingar
sú, að þar sé verið að túlka skilj-
anlegt viðhorf flugáhafnarinnar:
Smábörn og farþegar eru falleg-
ust þegar þau sofa.
MeimingarvaMm
Efahyggjumenn á raftækj afyllcríi
Miðað við lífsrými og einstak-
lingshyggju okkar Islendinga
erum við ótrúlega mikill múgur.
Okkur skortir oft tilfinnanlega
stöðugleika Evrópubúans sem
búið hefur við borgarmenningu
um aldir.
Við erum vertíðarþjóð sem
veiðir þegar fiskast; bændaþjóð
sem heyjar þegar er þurrkur. Við
kaupum líka raftæki þegar þau
eru ódýr og fyllum frystikisturn-
ar okkar af mat, jafnvel mat sem
okkur finnst vondur, ef verðið
lækkar skyndilega.
Þúsundir manna flykktust í
nýja raftækjaverslun um helgina
og gerðu eflaust reyfarakaup.
Margir hafa eflaust fengið fyrir
slikk: Ijórða sjónvarpstækið,
þriðju brauðristina, níunda út-
varpstækið og auka uppþvottavél
(ef hin skyldi bila).
Skoski heimspekingurinn Dav-
id Hume setti fram hugmyndir
sínar á 18. öld um það að orsak-
imar í tilverunni væru ekki til
marks um orsakasamband í
heiminum sjálfum, heldur til
marks um það hvernig við lítum
á heiminn. Þannig væri ekkert
nema væntingar okkar sjálfra
sem segðu okkur að sólin kæmi
upp á morgun eins og hún hefur
gert á hveijum degi til þessa.
Engin þjóð hefur tileinkað sér
betur þessa róttæku efahyggju
Hunies og í Ijósi þess að ekkert
er skemmtilegra en að gera góð
kaup; flykkist hálf þjóðin út til
að ná sér í rafmagnstæki sem
verða örugglega ekki til í heim-
inum að morgni næsta dags.
Maður sem rætt var við í
ösinni f raftækjabúðinni var með
níu útvarpstæki og sagði að alla
á heimilinu hefði vantað útvarp.
Eg hugsaði með hryllingi til
heimilislífsins, þar sem níu tæki
væru í gangi í einu. Maður dreg-
ur líka ósjálfrátt þá ályktun að
menn séu ekki mjög samstíga í
fjölskyldu þar sem enginn getur
fengið Iánað annars tæki, þegar
ekki er verið að nota það.
Frægt er í sögunni þegar einn
meðlima Ghandi fjölskyldunnar
gaf karlmönnum á Indlandi út-
varpstæki gegn því að þeir
gengjust undir ófrjósemisaðgerð.
Ekki veit ég hvort maðurinn
með útvarpstækin níu hafði slíkt
í huga, en ég held svei mér að
hann ætti ekki að loka á þann
möguleika.
Það fer ekki á milli mála að ís-
lendingar eru byrjaðir enn eitt
þenslufylleríið. Timburmennirn-
ir bíða auðvitað handan við
hornið, en hver hugsar svo sem
um þá meðan er gaman á fyllerí-
inu.