Dagur - 17.10.1998, Blaðsíða 9
LAVGARDAGUR 17. OKTÓRER 1998 - 9
FRÉTTIR
L.
álögum?
inagrunnsfrumvarpið var tíl umræðu.
sem gagnrýnisverð atriði er mis-
munandi aðgengi vísindamanna
að grunninum, hvort réttlætan-
legt sé að tengja allar þessar upp-
lýsingar saman í einn miðlægan
gagnagrunn, hvaða upplýsingar
fara í grunninn, hvaða upplýsing-
ar verður hægt að fá út úr honum
og svo hvort það sé réttlætanlegt
að eitt fyrirtæki fái einkaleyfi í 12
ár til að sitja á öllum þessum upp-
lýsingum,“ sagði Kristín Astgeirs-
dóttir.
Jákvætt mál
Hjálmar Jóns-
son alþingis-
maður er líka
prestur. Hann
var spurður
hvernig þær
mörgu siðferð-
isspurningar,
sem menn
nefna í sam-
bandi við
gagnagrunns-
frumvarpið
snéru að honum?
„Eg tel að þessi gagnagrunnur
snúist um það að bæta líf og Iíðan
fólks. Til þess er verið að safna
þessum upplýsingum að hafa gagn
af þeim fyrir þessa og komandi
kynslóðir. Þess vegna er þetta afar
jákvætt mál í mínum huga. Hins
vegar þykir mér sumir þingmenn
tala um málið eins og skipulögð
glæpasamtök séu tilbúin að taka
málið upp og eyðileggja þjóðina.
Þá er verið að snúa þessu algerlega
öfugt að mínum dómi því ég tel að
allt sé þetta gert til að bæta heilsu-
far, auka vellíðan og væntanlega
hamingju fólks. Alla vega horfi ég
þannig á málið,“ sagði Hjálmar.
Hann sagðist aftur á móti ekki
hafa áttað sig á því hvers vegna
einkaleyfi á gagnagrunninum sé
nauðsynlegt og svona Iangt eins og
gert sé ráð fyrir í frumvarpinu. Það
sagði hann helst veljast fyrir sér
varðandi gagnagrunnsfrumvarpið.
En hann benti á að eflaust muni
heilbrigðisnefnd gera breytingar á
frumvarpinu og því vilji hann bíða
2. umræðu áður en hann fellir
endanlegan dóma.
„Þó er alveg ljóst að ég set það
sem skilyrði fyrir stuðningi við
frumvarpið að Vísindasiðanefnd,
Tölvunefnd og Læknafélag Islands
samþykki það í endanlegri gerð,"
sagði Hjálmar.
Prestar vernda það sem fólk seg-
ir þeim þegar það rekur þeim
raunir sínar. Hjálmar var spurður
hvort hann óttaðist ekki að upplýs-
ingar leki út úr svona miðlægum
gagnagrunni?
„Ég spyr á móti. Hver ætti að
hafa gagn af þessum upplýsingum
til að nota það gegn þér eða ein-
hveijum hópi. Hér á landi vita all-
ir allt um alla og ekki síst varðandi
ættir. Menn segja að þessi eða
hinn hljóti að vera góður maður af
því að hann sé af þessari eða hinni
ættinni. Sömuleiðis segja menn
einhvern vafasaman vegna þess
sama. Hvaða gagn halda menn að
það væri að dulkóða Engeyjarætt-
ina? Ef maður er af þeirri ætt er
hann í augum manna annað hvort
góður eða slæmur. Frekari upplýs-
ingar um viðkomandi eru óþarfar,"
sagði Hjálmar Jónsson.
Öllu mauukyni til góðs
„Hér er um
risastórt mál
að ræða sem á
eftir að hafa
mikil áhrif. Ég
tel einnig að
það sé eitt hið
flóknasta mál
sem hér hefur
komið upp og
ef til vill eru
þeir færri en
fleiri sem gera
sér grein fyrir því hvaða áhrif þetta
kann að hafa. Ég trúi því að þetta
muni hafa áhrif á þróun í lækna-
vísindum og koma Islendingum og
öllu mannkyni til góða. Mér sýnist
að frumvarpið sé komið í það horf
að menn þurfi ekki að óttast það.
Ég treysti Kára Stefánssyni til þess
að fara vel með þann trúnað sem
honum er fenginn ef hann fær
einkaleyfi á gagnagrunninum í
skamman tíma,“ sagði Guðni
Agústsson.
Hann sagði að án efa væri ein-
hveija galla að finna á frumvarp-
inu sem þá yrðu sniðnir af í heil-
brigðisnefnd. I því sambandi
neftidi Guðni að vísindaheimurinn
væri stór og tíminn líður hratt og
tólf ár væru í því sambandi óskap-
Iega langur tími varðandi einka-
leyfi. Hann sagðist þó telja að sátt
yrði um málið að lokum. Það væri
alveg ljóst á viðbrögðum manna í
þinginu að þetta væri þverpólitískt
mál sem væri af hinu góða.
Greiðsla komi til
„Bara við það
að vera út í
Strassburg
finnur maður
það að fulltrú-
ar hinna ýmsu
þjóða og þá
sérstaklega
þeir sem hafa
þekkingu á vís-
indum eru
mjög hissa á
okkur að ætla
að gera þetta,“
sagði Margrét Frímannsdóttir, for-
maður Alþýðubandalagsins, þegar
hún var spurð álits á gagnagrunns-
frumvarpinu. Aftur á móti sagði
hún að sér þætti það mjög áhuga-
vert að búinn verði til gagnagrunn-
ur og öflugt vísindastarf hér á
landi.
„Það er aftur á móti afleitt að
ekki skui vera samkomulag hjá vís-
indamönnum og innan þjóðfélags-
ins um það hvaða reglur eigi að
gilda um hann og hvernig eigi að
nota hann. Að mínum dómi þarf, í
okkar litla samfélagi, að ríkja full-
komin sátt í þessu máli. Annað
sem mér þykir vera ámælisvert er
að íslensk erfðagreining skuli fá
einkaleyfi á rekstri gagnagrunns-
ins. Síðan er það sem kemur upp í
huga manns, þegar búið er að
fjalla um það stóra mál hvort hægt
sé að dulkóða upplýsingar í gagna-
grunninum, þegar heimsfrægir
sérfræðingar eins og Ross Ander-
son fullyrða að slíkt sé ekki hægt
að gera. Um Ieið veltir maður því
fyrir sér hvort ekki eigi að greiða
fyrir gagnagrunninn, hvort sem
það er einkaleyfishafinn eða ef það
yrðu fleiri en einn sem færu með
málið, og það fé verði notað til að
byggja upp og efla heilbrigðiskerf-
ið í landinu,11 sagði Margrét Frí-
mannsdóttir.
Hiálmar Jónsson.
Guðni Ágústsson.
Skýr stefna varöandi kynferöisbrot
Fyrir kirkjuþingi liggja drög að
starfsreglum um meðferð kynferðis-
brota innan kirkjunnar sem flutt
eru af kirkjuráði. Þar segir meðal
annars að viðhorf kirkjunnar til
kynferðisbrota beri að grundvallast
á höfuðatriðum kristins mannskiln-
ings og fyrirmynd Krists. Þar sem
kynferðisbrot felur í sér bæði lítils-
virðingu á mennsku þolanda og
misnotkun valds, ber kirkjunni að kirkjuþingi sem mun nú fjalla
taka mjög alvarlega ásakanir á um reglur um meðferð kynferðis-
hendur starfsmönnum sínum og ____________afbrota.____
bregðast við þeim á ábyrgan hátt.
Forsenda ábyrgrar afstöðu kirkjunn-
ar sé viðurkenning hennar á því að kynferðisbrot geti átt sér stað inn-
an veggja hennar. Allir geti gerst sekir um slík brot, bæði vígðir og
óvígðir þjónar kirkjunnar. Allar ásakanir og brot skal taka alvarlega,
en eðli málsins samkvæmt ber að taka brot vfgðra þjóna kirkjunnar
sérstaklega alvarlega.
í kafla um meðferð kynferðisafbrota segir meðal annars að sýna
skuli fyllstu varkárni við miðlun upplýsinga til ft'ölmiðla. Þess skuli
þó gætt að veita þeim nauðsynlegar upplýsingar til þess að koma í veg
fyrir ósannindi og rangtúlkanir. Kirkjan á að huga að velferð fjöl-
skyldu þolanda og einnig að velferð meints geranda og íjölskyldu
hans, og aðstoða þau að fá nauðsynlegan stuðning til þess að vinna
ur sínum málum. — GG
Grund stækkar - en þó ekki
Skipulagsnefnd Reykjavíkur hefur ftallað um umsókn Elli- og hjúkr-
unarheimilisins Grundar um leyfi til að byggja við heimilið, og sam-
þykkti að kynna erindið fyrir hagsmunaaðilum við Blómvallagötu og
Brávallagötu. Að sögn Guðrúnar Agústsdóttur, formanns skipulags-
nefndar, er fyrst og fremst stefnt að því, með fyrirhugaðri stækkun,
að bæta aðstöðu íbúa á Grund og færa þjónustuna við þá í nútíma-
legra horf, fremur en að það standi til að fjölga þar heimilismönnum.
-HEl
Nýtt Hoffell til Fásknxðsfjarðar
Loðnuvinnslan á Fáskrúðsfirði hefur keypt nótaskip á írlandi og
kemur það til heimahafnar um næstu mánaðamót. Skipið er með
4000 hestafla vél, 54 metrar og Iengd og ber um 1200 tonn af upp-
sjávarfiskafla. Það kemur í stað Hoffells sem var í eigu Knupfélags
Fáskrúðsfirðinga og fær kvóta þess og nafn en gamla Hoffellið var
selt til útlanda.
Eiríkur Ólafsson, útgerðarstjóri Kaupfélags Fáskrúðsfirðinga, sem
er stærsti hluthafi Loðnuvinnslunnar, segir skipið vera í Noregi þar
sem verið sé að setja um borð £ það flotvörpu en það verður sérútbú-
ið til flotvörpuveiða og með kælibúnað fyrir hráefnið sem eykur til
muna verðmæti aflans. Það fer beint á kolmunnaveiðar eftir að
heimamenn hafa barið það augum. — GG
Höfn í KoUafjörð
„Landnotkun verði breytt þannig að allt Geldinganesið verði tekið
undir íbúabyggð,11 er tillaga sem borgarfulltrúar gera um breytta
Iandnotkun Geldinganess í bréfi til borgarstjórnar. Minnt er á að í
aðalskipulagi 1990-2010, sem sjálfstæðismenn höfðu forystu um,
hafi verið stefnt að því að svæðið „yrði að mestu“ tekið undir íbúða-
byggð og sýnt fram á að þar rúmaðist 4-5 þúsund manna byggð.
Með sameiningu Reykjavíkur og Kjalarness hafi líka opnast nýir
möguleikar varðandi hafnaraðstöðu. Lauslegar kannanir sýni að
unnt sé að byggja nýtt hafnarsvæði við Alfsnes/Kollafjörð. —HEl
Frjósamt sumax í Reykjavík
I Reykjavík mældist frjómagn sumarsins nokkuð yfir 10 ára meðaltali
en á Akure>TÍ svipað og á köldu rigningarsumri. Júlí var frjóríkastur
syðra en ágúst nyrðra, samkvæmt mælingum Náttúrfræðistofnunar
Islands.
Þvert á spá var fijógæft ár hjá birki í Reykjavík annað árið í röð.
Asparfrjó skiluðu sér aftur á móti illa syðra en töluvert mældist af
þeim á Akureyri. Á báðum stöðum sáust fyrstu grasfrjóin í lok maí. I
Reykjavík náðu þau hámarki 18. júlí og voru nær horfin í september.
En á Akureyri mældust 3/4 hlutar allra grasfijóa sumarsins í ágúst og
náðu hámarki þann 27. ágúst. Grasfijó var lang algengasta tegundin
bæði syðra og nyrðra og mikið var líka um birkifrjó. Súran var í
þriðja sæti syðra en öspin fyrir norðan. -HEI
Netið á Breiðbandinu
Frá og með deginum í dag geta notendur Breið-
bandsins tengst Netinu í gegnum Breiðbandið.
Mánaðaráskrift er um 300 kr. hærri en með
ISDN-sambandi, en auk þess þurfa notendur að
kaupa sér PC-kort. Hraðinn er hins vegar, að
sögn Friðriks Friðrikssonar hjá Breiðbandsdeild
Landssímans, í það minnsta fimmfaldur á við það
sem gerist í ISDN tölvutengingu.
Friðrik getur þess jafnframt að ákveðið tíma-
mótaskref sé stigið með þessari breytingu. Nú sé
Breiðbandið farið að nýta sér margmiðlunar-
möguleikana í fyrsta skipti, en þetta sé aðeins
byrjunin. -bþ
Fríðrik Friðriksson.