Dagur - 29.04.2000, Blaðsíða 5

LAUGARDAG IIR 2 9. APRÍL 2000 - S
Dnptr.
FRÉTTIR
L.
i
Dómsmálaráðherra
hoðar DNA-hanka
Sólveig Pétursdóttir dómsmálaráðherra kynnti á blaðamannafundi í gær
niðurstöður nefndar sem kannaði möguleika á skrásetningu og vörslu
niðurstaðna úr DNA rannsóknum og lífssýnum.
Dómsmálaráðherra
ætlar við fyrsta tæki-
færi að leggja fram
frumvarp um að hér
verði liafiu kerfis-
hundm skráning DNA
upplýsinga.
Skýrsla um DNA rannsóknir,
töku lífssýna, skrásetningu og
vörslu sem nefnd dómsmálaráð-
herra hefur skilað af sér var
kynnt á blaðamannafundi sem
dómsmálaráðherra, Sólveig Pét-
ursdóttir, efndi til í gær. Niður-
stöður skýrslunnar sagði hún í
stuttu máli þær að lagt sé til að
hér á landi verði hafin kerfis-
bundin skráning upplýsinga um
erfðagerð, fengnar úr lífssýnum
sem tekin hafa verið í þágu rann-
sóknar opinberra mála. Sé þar
horft til þess að með aðgengileg-
um upplýsingum aukist mögu-
Ieikar lögreglu til samanburðar-
rannsókna sem auöveldað geti
rannsókn alvarlegra brota, þar
sem einna mestar li'kur eru á að
brotamaðurinn skilji eftir sig líf-
fræðileg spor, s.s. í kynferðisaf-
brota-, líkamsárásar- og mann-
drápsmálum.
Auðveldar uppljóstruu
alvarlegra brota
„Eg tel að með slíkri skráningu
væri stigið mjög mikilvægt skref í
að auðvelda uppljóstrun alvar-
legra afbrota hér á landi“, sagði
ráðherra, sem jafnframt lagði
áherslu á að þcssi tækni hafi
einnig verið notuð til að sýna
fram á saldeysi manna sem hlot-
ið hefðu refsidóma. Sólveig sagði
tækniþekkingu á þessu sviði líka
orðna svo fullkomna hér á landi
og íslenska vísindamenn svo
hæfa að þeir möguleikar kynnu
að opnast að „við tækjum að
okkur DNA tæknirannsóknir fyr-
ir aðrar þjóðir".
DNA skráð líkt og
stirkamerki
Einn nefndarmanna, Gunnlaug-
ur Geirsson prófessor, sem sagð-
ist hafa verið lögreglunni til lið-
sinnis við DNA rannsóknir hér-
lendis á hálfan annan áratug. I
byrjun hafi þurfti verulegt magn
rannsóknarefnis (t.d. blóðhlett á
stærð við tíkall). Nú sé öll þessi
tækni oröin miklu nákvæmari og
fljótlegri og nægjanlegt að hafa
nokkrar frumur, t.d. flösu eða
fingrafar. En mikla nákvæmni
þurfi við töku DNA erfðaefnis,
meðhöndlun og úrvinnslu á
rannsóknarstofu. En eftir mynd-
greiningu er hægt að tölvuskrá
DNA hvers einstaklings líkt og
strikamerki (nema eineggja tví-
bura sem hafa sama DNA).
Feðnmarmálm heima á
Fróni en...
Gunnlaugur segir DNA rann-
sóknir í barnsfaðernismálum nú
fara fram hér á landi. En sýni
vegna rannsókna í afbrotamálum
séu ennþá send utan, 6 til 12 á
ári, að undanförnu til Noregs.
Slík sýni séu oftast miklu marg-
brotnari, geti t.d. verið hár, sæð-
isfrumur, munnvatn, blóð, þvag,
saur eða annað. Til að fara út í
slíkar rannsóknir þyrfti að leggja
í töluvert mikinn stofnkostnað.
Rannsókn 2-3ja sýna kosti á bil-
inu 50-70 þús.kr. í Noregi en t.d.
um kvart-milljón í Bretlandi.
Nefndarformaðurinn, Ragn-
heiður Harðardóttir, bendir á að
réttarkerfið færi þegar ýmsar
skrár um rannsóknir f sakamál-
um m.a. fingrafaraskrá og ljós-
myndasafn. DNA skrá yrði því
viðbót við þær skrár sem fyrir
eru. — HEI
Forsprakkar UVS og Gen.is hand-
sala samstarfssamninginn.
UVS seinur
við Gen.is
Urður, Verðandi, Skuld (UVS)
og Genealogia Islandorum
(Gen.is) hafa skrifað undir sam-
starfssamning um notkun ætt-
fræðiupplýsinga í rannsóknum á
ættgengi sjúkdóma. Samningur-
inn veitir UVS einkaafnot af
ættfræðigrunni Gen.is til vís-
indarannsókna.
Samningurinn er varða á leið
Gen.is að „sameina íslensku
þjóðina í einstæðan, gagnvirkan
gagnagrunn, sem tengdur verð-
ur miklum ættfræðiupplýsing-
um og myndasafni". UVS vill
auka skilning á hlutverki erfða-
vísa og genaafurða í ýmsum
heilhrigðisvandamálum, einkurn
krabbameini.
Bernhard O. Pálsson, stjórn-
arformaður UVS, segir aðspurð-
ur að enn sé ótímabært að ræða
árangur af vísindarannsóknum
UVS. Ennfremur segir hann
ckkert að frétta af hugsanlegu
samstarfi UVS og Islenskrar
erfðagreiningar. — FÞG
Ásatmarmenn
bíða eftír Davíð
Ásatrúarfélagið vænt-
ir svars forsætisráð-
herra við neyðarkalli
sínu. Segjum ekki rík-
isstjóminni fyrir
verkum, segir bisk-
upsritari.
„Ég vona að það taki Davíð ekki
þrjá mánuði að svara okkur, því
þá er komið haust. Að öðru leyti
treysti ég á að Óðinn og Þór bjar-
gi þessu í höfn fyrir okkur,“ segir
Jónas Þ. Sigurðsson, talsmaður
Ásatrúarfélagsins, sem enn hef-
ur ekki fengið svar við bréfi fé-
lagsins til forsætisráðherra frá
17. apríl.
Þar kvarta Ásatrúarmenn yfir
rukkun Framkvæmdasýslu ríkis-
ins á salernisaðstöðu á Þingvöll-
um uppá 1,5 milljónir króna, en
aðstaða þessi verður reist vegna
kristnitökuhátíðar viku á eftir
hátíð Ásatrúarmanna. Aðstaðan
verður ókeypis fyrir kristið fólk á
kristnitökuhátíðinni.
Til Davíðs í neyð
„Við leituðum til Davíðs i neyð
okkar eftir að hafa barist árang-
urslaust við kerfið um hátíð, sem
við höfum undirbúið í 5 ár. Loks
var okkur réttur þessi samningur
til undirritunar, um notkun sal-
ernisaðstöðu gegn okurverði, án
þess að nokkrir samningar hefðu
átt sér stað. Við teljum að óbreyt-
tu eigi rnikið óréttlæti að eiga sér
stað og finnurn það á svörun
fólks að mjög margir eru sam-
mála okkur," segir Jónas.
Hann bendir á að hin krafna
upphæð fyrir aðstöðuna sam-
svari um 400 krónum á hvern fé-
laga í Astatrúarfélaginu. „Hvað
ætli kristnir landsmenn segðu ef
þeir yrðu allir rukkaðir um slíka
upphæð vegna sinnar hátíðar?“
sp)T Jónas.
Ekki á verksviði biskups
Davíð Oddsson er erlendis. Júlí-
us Hafstein, framkvæmdastjóri
kristnihátfðarnefndar, hefur þeg-
ar vísað málinu frá sér í fjölmiðl-
um. Þorvaldur Karl Helgason
biskupsritari segir aðspurður að
máliö hafi ekki komið til kasta
Biskupsstofu.
„Hátíðarhöldin eru alfarið í
umsjá kristnihátíðarnefndar og
ekki á okkar verksviði. Við viljum
ekki skipta okkur af veisluhöld-
um annarra og förum ekki að
segja forsætisráðherra eða ríkis-
stjórninni fyrir verkum," segir
Þorvaldur, spurður um hvort
Ásatrúarfélagið megi húast við
stuðningi Biskupsstofu í málinu.
- FÞG
VerkfaU yfirvofaiidl
Engar líkur voru taldar á því í
gær að hægt yrði að komast hjá
verkfalli farmanna, en viðræður
Sjómannafélags Reykjavíkur og
talsmanna útgerða hafa engu
skilað. Jónas Garðarsson, for-
maður Sjómannafélags Reykja-
víkur, segir málið í hörðum hnút
eftir að fimrn tíma fundur í
Karphúsinu sl. fimmtudag skil-
aði alls engum árangri.
„Mér sýnist að málið verði í
þessum linút næstu daga í það
minnsta. Það skellur því á verk-
fall 1. maí að öllu óbreyttu, en ég
á von á því að það verði eitthvað
setið yfir þessu um helgina. En
það ber enn mjög mikið á milli,
t.d. förum við fram á hækkun
lægstu launa úr 78 þúsund krón-
um í 100 þúsund krónur. Bakka-
foss, skip Eimskips, kemur til
með að stoppa strax á mánudag-
inn og einnig Lagarfoss, nerna
að þeim takist að flýta þeim það
mikið að þau verði farin út aftur
á sunnudagskvöld. Ég hef heyrt
að Lagarfoss eigi að fara tómur
út. Síðan stoppar Helgafell í
næstu viku og síðan hvert af
öðru, en olíubátarnir Kyndill og
Stapafell stoppa strax," sagði
Jónas Garðarsson, formaður Sjó-
mannafélags Reykjavíkur. - GG
Allir úr rúininu
„í nokkrum rannsóknum á gildi rúmlegu var ekki að greina að hún
gerði gagn og í sumum tilvikum var hún Ijóslega til ógagns", segir í
málgagni Landssamtaka hjartasjúklinga, sem vitnar í þessum efnum
til landlæknisembættisins. Gagn af rúmlegu við ýmsum sjúkdómum
sé ósannað en hún geti hins vegar aukið hættu á bláæðasega,
legusárum og beinþynningu.
„Auðvitað þarf stundum að beita rúmlegu og ekki verður hjá henni
komist. Rúmlega virðist hins vegar ekkert gildi eiga sem sértækur
hluti meðfcrðar hjá öllum sjúklingum með tiltekna sjúkdóma eða
sem undirgangast tilteknar rannsóknir. Hreyfing hressir alltaP', seg-
ir málgagnið.
Hvort það kemur rúmlegum \að er ekki gott að segja, en sama mál-
gagn vitnar til rannsóknar á kransæðadauða 200 þúsund Bandaríkja-
manna, sem leiddi ( ljós að áberandi margir þeirra Iétust unt helgar
og í kringum jól og áramót. — HEI
Nýr „íslenskux66 vörubíll
Samsldp á Akureyri
fékk í gær afhentan
nýjan Volvo vörubíl og
væri það í sjálfu sér
ekki í frásögur fær-
andi nema kannski af
því að pallur bílsins
með ýmsum búnaði,
keðjukassar og fest-
ingar [yrir krana er
hannað og smíðað á
Dalvík.
Uppfinningamað-
urinn og smiðurinn er
Sveinbjörn Svein-
björnsson sem á og
rekur SxS Cargoline
ehf. á Dalvík. Sam-
skip flytja bílinn inn og í gær fékk fyrirtækið bíllinn afhentan aftur
fullhúinn. Þessi híll er sá fimmti sem Sveinbjörn hefur unnið fyrir
fyrirtækið. Fyrirtæki Sveinbjörns er árs gamalt og starfsmenn eru
tveir. Við nánari skoðun á bílnum sést að allur búnaður er mikil hag-
leikssmíð og hönnun sem gera mun alla vinnu bílstjórans mun auð-
veldari en á bílnum sem þessi mun levsa af hólmi.
Allur búnaður bílsins, pallurinn og fleira er
þannig hannað að vinna bilstjórans verður mun
auðveldari. - mynd: brink