Dagur - 27.11.1999, Síða 14

LÍF OG HE/LSA
LAUGARDAGUR 27. NÓVEMBER 1999

Rannsóknir sýna
að reykingafólki er
þrisvar til sjö sinn-
um hættara við
tannholdssjúkdóm-
um. Reykingamenn
tapa fleiri tönnum
en aðrir.
Rannsóknir, meðal annars
íslenskar, sýna að marg-
faldar líkur á tannholds-
sjúkdómum og tannmissi
eru meðal þess sem reyk-
ingamenn eru útsettir fyr-
ir í miklu meira mæli en
þeir sem ekkí reykja.
Reykingamenn tapa ekki
aðeins fleiri tönnum og
fyrr eri þeir sem ekki reyk-
ja hcldur er líka árangur
af tannholdsmeðferð þeirra
lakari, og helmingi fleiri
tannplantar bregðast hjá
reykingamönnum en
reyklausum. Reykingar eru
næsti áhígttuþáttur tann-
Ljótar tennur, andremma, tannholdssjúkdómar og i versta falli tannmissir reykingamanna bætast þannig við þá stórauknu
hættu sem þeir eru I varðandi krabbamein, hjartasjúkdóma og lungnaþembu, svo að dæmi séu nefnd.
Reykingafólk tapar
tönnunum frekar
taps á eftir slæmri munnhirðu og hækk-
andi aldri. Óyndislegar aukaverkanir eru
síðan meðal annars þær að tennurnar lit-
ast, blettir geta myndast í tannholdi og
vart verður við andremmu.
Færri tennur
og fleiri lausar
Almennt sýna rannsóknir að reykinga-
menn eru í 2,5 sinnum til sjö sinnum
meiri hættu á að fá tannholdssjúkdóma en
þeir sem ekki reykja og hættan eykst eftir
því sem fyrr er byrjað að reykja, segir
Kristín Heimisdóttir tannlæknir í Tann-
læknahlaðinu, þar sem hún vitnar til ým-
issa rannsókna meðal annars íslenskra
rannsókna. Klínískar mælingar sýni að
reykingamenn hafi dýpri poka meðfram
tönnunum, fleiri lausar
tennur, fleiri illa skaðaðar
tennur, færri tennur í
munni og meira beintap
samkvæmt röntgenmynd-
Nikótínið
æðaherpandi
- En hvers vegna koma
reykingar svo mjög niður á
tannheilsunni?
Kristín segir að reyking-
arnar virðist ekki hafa
bein áhrif á bakteríurnar
sjálfar. Bakteríuflóran
virðist svipuð hjá reyk-
ingamönnum og reyk-
Mælingar sýna að
reykingamenn hafa
dýpri poka meðfram
tönnunum, fleiri lausar
tennur, fleiri illa skað-
aðar tennur, færri tenn-
ur í munni og meira
beintap samkvæmt
röntgenmyndum.
lausum. Hins vegar hafi
nikótín æðaherpandi
áhrif og minnki hæfni til
að vinna á bakteríum og
fleiri þættir komi við
sögu.
Ljótar tennur,
andremma, tannholds-
sjúkdómar og í versta
falli tannmissir reyk-
ingamanna bætast þann
ig við þá stórauknu hættu
sem þeir eru í varðandi
mörg krabbamein, hjarta-
sjúkdóma, lungnaþembu
og fleira sem lengi hefur
verið vitað um.
-MEI
Ráð nr. 4 er: „Farðu í heitt
fótabað ef þér er kalt“
Ágætis ráð eins og allir
vita sem hafa prófað.
Gott gegn kvefi
Jurtir geta haft góð
áhrif á flensu, kvef
og hósta, ef maður
bara kann að nota
þær. Hér koma
nokkur húsráð sem
taka má tillit til
þegar ónæmiskerf-
ið hilar og pestin
vellur upp. Það er
bara að prófa sig áfram og nota jurtir þar
sem það á við.
1. Sofðu með höf’uðið og efri hluta lík-
amans í hærri stellingu en lappirnar.
Það hefur góð áhrif á bólgnar slím-
himnur í nefínu og dregur úr stíflu í
nefi.
2. Hvíldu þig en hreyfðu þig samt öðru
hvoru. Ekki reyna mikið á ])ig, sérstak-
lega ekki ef þú ert slæm(ur) í hálsin-
um og með hita.
3. Gættu þess að fá ekki harðlífi.
4. Farðu í heitt fótabað ef þér er kalt.
5. Forðastu mjólk ief þú hefur hósta.
Mjólk myndar slím.
Sólhattur, gufa...
Eftirfarandi lyf eiga að hafa góð áhrif við
kvefi: Rauður sólhattur, hvítlaukur, C-
vítamín, anda inn gufu (blanda jurtum eða
olíum saman við vatnið), sérstök jurtate
(t.d. kamomillute, það róar), zink í töflu-
formi, saltvatn (skolaðu nefið og munninn
- má blanda sjálfur heima).
Uppskriftir með hunangi
Hitið mjólk þar til hún er við það að
hitna. Bætið fjórum smátt skornum hvít-
lauksriljum út í. Látið standa í fimm mín-
útur. Blandið 2 msk. af hunangi út í. Bæt-
ið út í safa af hálfri sítrónu og 1/2 tsk. pip-
ar. Takið hvítlaukinn úr drykknum áður en
hann er drukkinn. Farið svo í rúmið.
Drykkur með hunangi og lauk
Skerið einn Iauk smátt og bætið 4 msk.
af hunangi saman við. Látið standa í þrjá
tíma. Setjið vökvann í flösku eða glas. Tak-
ið 1 msk. af lauksafanum þrisvar sinnum á
dag eftir þörfum. Drykkurinn getur dregið
úr hósta og losað slím.
Hvftlaukshunang
Bætið 3 nýkreistum hvítlauks-
rifjum í hálfa dós af hunangi.
Takið svo inn 1 tsk. eftir þörf-
um eða á hveijum degi til að
koma í veg fyrir kvef. Hvít-
laukshunangið getur líka
dregið úr hósta og mýkt upp
hálsinn.
í gufuna
Blandið saman 1 tsk. timjan,
1 tsk. myntu, 1 tsk. rósmarín
f 1 lítra af vatni. Náið upp
suðu og andið svo að ykkur
gufunni undir handklæði.
Haft er fyrir
satt að hvít-
laukur sé
góður við
kvefi.
Ertu umskorinn?
KYIMLIF
Ragnheiðup
Eiríksdóttír
skrifar
Karlmannslimur-
inn er nú aftur til
umræðu eftir
nokkurt hlé og f
dag er það for-
húðin sem á hug
minn allan. For-
húðin er skinnið
á limnum sem er
aðeins of stórt
fyrir hann linan
og nær fram á
eða alveg yfir
reðurhúfuna þegar limur er í lág-
stöðu. Þekkt hlutverk forhúðar-
innar eru þrjú, varnar-, skyn- og
kynlífsupplifanir. Hjá ungbörn-
um ver hún viðkvæma reðurhúf-
una fyrir þvagi, hægðum og nún-
ingi og alla ævina á hún þátt í að
halda húð reðúrhúfunnar mjúkri
og ver hana hnjaski. Sérhæfðir
taugaendar sem eru staðsettir í
forhúðinni auka á kynnautn og
stjórn í kynlífi, haftið sem liggur
fráforhúðinni og festist á reður-
húfuna í grennd við þvagrásarop-
ið er kallað frenulum á fagmáli,
er sérstaklega næmt fyrir örvun
og ættu metnaðarfullar ástkonur
að prófa sig áfram þar um slóðir.
nú oft orðið glatt á hjalla... ehm,
afsakið það var ekki mergur
málsins - reyni aftur: Þegar limur
rís og stækkar sér forhúðin til
þess að skinnið strekkist ekki um
of. Svo nuddast hún við reður-
húfuna í samförum eða rúnki og
þá verður þcssi líka fíná gagn-
kvæma örvun svæðanna tveggja.
Umskurður
Umskurður kallast sú aðgerð
þegar forhúðin er skorin af limn-
um með beittum hníf, venjulega
á fyrstu dögunum eftir fæðingu
sveinbarnsins sem auðvitað hef-
ur engan ákvörðunarrétt í mál-
inu. Litli kúturinn er tekinn og
hreinlega skorinn, oftast án mik-
illar deyfingar, sVo tekur það
hann viku til tíu daga að jafna sig
s.s. að losna við verkina sem eru
síst minni en hjá fullorðnum sem
lendir í álíka. Batinn getur þó
tekið mun lengri tfma ef dreng-
urinn fær blæðingu eða sýkingu í
kjölfar aðgerðarinnar. Rannsókn-
ir hafa sýnt að erfiðleikar í
brjóstagjöf og tcngslamyndun
sem á sér stað milli móður og
drengs fyrstu daga og.vikur eftir
, Jæðingucru nuin.aigcno.ui |H;gar
Það hefði nú aldeilis tekið tima að umskera
klámmyndahetjuna John Holmes en hér sést
hann hvíla sig milli hvílubragða.
umskurður er framkvæmdur. I
BNA er ástæöulaus umskurður
ennþá framkvæmdur á 50-60%
sveinbarna, á lslandi er fý'rírbær-
haldi í öðrum Evrópulönd-
um og Kanada.
Vörn gegn vá?
Rök læknisfræðinnar fyrir
umskurði snúast um varn-
ir gegn sjúkdómum.
Tippakrabbamein er al-
géngára hjá óumskornum
mönnum, u.þ.b. 37% þeir-
ra sem fá slíkt krabbamejn
,.eru þó umskornir svo að
Sþurningin er hvort það sé
virkilegá þess virði að
skera 100.000 litla
strákalinga til að koma í
veg fyrir að éinn þeirra fái
tippakrabbamein þcgar
hann er orðinn sjötugur.
Einnig hafa verið uppi
kenningar um að um-
skornir séu hreinni í því
neðra og fái því síður kyn-
sjúkdóma. og konur þeirra
síður leghálskfabbamcin,
en þetfa er umdeilt og ætti
líka að vera auðleyst með
því að kenna forhúðuðum á sápu
og smokka.
Tilfinningar
skera son sinn snúast um trú,
hefðir eða tilfinningar. Pabbinn
vill kannski að sonurinn hafi eins
tippi og hann. Kannski hræðast
foreldrar að drengurinn verði fyr-
ir forhúðarstríðni ef hann er
öðruvísi en félagarnir. Trúar-
brögð eru líka algeng ástæða s.s.
gyðingdómur eða íslam. A 18.
öld var umskurður innleiddur í
enskumælandi löndum í forvarn-
arskyni gegn sjálfsfróun, en þá
vissu jú allir að hún ylli alls kon-
ar hræðilega hættulegum sjúk-
dómum...
Barátta
Þarfalaus skurður sveinbarna er
yfir meðallagi ógeðslegur enda
eru öflug baráttusamtök gegn
fyrirbærinu starfandi t.d. í BNA
þar sem hlutfallið er ennþá ótrú-
lega hátt. Fullorðnir menn leita
líka æ oftar til lýtalækna sem
geta endurskapað forhúð á þá.
Þó má ekki gleyma .því að í viss-
um tilfellum gctur verið nauð-
synlegt að framkvæma umskurð
t.d. ef forhúðin er of þröng eða í
kjölfar alvarlegra sýkinga.
fíagnheiður Eiríksdóttir er