Alþýðublaðið - 31.05.1921, Side 1

igai
Þriðjudagina 31. maí.
121 tölnbl.
Frá Landssímanum.
Frá og með deginum á morgun, 1. júni. verðnr bæjarsimanaið'
stöðin í Reylrjavík opin ailan sóiarhringinn.
Ráðgáta.
Mörgum er það ráðgáta, hvern-
ig verkamenn komast af með það
kaup, sem þeir hafa ár frá ári,
ekki sist þegar það er tekið tii
athugunar, að þeir hafa ekki vinnu
svipað því alla daga ársins. En
yfirleitt er mönnum ekki Ijóst, við
hve mikia örðugieika erfiðismanna-
íjölskyidur eiga að striða til þess
að framfieyta lífinu. Kaup dag-
launamanns er nú 12 kr. á dag,
og sé gert táð fyrir að vinna
fengist 300 daga á ári, sem yfir-
Jeytt er alt of hátt, verður árs-
kaupið 3600 krónur. Einhleypum
manni mun síst veita af þessu fé
tií lifsviðurhalds, þegar fæði og
húsnæði með hita kostar minst
2280 krónur á ári og önnur út-
gjöld eftir því.
En þó nú einhleypu mennirnir
komist af án þess að svelta, þá
sr öðru má!í að gegna með fjö!-
skyldumar.
Álmennust stærð fjölskyldu er
talin 5 manns, kona, bóndi og 3
börn. Verður það ærið starí fyrir
konuna, að hirða um heimilið, og
vinnur hún því ekkert inn til við-
halds því. Bóndinn er eina fyrir-
vinnan og skuium vér segja að
hann vinni inn 3600 krónur á ári.
En hver eru útgjöldin? Vér
höfum leitað oss upplýsinga um
vöruverð hér í bænum á þessum
tíma og um það, hve 5 manna
fjötskyida þarfnast minst á ári, svo
hún svelti ekki eða !íði aðra neyð
tiifinnanlega og Iftur reikningurinn
.þannig út:
Húsaleiga 80 kr. á tnán. kr. 960
Mjólk, iíter á Voo — 365
Dósamjólk, 150 dósir ^/25 — 187
Brauð — 450
Smjörlíki V90 kg. — 278
Haframjöl, 100 kg. — 85
Hveiti, 120 — — 144
Hrísgrjón 25 — — 22
Sykur 120 — — 216
Kaffi 30 — — 90
Export 15 kg. kr. 39
Kartöfiur og rófur, 2 tn. — 50
Kjötmeti, 150 kg. — 450
Fiskur og ýms matvælr — 400
2 smálestir kol — 280
Uppkveykja — 60
Ljósmeti — 140
Hreinlætisvörur — 150
Fatnaður og skófatnaður —1000
Opinber gjöld ___________— 65
Samtals kr. 3432,40
(Reikningsskekkjan, kr. 1,40,
stafar af þvi, að aurum er slept
í upptainingunni.)
Vitanlega er erfitt að reikna
þetta nákvæmlega út, þvl fáir
hslda búreikninga, en hér er farið
eftir því, sem mstrgir hafs talið
hæfiiegt, og má vera að eitthvað
ruegi færa tii, þannig, að minna
sé af einni vöru en annari; en það
munsr aldrei miklu á útkomunni.
Hér eru ekki talin ýmis útgjöld
sem fáar fjöiskyldur munu alveg
neita sér um, enda varla hægt að
telja óþarfa, svo sem læknishjálp
og meðöl, bækur, blöð, félagsgjöld,
tóbak og skemtanir.
Þegar nú athugað er, að tekjur
heimiiisins fara varla fram úr
3600 krónum, ea gjöldin hinsveg-
ar eru því nær hálft 6. þúsunð
krónur, er ekki furða þó menn
spyrji hvernig verkamenn alment
dragi fram lífið.
Þeirri spurningu verður ekkt
svareð nema á einn veg: Lif
þeirva er ekkert líf. Þeir verða
að Eata sér lynda lélegastu húsa-
kynni, sem engum, er ráð hefði
á, Iéti sér detta í hug að líta við
tii íbúðar. Þeir verða að neita
sér um, jafnvel lélegasta kjötmat.
Þeir verða að gleyma þvf, að íil
sé mjólk, jafnvel smjörlíkið verða
þeir að nota af skornum skamti.
Og fötin verða þeir sumir að
spara svo við sig, að .þeir eiga
varla annað en erfiðisfötin, og
börnin verða að liggja í rúociinta
meðan verið er að gera við gat-
slitna garmana. A þennan hátf:
leysir verkamaðurinn, ekki aðeins
á íslandi, heldur um heim allan,
ráðgátuna um það hvernig hægt
er að draga fram lífið á sama
og engu.
En er þetta holt fyrir þjóðfé-
lagið? Vissulega ekki. Slík bág-
indi hljóta að standa þeim sem
við þau búa fyrir þrifum og valða
með tfmanum úrkynjun þjóðfé-
lagsins.
Allsstaðar er reynzlan sú, a.ð
þvf meiri auður, sem safnast á
hendur einstöku mönnum, þvC
þrengra verður i búi verkamanns-
ins og jafnframt fjölgar þeim,
sem verða að sækja Iffsviðurhald
sitt undir högg auðvaldsins —
stéttirnar verða tvær: öreigar og
auðmenn.
Þetta hefir komið f Ijós viö
nákvæmar rannsóknir og hefir
ijóslega verið sýnt fram á þaö
með rökum, að um alian heim
stefnir að hinu sama. En hvernig
verður þá komið í veg fyrir að
þessi óholla þjóðfélagsskipun rfki
um aldur og æfi?
Með því eimi móti, að þjéð-
nýta öll framieiðslutæki.
Og þeir, sem berjast fyrir
þessu um heim aiian eru jafnaðar-
rnenn, alþýðam í hverju landi.
Hún finnur bezt hvar skórinn
kreppir, og er því sjálfkjörin til
þess, að byha þvá þjóðfélagsfyrir-
komulagi, sem nú ríkir, og grund-
vaiia nýtt fyrirkomulag á kenn-
ingum jafnaðarmanna.
Augu alþýðunnar opnast smátt
og smátt fyrir þvf hyldýpi, sem