Dagur - 11.08.2000, Side 11

FÖSTUDAGUR 11. ÁGÚST 2000 - 11
Dag»*r„
ERLENDAR FRÉTTIR
Sirimavo Bandaranaike ásamt eftirmanni sínum, Ratnasiri Wickremanayake.
Forsætisráðherra
Sri Lanka hættir
Ratnasixi Wickrem-
anayake tók í gær við
forsætisráðherra-
embættinu á Sri Lanka
af hinni öldnu Sirimavo
Bandaranaike.
Sirimavo Bandaranaike varð
fyrst kvenna í heiminum til þess
að gegna embætti forsætisráð-
herra, sex árum áður en Indirah
Gandhi varð forsætisráðherra á
lndlandi. Bandaranaike tók við
embætti forsætisráðherra í Sri
Lanka, sem þá hét reyndar
Ceylon, þann 21. júlí árið 1960
af eiginmanni sínum, Salomon,
sem var myrtur eftir að hafa set-
ið í embættinu í fjögur ár.
Hún hefur þrisvar sinnum
gegnt þessu embætti, lyrst í
fimm ár frá 1960 til '65, síðan
aftur 1970-78 og loks frá 1994
til dagsins í gær. Hún er móðir
núverandi forseta landsins,
Chandrika Kumaratunga, og
hefur á ýmsan hátt haft gífurlega
mikil áhrif í stjórnmálum á Sri
Lanka síðustu fjóra áratugi.
Hún lét af embælti í gær, 84
ára að aldri, en við tók Ratnasiri
Wickremanayake sem sór emb-
ættiseið sinn í gær, og kom sú
ráðstöfun þingmönnum á Sri
Lanka mjög á óvart.
Bandaranaike kemur úr einni
af auðugustu fjölskyldum Sri
Lanka, sem er eyja suður af Ind-
Iandi. Stríðsástand hefur ríkt á
Sri Lanka f tæpa tvo áratugi, þar
sem aðskilnaðarsinnar Tamíla
hafa barist fyrir því að fá að
mynda sjálfstætt ríki á norður-
hluta eyjunnar. Þau átök hafa
kostað meira en 60 þúsund
manns lífið.
Dóttir hennar, Kumaratunga,
hefur reynt að ná samningum
við skæruliðana og sett fram
áætlun um að þeir fái takmark-
aða sjálfstjórn. Hvorki skærulið-
arnir né heldur hin valdamikla
klerkastétt búddista á Sri Lanka
hafa sætt sig við þá málamiðlun.
Búist er við því að Wickramana-
yaka, eftirmaður Bandaranaike,
muni reyna að afla stuðnings
meðal hina búddísku klerka við
friðarhugmyndir forsetans.
Mikil andstaða hefur verið við
Kumaratunga á þingi undanfar-
ið, og ekki er talið ólíklegt að
hún ætli sér að leysa upp þing á
næstu dögum, enda þótt
skammt sé þangað til kjörtímabil
þess rennur út, en það gerist
þann 24. þessa mánaðar.
Wickremanayake er sinhalesi,
og talinn harðlínumaður, sem
Iíklegt er til þess að afla honum
vinsælda á þinginu.
Það var Bandaranaike sem
gerði Sri Lanka að lýðveldi árið
1972, en stjórnaði með harðri
hendi, þjóðnýtti fyrirtæki og
skóla og barði niður uppreisn
marxista árið 1971 af mikilli
hörku, og létust um 20 þúsund
manns í þeim átökum.
1977 tapaði hún hins vegar í
kosningum og 1980 svipt þing-
sæti og sökuð um að hafa mis-
notað völd sín.
Dóttir hennar, Kumaratunga,
tók við leiðtogaembættinu í flok-
ki þeirra árið 1993. Þegar
Kumaratunga hlaut sigur í for-
setakosningum brá hún skjótt
við og skipaði móður sína í emb-
ætti forsætisráðherra í þriðja
sinn, enda þótt hún væri þá orð-
in öldruð og farin að draga úr
stjórnmálastörfum sínum vegna
sjúkdóma sem hrjáðu hana. Síð-
ustu árin hefur hún verið bund-
in við hjólastó).
Clinton með opnunarræðu
WASHINGTON - Clinton Banda-
ríkjaforseti fær síðustu hyllingu
sína áður en hann hættir sem for-
seti á þingi Demokrataflokksins í
næstu viku. Eftir það mun hann
draga sig í hlé frá kastljósi fjöl-
miðla og skilja sviðið eftir handa A1
Gore og Joseph Liberman. Clint-
on mun flytja opnunarræðuna á
flokksþinginu á mánudagskvöld,
en síðan í táknrænni athöfn af-
henta blysið A1 Gore sem þá mun
hlaupa næsta sprett í hinu póli-
tíska kapphlaupi. Fastlega er búist
við að Clinton muni lítið láta á sér
bera þó ýmsir hafi orðið til þess að
benda á að það kunni að reynast
honum erfitt að vera ekki í sviðs-
ljósinu. „Eg er ekki að bjóða mig
fram til eins eða neins þetta árið, og flesta daga á ég ósköp auðvelt
með að sætta mig við það,“ sagði Clinton við blaðamenn í síðustu
viku í Massachusetts. Prófessorinn og stjórnmálafræðingurinn Jim
Thurber sagði í blaðaviðtali að það væri best fyrir Clinton að halda
sig frá sviðsljósinu: „Ég tel að forsetinn muni komast að því að það
er erfitt hlutverk - en það besta sem hann getur leikið. Hann á bara
að vinna sé inn peninga, gefa góð ráð þegar um þau er beðið en að
öðru leyti passa sig á þvf að vera ekki fyrir.“
Saddam fær helmsókn
MONTHURIYAH, lrak- Hugo Chavez forsætisráðherra Venesúela
fór í gær í opinbera heimsókn til Irak, en það er f fyrsta sinn sem
þjóðhöfðingi fer í slíka heimsókn þangað síðan í Persaflóastríðinu
1991. Hann fór í þessa heimsókn þrátt fyrir harða gagnrýni frá
Bandaríkjunum, en þar á bæ er enn verið að reyna að halda við ein-
angrun Saddams Hussain sem hóst með innrásinni í Kuwait 1990-
1991. Þessi heimsókn forsætisráðherrans vekur því meiri athygli að
Bandaríkjamenn eru stórir innflytjendur olíu frá Venesúela. „ Hvað
eigum við svo sem að gera við því þótt Bandaríkin séu reið?“ spurði
Chavez fréttamenn eftir að hann kom til Iraks, en þangað fór hann
með bíl til að koma í veg fyrir að brjóta bann við flugsamgöngum við
Irak. „Við höfum okkar sjálfsvirðingu líka, Venesúela er sjálfstætt og
fullvalda ríki sem tekur ákvarðanir í samræmi við það sem við teljum
landinu fyrir bestu,“ sagði Chanvez. Hann er kominn til Irak fyrst og
fremst til að hafa áhrif á Saddam Hussain varðandi olfusölumál.
Laimatengd gjöld af símaklámi
KASSEL, Þýskalandi - Þýskur dómstóll úrskurðaði í gær að fólk sem
starfar við það að klæmast við annað fólk á Netinu eða í sérstökum
símalínum eigi sama rétt og aðrir verkamenn, óháð því hvort starf þeir-
ra telst siðlegt eða ekki.
Rétturin hafnaði þar með kröfu frá norðurþýskru klámlínufyrirtæld
sem hélt því fram að vegna þess að eðli starfsins sem fólkið vann væri
ósiðlegt, væri óeðlilegt að af vinnulaunum væru greidd lífcyrissjóðs-
gjöld og ýmis önnur trygingagjöld! Dómarinn komst að þvf að siðferði
símakláms - sem einkum konur vinna við - hafi cinfaldlega ekkert að
gera með starfsmannahald og reglur um það. Því bæri að koma fram
við þetta starfsfólk rétt eins og starfsmenn annara fyrirtækja.
Síamaklámsfyrirtækið, sem ekki var nefnt á nafn í réttarhöldunum,
þarf því að reiða fram tæplega hálfa milljón dollara í tryggingagjöld til
fólks sem það hafði áður viljað skilgreina sem sjálfstæða verktaka.
■ FRÁ DEGI TIL DAGS
FÖSTUDAGUR 11. ÁGÚST
224. dagur ársins, 142 dagar eftir.
Sólris kl. 05.07, sólarlag kl. 21.57.
Þau fæddust 11. ágúst
• 1778 Friedrich Ludwig Jahn, þýskur
leikfimifrömuður.
• 1833 Robert Ingersoll, bandarískur
stjórnmálamaður og frægur guðleysingi.
• 1866 Halla Eyjólfsdóttir skáld frá
Laugabóli
• 1897 Enid Blyton, breskur barnabóka-
höfundur.
•1921 Alex Haley, bandarískur rithöfund-
ur.
• 1932 Fernando Arrabal, spænskt leik-
skáld, rithöfundur og kvikmyndagerðar-
maður.
• 1956 ísak Harðarson skáld
Þetta gerdist 11. ágúst
• 1938 kom Baden-Powell, upphafsmað-
ur skátahreyfingarinnar, til Reykjavíkur.
• 1942 lýsti Pierre Laval, embættismaður
Vichy-stjórnarinnar í Fralddandi, því yfir
að Frakkland yrði frjálst þann sama dag
og Þjóðverjar vinni sigur í heimsstyrjöld-
inni.
• 1962 stofnaði breski leikarinn
Lawrance Olivier Þjóðarleikhúsið
(National Theater) í Lundúnum.
• 1965 brutust út óeirðir í Watts-hverfinu
í Los Angeles, þar sem íbúarnir voru
flestir svartir á hörund. 34 manns létu
Iífið í þessum óeirðum.
• 1973 var Austurstræti í Reykjavík gert
að göngugötu til reynslu, og stóð sú til-
raun í 18 ár.
Vísa dagsins
Hákarlinn í hnakk ég sá
hesti gröðum ríða,
flugu og eldfjall fljiígast á,
fálka kurla og svtða.
Öfugmælavísa eignuð
Bjarna Jónssyni Borgfirðingaskáldi.
Afmælisbam dagsins
Ólafur Gaukur hljómlistarmaður er sjö-
tugur f dag. Hann er vafalaust enn í dag
þekktastur fyrir árin þegar hann var
með eigin hljómsveit sem naut mikilla
vinsælda. En hann hefur komið víða
við, m.a. rekið gítarskóla og verið útsetj-
ari, stjórnandi, höfundur og útgefandi á
fjölmörgum hljómplötum ýmissa lista-
manna. Árið 1984 lauk hann prófi í
tónsmíðum frá tónlistarskóla í Los Ang-
eles, og lauk síðan prófi í kvikmynda-
tónlist frá sama skóla árið 1988.
Þeir sem gera friðsamlega byltingu ómögu-
lega, gera byltingu með ofbeldi óhjákvæmi-
lega. John F. Kennedy
Heilabrot
Nokkrir áhugamenn um ketti hittust heima
hjá einum þeirra, og tóku sumir þeirra kett-
ina sína með sér. Á þessum fundi voru alls
34 fætur og 24 augu. Hve margir ketii
voru á staðnum og hve margt fólk?
Lausn á síðustu gátu: Þessa tímasetningu
má skrifa svona: 12:34, 5.6. ‘78.
Veffang dagsins
Rugludallur nokkur í Bretlandi, sauð-
drukkinn, hringir reglulega í vefsíðuhönn-
uð, sem sá ekki annað ráð skárra en að taka
upp símtölin og birta þau á Netinu. Þeir
sem vilja, geta því heyrt þessi kostulegu
símtöl á www.sl.net/~jboyd/cdg/