Dagur - 29.04.2000, Blaðsíða 4

4 —LAUGARDAGUK 29. APRÍL 2000
rD^tr
FRÉTTIR
Öll laimin hirt en
bætur vemdaðar
Forsjárlausir feður virðast ekki sitja við sama borð samkvæmt þvi sem fram kemur
hjá Ráðgjafarstofu heimiianna. mynd: brink
Taka má 100% af lágum
laimunt upp í skatta- og
meðlagsskuldir, en bóta-
greiðslur frá ríki og bæ
njóta 100% vemdar.
Ráðgjafarstofu um fjármál heimilanna
þykir gróflega gert upp á rnilli forsjár-
Iausra feðra sem þangað hafa leitað
hjálpar til að „komast upp á yfirhorðið"
eftir því hvort þeir lifa á ýmiss konar
bótum, sem Innheimtustofnun sveitar-
félaga og innheimtumenn ríkisins
mega ekki snerta við - ellegar vinna fyr-
ir lágum launum, sem hirða má af
hverja krónu. Ráðgjafarstofan Ieggur
því til að raunveruleg neysluviðmiðun
verði lögð til grundvallar heimilcl til að
draga af launum vegna skatta- og með-
lagsskulda, þannig að tekið sé tillit til
framfærsluþarfar heimilisins en ekki
tekin flöt prósentutala af launum
manna án tillits til tekna þeirra og
framfærslukostnaðar.
Vilja „upp á yfirborðið“
Margir forsjárlausir feður hafa leitað
til Ráðgjafarstofu. „Saga þeirra margra
er sú að þeir biðja um hjálp við „að
komast upp á yfirborðið" eins og þeir
kalla það,“ segir í ársskýrslu. Þeir hafi
lengi unnið sem verktakar og/eða í
„svartri vinnu“. F.lla sé svo mikið dreg-
ið af launum þeirra að „það borgi sig
ekki að vinna“. Einn þessara einstakl-
inga hafi til dæmis fengið 0 krónur út-
borgaðar eftir mánaðar vinnu, því 75%
launanna voru tekin upp í ógreidd
meðlög og 25% í skattaskuldir.
Allt tekið af sumum en ekkert af
Sðrum
Jafnframt er bent á þann mikla mun
sem mætir bótaþegum á lágmarks-
framfærslu og verkamönnum á lág-
markslaunum. Maður með samtals 60
þús. kr. í atvinnuleysisbætur, bætur frá
Tryggingastofnun og framlag frá Fé-
lagsþjónustunni eigi til viðbótar rétt á
upphæð sem nemur greiddu meðlagi,
13.150 kr. fyrir hvert barn í þrjá mán-
uði, hafi hann áður staðið í skilum.
Þannig að meðlagsgreiðandi með 1
barn geti í rauninni fengið rúmar 73
þús. kr. á mánuði - og þessar bætur séu
verndaðar þannig að ekki megi draga
af þeim til greiðslu eldri meðlags-
skulda eða skattaskulda.
Af manni sem vinnur sér fyrir ámóta
launum, t.d. 62 þús.kr. á mánuði, sé
Innheimtustofnun sveitarfélaga og
innheimtumönnum ríkisins hins vegar
heimilt að krefjast að 100% launanna
séu dregnar af honum. Og sá maður
ætti heldur engan rétt til styrks frá Fé-
lagsþjónustunni til að greiða meðlag
sitt.
IiinheLmlumenu harðir í horn að
taka
Sú jákvæða þróun hafi þó átt sér stað
s.l. ár að mönnum sé gefinn möguleiki
á að semja um meðlagsskuldir sínar við
Innheimtustofnun sveitarfélaga á
grundvelli raunverulegarar greiðslu-
getu. Segir Ráðgjafarstofan ljóst er að
þeir samningar hafi hjálpað mörgum
til að koma undir sig fótunum.
Það sama verði hins vegar ekki sagt
um innheimtumenn ríkissjóðs. Við þá
hafi mörgum reynst erfitt að semja
þrátt fyrir bág kjör. Jafnframt er vísað
til greinargerðar nauðasamninga-
nefndar, sem á árunum 1996-99 lagði
til við dómsmálaráðherra að 44 um-
sækjendum yrði veitt réttaraðstoð til
að leita nauðasamninga. En þrátt íyr-
ir það hafi innheimtumenn ríkissjóðs
til þessa ekki samþykkt frumvarp til
nauðasamnings. - HEI
FRÉ T TA VIÐTALID
Benedikt
Jóhannesson.
Innan raða Sjálfstæðis-
llokksins er nú kominn
upp mikill áhugi á fá ein-
hvem nýjan mami utan
borgarstjómarflokksins til
að verða andlit hans og keppi-
nautur við Reykjavlkurlistann í
næstu kosningum. Margir
inunu þeirrar skoðunar að eing-
inn núverandi fulltrúa séu
heppilegir. Mörg nöfn hafa verið
nefnd að undanfömu - og hafa
menn staðnæmst nokkuð við
nafn Benedikts Jóliaimessonar í Talnaköimun,
en sagt er að skyldulið hans í Engeyjarættinni sé
áfram um þetta og óttist þverrandi áhrif sín inn-
an flokksins. Þar fyrir utan þykir mörgum Bene-
dikt ágætur kostur...
Nú er farið að skýrast með um-
sóknir um skólameistarastöð-
una í Iðnskólanum í Reykjavík
en átta manns munu vilja kom-
ast í þemia stól, sem Ingvar Ás-
mundsson þurfti að yfirgefa
vegna alvarlegra veikinda. í pott-
inum heyrist sú kenning að þrátt
fyiir að nokkrir innanhússmenn sæki um, eigi
þeir ekki mikla möguleika því ráðherra og skóla-
nefnd muni frekar horfa til þess að fá einhvem
sem ekkert hefur tengst deilunum í skólanum.
Þá vekja sumir pottveijar athygli á umsókn
Ólafs Grétars Kristjánssonar, deildarsérfræð-
ings í menntamálaráðuneytinu, og telja að þar
sé kominn umsækjandi á vegum ráðherransl...
Sú hugmynd ungra framsóknar-
manna að fá fulltrúa frá SUF til
að bjóða sig fram til varafor-
mamis í flokknum í haust hefur
fengið misjafnar undirtektir.
Ungir framsóknarmenn munu
hafa haft í huga að vekja með
þessu athygli á ungliðahreyf-
ingunni, og ekki átt von á mikl-
um árangri. En stuðningsmenn Sivjar Friðleifs-
dóttur, sem eru mýmargir meðal ungliða, eru
hins vegar ekki hrifnir og telja að framboð af
þessu tagi mmidi fyrst og síðast koma Siv illæ.
Ingvar
Ásmundsson.
Siv
Friðleifsdóttir.
Kítósan gegn kólesteróli
Ólafur
Marteinsson
framkvæmdastjóri Þormóðs ramrna -
Sæbergs
Vonast er til aðgeta noíað
álla rækjuskel sem tilfellurá
íslandi til kítósanframleiðs-
unnar. Markaðurer tilað
vinna hana alla og koma
framleiðslunni á markaðer-
lendis
Fyrirtækin Genis í Reykjavfk og Kítin á
Siglufirði, sem var stofnað 1997 af Þormóði
ramma - Sæbergi á Siglufirði, SR-mjöli og
Genis voru sameinuð 1. nóvember sl. undir
nafni Genis til að efla starfsemi fyrirtækj-
anna. Höfuðstöðvar fyrirtækisins verða á
Siglufirði, en tilgangur Kítin var að fram-
leiða hágæða kítósan úr rækjuskel en Genis
hefur um margra ára skeið starfað að rann-
sóknum í líftækni. Framleiðsla úr rækjuskel
er mjög umhverfisvæn þar sem rækjuskel-
inni hefur til þessa verið fargað t.d. með því
að kasta henni í sjóinn. Framleiðsla á kítós-
an er hafín fyrir nokkru en Ólafur Marteins-
son, framkvæmdastjóri Þormóðs ramma -
Sæbergs, segir að í framtíðinni verði ráðist í
að framleiða fleira.
„Kítósan er framleitt í margvíslegum til-
gangi. Við ætlum t.d. að framleiða kítósan í
pilluformi sem á að lækka kólesteról í blóði
manna og mun almenningur geta keypt
þessar pillur í verslunum en ekki þarf sér-
stakan lyfseðil frá lækni til þess. Eg held að
það sé engin hætta á því að fólk ofnoti
þetta, líkaminn sér fyrir því því, þetta er al-
gjörlega náttúrulegt efni. Eg get á þessari
stundu ekki sagt til um það hvenær þessar
pillur koma á markaðinn, þetta er ennþá að-
eins á áætlunarstigi. Þó framleiðsla á kítós-
an sé hérna á Siglufirði er ekki víst að pillu-
gerðin verði hér, það er svo lítill hluti fram-
Ieiðslunnar að það skiptir raunar sáralitlu
rnáli."
Varla dugir íslenski markaðurinn jyrir
þessa frainleiðslu. Hvar er verið að marli-
aðssetja þessa vöru?
„Islenski markaðurinn er svo Iítill að að-
eins sáralítill hluti pilluframleiðslunnar
mun fara á hann. Það er fyrst og fremst ver-
ið að horfa á Bandaríkjamarkað en við ætl-
um að markaðssetja vöruna þar í samstarfi
við keðju íyrirtækja. Þessi fyrirtæki eru
fínr. .kt fyrirtæki sem á einkaleyfið á þessu
efni sem unnið er úr kítósan og lækkar
kólesterólmagnið í blóðinu, Genis og svo
bandarískt og kanadískt fyrirtæki sem tengj-
ast málinu."
Rækjuveiðar við Island liafa farið
minnltandi. Dugir sií skel sem fæst eftir
vinnslu « rækju ú skipum Þormóðs
ramma-Sæbergs til þess að fidlnægja efl-
irspurninni eftir hráefni?
„Við vonumst til að geta notað alla rækju-
skel sem til fellur á íslandi því ég tel að það
sé markaður til að vinna hana alla og koma
framleiðslunni á markað. Það hefur verið
vandamál að losna við rækjuskelina svo
vinnsla á henni er mjög umhverfisvæn.
Rækjuveiðar hafa verið fremur dræmar,
rækjuafli á togtíma hefur stöðugt farið
minnkandi, en okkar fjórir rækjutogarar
hafa verið að sækja á hefðbundinni veiði-
slóð fyrir Norðurlandi. Heimsmarkaðsverð á
rækjuafurðinni hefur verið í jafnvægi um
nold<.urn tíma þrátt (ýrir minnkandi afla
hérlendis og engin merki um það að verðið
fari hækkandi. Því veldur að það er svo mik-
il veiði annars staðar í veröldinni, bæði í
Noregi og við strendur Kanada og mikið
framboð af pillaðri rækju. Norðmenn eru í
góðum málum í dag og gríðarleg veiði hjá
Kandamönnum t.d. við Nýfundnaland og í
St. Laurentzflóanum en veiðisvæðið er
kvótasett eftir svæðum. Þeir eru að verða
stærri og stærri á markaðnum.“ - GG