Dagur - 29.04.2000, Blaðsíða 8

8 - LAUGAKDAGUll 2 9. APRÍL 2 000
FRÉTTASKÝRING
Dagutr
Verkalýðsforkólfar
Sestir sammála um að
sameina þurfi stéttar-
félög og gera jþau
st erkari. Brýn þörf á
almenuri þátttöku
verkafólks í félags-
starfiuu. Menu virðast
tilbúnir að slíðra
sverðin og einbeita sér
að sameiginlegum
hagsmunum.
Næsta vinnuvika byrjar á hinum
alþjóðlega baráttudegi verkalýðs-
ins, 1. maí. Sú var tíðin hér á
landi að kröfugöngur og bar-
áttufundir voru með fjölmenn-
ustu og líflegustu samkomum en
á seinni árum hefur umfang há-
tíðahaldanna farið minnkandi.
Engu að síður eru haldnir har-
áttufundir og fulltrúar verkalýðs-
félaganna berja sér á brjóst og
reyna að stappa stálinu í sitt fólk
í ræðu og riti. Að þessu sinni er 1.
maí haldinn hátíðlegur í skugga
verkfallsboðana og viðkvæmra
kjaraviðræðna, enda þótt búið sé
að semja við stóran hluta verka-
fólks og annarra launþega. Enn
er ósamið á ýmsum vígstöðvum
og óvissa t.d. uppi um hvort far-
menn á kaupskipum eða mjólkur-
fræöingar fara í verkfall í kom-
andi viku. Þá vofír yfir verkfáll hjá
þeim félögum VMSI sem fella
samninginn sem hefur verið í at-
kvæðagreiðslu síðustu daga. Blik-
ur eru því víða á lofti.
A þessum tímamótum er við
hæfi að heyra hljóðið í forkólfum
verkalýðsfélaganna og fá þeirra
mat á stöðu verkalýðshreyfingar-
innar á íslandi í dag, á tímum
örra þjóðfélagsbreytinga þar sem
mikil þensla ríkir, launamunur að
aukast, verkalýðsfélög ýmist að
sameinast eða ldofna og svoköll-
uð markaðslaun að taka við hefð-
bundnum launatöxtum verka-
fólks í stórum stíl.
Brýnt að sameina
Magnús L. Sveinsson, formaður
Verslunarmannafélags Reykjavík-
ur, segir að verkalýðshreyfingin í
dag sé í raun bæði sterk og veik.
Hreyfingin standi frammi fyrir
miklum breytingum í þjóðfélag-
inu og telur Magnús henni ekki
hafa tekist með fullnægjandi
hætti að laga sig að þessum þreyt-
ingum. Of mikil orka hafi farið í
innbyrðis átök.
„Það er þó ákveðið ferli sem
bendir til þess að menn hafi áttað
sig, að þeir þurfi að laga sig að
breytingunum. Eg tel mjög brýnt
að sameina féiög. Þessi mörgu
litlu félög eru lítils megnug. Mið-
að við breyttar samgöngur og
aukna fjarskiptatækni þá er það
grundvallaratriði að félög samein-
ist og að stórar einingar verði til,“
segir Magnús.
Hann segir þessa þróun hafa
átt sér stað á höfuðborgarsvæð-
inu, samanber sameiningu nokk-
urra félaga í Eflingu - stéttarfélag
og samstarf Flóabandalagsins f
kjarasamningum. Samstarfið hafi
styrkt félögin í baráttunni. Magn-
ús telur brýnt að þessi þróun
haldi áfram. Ekki megi bíða Iengi
því að þá missi menn af lestinni.
Landssambondin
túnaskekkja
Með tilliti til þessa telur Magnús
að landssambönd verkalýðsfélag-
anna séu tímaskekkja. Þau séu
milliliður sem ekki þjóni þeim til-
gangi sem þau gerðu í upphafi.
Einnig nefnir Magnús til sögunn-
ar fyrirhugaðar skipulagsþreyt-
ingar á ASI. Tillögur í þá átti lofi
góðu. Þar eigi að einfalda hlutina
og breyta Alþýðusambandsþing-
unum í ársfundi og fækka fulltrú-
um, en þingin hafa verið haldin
fjórða hvert ár.
Aðspurður um fleiri brýn verk-
efni en að sameina verkalýðsfélög
nefnir Magnús aðferðafræðina
við kjarasamningagerð. Samning-
ar hafi verið miðstýrðir og mið
tekið af afkomu einnar starfs-
greinar, fiskvinnslunnar í land-
inu, og hún látin ganga yfir aðrar
starfsgreinar, óháð afkomu
þeirra.
„Nú eru aðstæður breytilegar
eftir starfsgreinum auk þess sem
störfín eru alltaf að breytast með
nýrri tækni. Starf í dag getur ver-
ið úrelt á morgun. Launin þurfa
að taka mið af þessu. Þetta hefur
sýnt sig að launataxtar hafa verið
undir 100 þúsund krónum í flest-
um tilfellum, um leið og laun á
almennum vinnumarkaði hafa
verið mun hærri. Umsamdir
launataxtar eru í mörgum tilfell-
um Iangt frá raunveruleikanum.
Vinnuveitendur hafa einhliða
verið að ákveða launastrúktúrinn
í landinu. Verkalýðshreyfingin
þarf að hafa meira um raunveru-
Iegar launabreytingar að segja en
verið hefur,“ segir Magnús og vís-
ar þar til reynslu VR af gerð
samninga um markaðslaun.
„Ef verkalýðshreyfingin vill
ekki taka þátt í að móta þau laun
þá cr hún að skáka sér útaf borð-
inu. Vinnuveitendur munu þá
ákveða Iaunin einhliða. Þannig er
þetta hjá verslunarmönnum í
Reykjavík. Níutíu prósent af okk-
ar félagsmönnum taka Iaun sam-
kvæmt markaðslaunum. Það þýð-
ir ekkert að stinga höfðinu í sand-
inn eins og strúturinn og segja að
Magnús L Sveinsson,
formaður I/R:
„Það þýðir ekkert að stinga höfðinu
í sandinn eins og strúturinn og
segja að markaðslaun séu fráleit,
eins og sumir verkaiýðsieiðtogar
hafa haldið fram."

Frá undirritun samninga Fióabandaiagsins f vor. Flóabandalagsmenn hafa gjarnan talað
markaðslaun séu fráleit, eins og
sumir verkalýðsleiðtogar hafa
haldið fram. Markaðslaunin eru
til staðar,“ segir Magnús.
Alltaf á að hafa áhyggjur
Björn Grétar Sveinsson, formaður
Verkamannasambands Islands,
VMSI, hefur vegna veikinda fylgst
með baráttu sinna manna í samn-
ingum utan frá en hann er allur
að braggast og hefur m.a. fundað
Björn Grétar Sveinsson, formaður
VMSÍ: „Auðvitað getum við verið
bjartsýn á iífið og tilveruna en hollt
er að hafa áhyggjur sem snúast um
grundvallaratriði eins og skiptingu
þess auðs sem skapaður er í land-
inu hverju sinni."
með sínu fólki úti um land að
undanförnu. Hann finnur fyrir
baráttuanda í verkafólki og telur
að þátttaka verði víðast góð í há-
tíðarhöldum þann 1. maí. Að-
spurður hvort ástæða sé til að
hafa áhyggjur af stöðu verkalýðs-
hreyfingarinnar í dag segir Björn
það sama á hvaða tíma spurt sé,
alltaf sé ástæða til að hafa vissar
áhyggjur.
„Auðvitað getum við verið bjart-
Aðalsteinn Á. Baldursson,
forseti AN:
„Vissulega hafa stór orð fallið hjá
nokkrum en hingað til hefur fennt í
sporin. Ég tel engin eftirmál verða
afþví. Félagsmenn kalla á sam-
stöðu um allt land."
sýn á lífið og tilveruna en hollt er
að hafa áhyggjur sem snúast um
grundvallaratriði eins og skipt-
ingu þess auðs sem skapaður er í
landinu hverju sinni. Vegna upp-
sveiflunnar í efnahagslífinu hefur
þetta verið enn brýnna. Þótt
samið hafi verið um blutfallslega
hærri lægstu Iaun í samningum á
undanförnum árum þá hefur orð-
ið öfug gliðnun í þeim efnum,“
segir Björn Grétar.
Grétar Þorsteinsson, forseti ASÍ:
„Verkalýðshreyfingin er í eðli sínu al-
þjóðleg og það sjáum við m.a. á því
frumkvæði sem við höfum haft í Evr-
ópustarfi á sviði félagsmála. Við
söknum þess raunar oft að stjórnvöld
sýni þessu ekki jafn mikinn áhuga."