Dagur - 20.03.1999, Blaðsíða 8

8- LAUGARDAGUR 20. MARS 1999
rD^tr
FRÉTTASKÝRING
Það er óðirni að skýr-
ast hverjir verða í
framboði í kosningim-
um í vor og í fljótu
hragði virðist sem
hlutur kvenua á fram-
boðslistum sé hetri eu
í síðustu þiugkosniug-
uin eu hins vegar er
alls óvíst að konum á
þingi fjölgi mikið.
I kosningunum 1995 voru í boði
56 listar í átta kjördæmum lands-
ins. I vor verða framboðslistarnir
mun færri, en þó að minnsta
kosti 40. Fimm flokkar bjóða
fram í öllum kjördæmum, Fram-
sóknarflokkur, Sjálfstæðisflokkur,
Samfylkingin, Vinstri hreyfingin
grænt framboð og Frjálslyndi
flokkurinn. Að auki hafa Kristileg
stjórnmálahreyfing og Húman-
istafiokkurinn boðað framboð í
stöku kjördæmi og hugsanlega
eiga fleiri pólitískir áhugamenn
eftir að bætast í slaginn.
Mislangt komið
Sjálfstæðisflokkurinn hefur geng-
ið frá öllum sínum framboðslist-
um, Framsóknarmenn eiga að-
eins eftir að berja saman listann í
Reykjavík. Vinstri hreyfingin hef-
ur birt Iista í fimm kjördæmum,
en Suðurland, Reykjanes og
Norðurland vestra eru enn í
smíðum. Samfylkingin hefur birt
lista á Suðurlandi, Vestijörðum
og Austurlandi og í öðrum kjör-
dæmum voru prófkjör og liggur
nokkuð fyrir hverjir verða í efstu
sætum. Það á þó ekki við um
Norðurland vestra þar sem illa
gengur að fá menn til að sætta sig
við úrslitin í prófkjörinu þar.
Fijálslyndi flokkurinn hefur ekki
enn birt einn einasta lista og fátt
verið upplýst í þeim efnum nema
að formaðurinn Sverrir Her-
mannsson verði í fyrsta sæti á
Vestfjörðum.
Færri listar
Undanfarið hefur verið töluvert
rætt um hlut kvenna í pólitík.
Ymsir hafa þóst sjá þess merki að
konum muni fjölga á Alþingi í
kosningunum í vor en þær eru nú
fjórðungur þingmanna og er það
talsvert lægra hlutfall en annars-
staðar á Norðurlöndum. Það er
því forvitnilegt að skoða hlut
kvenna á þeim framboðslistum
sem þegar hafa verið kynntir.
I síðustu kosningum voru 10
listar af 56 með karla í þremur
efstu sætum. Það voru D-listinn í
Reykjavík, á Vesturlandi, Vest-
fjörðum og Norðurlandi vestra,
tveir Kristilegir listar, listi Nátt-
úrulagaflokksins í Reykjavík, listi
Alþýðuflokksins á Suðurlandi,
listi Framsóknar á Austurlandi og
M-listi Péturs Bjarnasonar á
Vestfjörðum. Kvennalistinn bauð
fram í öllum kjördæmum og þar
var að sjálfsögðu engan karl að
sjá en engin önnur dæmi voru um
það í síðustu kosningum að efstu
sæti væru karlmannslaus.
Karlar efstir
Karlar voru oddvitar langflestra
framboðslista síðast og verða
áfram þótt hlutafallið virðist ætla
að lagast. Konur voru í fyrsta sæti
á 16 af 56 Iistum 1995 en þar af
voru sem fyrr sagði 8 Kvennalist-
ar. Ef þeim er sleppt í þessum
samanburði kemur í ljós að konur
voru oddvitar á 17 prósentum
framboðslistanna 1995 eða 8 af
48. I vor er hins vegar útlit fyrir
að konur Ieiði að minnsta kosti
fjórðung framboðslista.
Þrjár framsóknarkonur eru
oddvitar lista, Siv Friðleifsdóttir á
Reykjanesi, Ingibjörg Pálmadóttir
á Vesturlandi og Valgerður Sverr-
isdóttir á Norðurlandi eystra.
Konur leiða einnig þrjá af 8 fram-
boðslistum Samfylkingar, Jó-
hanna Sigurðardóttir í Reykjavík,
Rannveig Guðmundsdóttir á
Reykjanesi og Margrét Frímanns-
dóttir á Suðurlandi. Lilja Rafney
Magnúsdóttir er oddviti Vinstri
hreyfingarinnar á Vestfjörðum,
Þuríður Backmann á Austurlandi
og líklegt verður að teljast að
Kristín Halldórsdóttir verði í fyrs-
ta sæti á lista hreyfingarinnar í
Reykjaneskjördæmi. Síðast en
ekki síst hafa þau sögulegu tíma-
mót orðið að kona leiðir lista
Sjálfstæðismanna en það er Arn-
björg Sveinsdóttir á Austurlandi.
Sjálfstæðiskoniun fjölgar
Telja verður nokkuð öruggt að
Sjálfstæðiskonum fjölgi á þingi í
kosningunum í vor. Ef miðað er
við að flokkurinn fái jafnmarga
þingmenn og síðast og í sömu
kjördæmum verða sjö konur í 25
manna þingflokki en ekki fjórar
eins og nú er. Katrín Fjeldsted er
reyndar þegar mætt því hún kom
inn á þing eftir áramót í staðinn
fyrir Friðrik Sóphusson. Hinar
tvær eru Þorgerður Gunnarsdótt-
ir sem er í 4. sæti á lista flokksins
á Reykjanesi og Drífa Hjartar-
dóttir sem skipar 2. sætið á Suð-
urlandi.
Fari svo að fylgi Sjálfstæðis-
flokksins aukist í vor eins og
kannanir hafa gefið til kynna gæti
konunum í þingliðinu fjölgað enn
meir. Það eru konur í vonarsæt-
um í Reykjavík, á Vesturlandi og
Vestfjörðum og verður að minns-
ta kosti Asta Möller í 9. sætinu í
höfuðborginni að teljast vel heit
ef marka má kannanir. Með öðr-
um orðum er ekki ólíklegt að
þingkonum Sjáflstæðisflokksins
fjölgi um að minnsta kosti 100
prósent eða úr 4 í 8.
Óbreytt hjá Framsókn
Það þarf hins vegar mikið að
breytast ef konum á að fjölga í
þingflokki Framsóknar, en kynja-
hlutfallið gæti þó eigi að síður
Iagast. Þrír af 15 þingmönnum
Framsóknar eru konur en ef
þingmönnum flokksins fækkar
eins og skoðanakannanir hafa
ótvírætt bent til verða það karl-
menn sem detta fyrir borð. Kon-
urnar þtjár verða allar að teljast í
öruggum sætum.
Pólitískar hræringar
Pólitískar hræringar á vinstri
Konur leiða fjórðung listanna í komandi konsingum og það er alls óvíst að hlutur kvenna vei
vængnum gera það að verkum að
það er öllu erfiðara að spá fyrir
um kynjahlutfallið í þingflokki
Samfylkingarinnar og slíkum
spám verður eðlilega að taka með
miklum fyrirvara. Ef svo færi að
Samfylkingin fengi sama fylgi og
flokkarnir sem að henni standa
fengu í sfðustu kosningum verða
nfu konur í þingflokknum. Það
fer síðan eftir því við hvað er mið-
að hvort Jiað telst fækkun eða
fjölgun. I kosningunum 1995
voru kosnar níu konur á þing fyr-
ir Alþýðubandalag, Alþýðuflokk,
Kvennalista og Þjóðvaka, en Sig-
ríður Jóhannesdóttir kom fljót-
lega inn í staðinn fyrir Ólaf Ragn-
ar Grímsson. I þingflokki Sam-
fylkingar í dag eru hins vegar átta
konur því Krístin Astgeirsdóttur
og nafna hennar Halldórsdóttir
eru sem kunnugt er báðar komn-
ar yfir í þingflokk óháðra.
Fækkai hjá Samtylkingu
Klofningurinn í Alþýðubandalag-
inu og Kvennalistanum á sjálfsagt
eftir að höggva skarð í fylgi Sam-
fylkingarinnar og því er ekki ólík-
legt að konurnar í þingflokki
hennar verði heldur færri en nú
er. Jóhanna Sigurðardóttir, Bryn-
dís Hlöðversdóttir, Guðrún Ög-
mundsdóttir og Asta R. Jóhann-
esdóttir eru í öruggum sætum í
Reykjavfk en meira vafamál verð-
ur að teljast hvort áttunda sætið
dugar til að koma Guðný Guð-
björnsdóttur á þing. Rannveigu
Guðmundsdóttur er örugg í efsta
sætinu á Reykjanesi og sennilega
Sigríður Jóhanensdóttir í þvf
Ijórða, en það sama verður ekki
sagt um Þórunni Sveinbjarnar-
dóttur í fimmta sætinu. Margrét
Frímannsdóttir formaður Alþýðu-
bandalagsins og talsmaður Sam-
fylkingarinnar verður að teljast
öruggt þingmannsefni en verði
úrslitin í prófkjörinu á Norður-
landi eystra látin standa er afar
ólíklegt að Svanfríður Jónasdóttir
sitji á þingi næsta kjörtímabil.
Með öðrum orðum það gæti svo
farið að þingkonur Samfylkingar-
innar yrðu aðeins sjö eftir kosn-
ingarnar í vor,* eða jafnmargar og
hugsanlega færri en þingkonur
Sjálfstæðisflokksins.
Hvaðan kemur uppbótin
Um framtíð Vinstri hreyfingar-
innar - græns framboðs er einnig
erfitt að spá. Miðað við skoðana-
kannanir verður að teljast Iíldegt
VALGERÐUR
JÓHANNS
DÓTTIR