Dagur - Tíminn Reykjavík - 01.05.1997, Blaðsíða 11

JDagur-'ðlmtmti
Fimmtudagur 1. maí 1997-11
ERLENDAR FRÉTTIR
Bretland
Þau Svanfríður Inga Jónasdóttir alþingismaður og Jakob Magnússon tónlistarmaður hittu Tony Blair á dögunum. Kosningavaka jafnaðarmanna verður á Rauða Ijóninu að Eiðistorgi 15 á Sel-
tjarnarnesi í kvöld, 1. maí, þar sem Svanfríður mun ásamt Össuri Skarphéðinssyni og Má Guðmundssyni hagfræðingi bregðast við tíðindum frá Bretlandi. Jakob verður svo í beinu sambandi
við kosningavökuna, ásamt Hreini Hreinssyni, með nýjustu fréttir frá Bretlandi.
Tímamót sem litlu breyta
Kosningar verða haldnar í Bretlandi í dag. Er talið nánast öruggt að niðurstöður þeirra marki tímamót í breskum stjórnmálum. íhaldsflokkurinn hefur verið við
völd samfleytt frá því 1979, en kjósendur virðast nú vera búnir að fá nóg afhonum, a.m.k. í bili. Skoðanakannanir spá Verkamannaflokknum, undir forystu
Tony Blairs, meirihluta upp á 15 til 20 prósent, sem þýðir þingmeirihluta upp á 80 eða jafnvel 100 þingsæti. Sem telst gífurlega mikill meirihluti á breskan
mœlikvarða. Önnur eins sveifla hefur ekki átt sér stað frá þvíMargaret Thatcher hófst til valda árið 1979. En þrátt fyrir ríkisstjórnarskipti er ekki víst að mikið
muni í raun breytast í breskum stjórnmálum. Stefna flokkanna tveggja er það lík í mörgum atriðum, og nokkuð Ijóst er að Tony Blair muni ekki víkja langt frá
þeirri stefnu markaðsumbóta og einkavœðingar sem Thatcher markaði með miklu harðfylgi á sínum tíma. Flestir virðast vera sammála um það að hver svo sem
úrslitin verða, þá muni Margaret Thatcher standa uppi sem hinn eiginlegi sigurvegari kosninganna.
#1 Ossur
Blairer
• •
Ossur Skarphéðinsson, al-
þingismaður og ritstjóri
Alþýðublaðsins, segist
sannfærður um það að Verka-
mannaflokkurinn muni vinna
sigur. „En ég held hins vegar að
það verði ekki jafn mikill sigur
og skoðanakannanir gefa til
kynna. íhaldið hefur alltaf verið
vanmetið í könnunum. Og eftir
því sem yfirburðir Verkamanna-
flokksins virðast meiri í skoð-
anakönnunum beina ijölmiðlar í
vaxandi mæli kastljósinu að
stefnu hans. Hún er í ýmsum at-
riðum óskýr og loðin, og þar af
leiðandi ekld alveg þvottekta,"
sagði Össur. „Svo er annað.
Stefna flokkanna er að mörgu
leyti það lík að það eru karakt-
erarnir sem skipta máli. Og Tony
Blair nýtur þar vissulega æsk-
unnar og nýjabrumsins, en fólk
er samt orðið dálítið þreytt á
honum. Ég þykist líka skynja það
úr breskum ijölmiðlum, sem ég
fylgist vel með, að fólk er í vax-
andi mæli farið að virða baráttu-
þrek og seiglu John Majors. Því
hann er í algjörlega ómögulegri
stöðu: Með Verkamannaflokkinn
í yfirburðastöðu á móti sér og
síðan dynja á honum rýtinga-
slögin úr eigin röðum. En hann
hefur ekki gefist upp heldur bar-
ist af mikilli hörku, og maðurinn
virkar einlægur og heiðarlegur.
Síðan hefur hann það líka með
sér að það er fáheyrð efnahags-
leg uppsveifla í Bretlandi núna.
óskrifað blað
Og allt þetta held ég að muni
gera það að verkum að þegar
komið er í kjörklefann muni
fleiri gefa honum atkvæði en bú-
ist var við, þannig að munurinn
verði ekki eins mikill."
„Sigurvegarinn í þessu er svo
náttúrlega Magga Thatcher.
Báðir leiðtogarnir lýsa aðdáun
á henni, báðir hafa uppi mál-
flutning sem minna á hana, og
Tony Blair, sem verður næsti
forsætisráðherra, hefur sagt að
hann muni ekki snúa til baka
með ýmis þeirra mála sem mest
voru umdeild og voru kennd við
frjálshyggju. Þetta þýðir m.ö.o.
að kjör hans til embættis for-
sætisráðherra er endanleg stað-
festing á því að Margaret
Thatcher hefur fært til bresk
stjórnmál, kennileitin hafa öll
breyst og viðmiðið er annað.
Tony Blair hefur sýnt mikið
þrek og hugrekki við að ráðast
til atlögu við tröllin í Verka-
mannaflokknum. Það verður að
gefa honum mjög háa einkunn
fyrir hvað honum tókst að taka
völdin af þeim. En að öðru leyti
á eftir að koma í ljós hvað í hon-
um býr. Það mun hins vegar
sjást snemma á ferli hans. Sjálf-
ur held ég að það hljóti að vera
mikill slægur í honum. En fram-
txðin verður honum erfið því um
leið og hann er orðinn forsætis-
ráðherra munu auðvitað vakna
úr dvala þessi afturhaldsöfl sem
eru í Verkamannaflokknum.“
Hannes
Ekki miklar áhyggjur
Hannes Hólmsteinn Giss-
urarson, dósent við Há-
skóla íslands, segir að nú
„togist á í flestum skynsömum
mönnum tvær skoðanir“ varð-
andi kosningarnar í Bretlandi.
„Önnur er sú að flokkur sem
verið hefur við völd í 18 ár eigi
skilið að komast í sumarleyfi og
hressast lítilsháttar. Á hitt er að
líta, og það er hitt sjónarmiðið,
að þeim flokki hefur tekist af-
burðavel upp við stjórnina og
þá sérstaklega meðan Margar-
eth Thatcher var við stjórnvöl-
inn,“ segir Hannes.
„Það tyggja það að vísu allir
upp hver eftir öðrum, en góð
vísa verður aldrei of oft kveðin,
að í þessum kosningum kljást
pólitískur sonur frú Thatcher
og pólitískur stjúpsonur frú
Thatcher. Hinn pólitíski sonur
hennar er auðvitað John Major,
og hinn pólitíski stjúpsonur
hennar er Tony Blair. Verka-
mannaflokkurinn hefur siglt
hraðbyri inn að miðju vegna
þess að frú Thatcher hefur
breytt svo viðhorfum og verk-
efnum í breskum stjórnmálum
að hann getur ekki annað.
Hann varð að skipta um skoðun
og skipta um ham og skipta um
stefnu. Svo að ég hef ekki mikl-
ar áhyggjur af því þó að Verka-
mannaflokkurinn nái völdum.
Hann mun ekki hverfa frá
einkavæðingu frú Thatcher.
Hann mun að vísu verða
eyðslusamari því að
vinstristefna hún er fólgin í
tvennu: að veikja varnir og
hækka skatta. Ég er hræddur
um að Verkamannaflokkurinn
muni eyða meiru og þess vegna
hækka skatta. Ég átta mig ekki
á því hvort hann muni veikja
varnirnar því það er ekki víst
að það sé lengur dagskrárefnið
í Evrópu eftir að Rússland hætti
að vera ógnandi stórveldi."
„Hitt er annað mál, að ég
held að andstæðurnar inni í
Verkamannaflokknum séu í
raun miklu meiri en andstæð-
urnar inni í íhaldsflokknum.
Það hefur bara ekki komið í Ijós
vegna þess að hann hefur verið
í stjórnarandstöðu og hefur get-
að sameinast um að vera á móti
stjórninni, hversu ólíkar skoð-
anir sem rúmast þar inni. Svo
að ég spái því að þessi stjórn
sem Tony Blair mun vafalaust
mynda verði ekki eins langlíf og
sterk og öflug og menn halda
og íhaldsflokkurinn munni aft-
ur ná völdum.“ Og Hannes
heldur áfram að spá: „Ég tel að
John Major muni sennilega
halda áfram sem formaður ef
ósigurinn verður ekki mjög
mikill. Ef hann verður mjög
mikill spái ég því að Michael
Portillo verði formaður íhalds-
flokksins - og sjálfur mundi ég
kjósa hann,“ sagði Hannes
Hólmsteinn Gissurarson.