Dagur - Tíminn Reykjavík - 22.05.1997, Blaðsíða 7

.©iTgur-SÍTOmw
Vonbrigði
að er e.t.v. tímanna
tákn að Ingibjörg
Páímadóttir heilbrigð-
isráðherra varði lunganum úr
viðtalstíma sínum í gærdag í
að ræða við foreldra geðfatl-
aðra barna. Ingibjörg tekur
undir þau sjónarmið að knýj-
andi nauðsyn sé á frekari að-
gerðum en hún hefði líka vilj-
að sjá meiri árangur af auka-
fjárveitingum. Samræming
innan ráðuneyta virðist einnig
brýn.
„Við tókum þennan mála-
flokk sérstaklega fyrir í fyrra
vegna þess að við vildum láta
þessi börn njóta forgangs. Fyrst
lagði ríkisstjórnin til 12 millj-
óna kr. aukaijárveitingu til að
fjölga starfsfólki og síðan var
aftur um síðustu jól veitt þrem-
ur milljón-
um auka-
lega úr sjóð-
um heil-
brigðisráðu-
neytisins. Á
þessu ári
hafa síðan
aftur 12
milljónir
verið festar í
sessi til að
freista þess
að fá aukinn
starfskraft
og við töld-
um að með
því væri
hægt að fá
fimm starfs-
menn til við-
bótar
barna-
unglinga-
geðdeildina.
Allt þetta
var gert til
að minnka
biðina í
þessa bráð-
nauðsynlegu
þjónustu
deildarinn-
ar,“ segir
Ingibjörg Pálmadóttir heilbrigð-
isráðherra.
Vantar lækna
Hún segir vandann m.a. vera
þann að þrátt fyrir þetta vanti
fleiri barnageðlækna. Það að
Valgerður Baldursdóttir sé að
fara í frí, bæti heldur ekki stöð-
una en hitt veki líka vonir að
fjórir íslenskir læknar séu nú
við nám í barnageðlækningum
erlendis. „Við höfum lagt sér-
staka áherslu á úrbætin- í
barna- og unglingageðdeild og
þess vegna veldur það okkur
mklum vonbrigðum að þetta
hafi ekki neitt að segja. Ég
ræddi við stjórnendur Ríkisspít-
alanna í gær um þetta mál og
nú er verið að skoða hvernig
stendur á þessu.“
Allt of mörg börn fá
ekki meðferð
En burtséð frá því hvernig pen-
ingum er varið og hvort þeir
gætu nýst betur virðist ljóst að
ekki sé nóg að gert. Ingibjörg
staðfestir það en ítrekar von-
brigði þess að sjá ekki töluverð-
an mun vegna fyrrgreindra
aukaíjárveitinga. „Það ber knýj-
andi nauðsyn að taka fastar á
þessu. Af samtölum mínum við
foreldra barna er Ijósí ao ailt of
mörg börn fá ekki meðferð og
ég var síðast í dag að ræða við
Ijölmarga foreldra sem eiga í
erfiðleikum. Það er einmitt
vegna þessa sem ég hef tekið
þetta mál upp og fengið auka-
íjárveitingar."
Ný skref stigin
Ráðherra er að öðru leyti sam-
mála yfirlækni barna- og ung-
lingageðdeildar að samfélagið
ætti að beina sjónum meir að
vanda barna og fyrr en gert er.
Ráðuneytið sitji þó ekki að-
gerðalaust. „í fyrravetur voru
héraðslæknarnir styrktir sér-
staklega til að vekja athygli á
nauðsyn þess að greina vand-
ann á byrjunarstigi og hafa þeir
flestir haldið námskeið með
heilsugæslunni í sínum héruð-
um í þessu skyni. Einnig er
áformað að sameina vinnu
ráðuneyta sem koma að mál-
efnum barna og með þeirri
vinnu er e.t.v. hægt að ná auk-
inni hagræðingu og betri skil-
virkni. Starfshópar frá þremur
ráðuneytum, menntamála-, fé-
lagsmála- og heilbrigðisráðu-
neyti eru nú að vinna að sam-
ræmingu og það er jákvætt
skref. Núna fer t.d. hluti með-
ferðar fram í gegnum mennta-
kerfið sbr. skólasálfræðingana,
annar hluti fer í gegnum félags-
málaráðuneytið og sá þriðji í
gegnum lieilbrigðiskerfið. Þess-
ir hlekkir verða allir að mynda
heilsteypta keðju.“
„Leikur að tölum“
Áf sömu ástæðu, þ.e.a.s. dreif-
ingu þjónustu meðal ráðuneyta,
telur Ingibjörg að taka eigi
samanburðartölur um þjón-
ustuþörf barna varlega. Þjón-
ustan komi úr þremur kerfum,
menntamála, félagsmála og
heilbrigðis. „Eins og þessu er
nú háttað er því ekki mjög auð-
velt að leika sér með tölur.“
Ráðherra sagðist að lokum
ekki kannast við neina reglu-
gerð sem skerti starfssvið sál-
fræðinga í skólum. BÞ
Aukafjárveitingar virðast ekki skila sér sem skyldi innan
barna- og unglingageðdeildar. Það veldur Ingibjörgu
Pálmadóttur vonbrigðum og er nú verið að skoða hvernig
á því stendur.
Fimmtudagur 22. maí 1997 - 7
E R L K N D A R F R 1 T T I It
Argentína
Fundinn hlekkur milli
fugla og risaeðlu?
IArgentínu hafa fundist
steingerðar leifar af bein-
um dýrs, sem virðist vera
millistig milli fugla og risaeðlu.
Dýrið hefur verið um 1.20 m á
hæð og um 2.20 m langt og hef-
ur gengið upprétt á tveimur fót-
um. Fernando E. Novas í Nátt-
úrgripasafninu í Buenos Aires
og félagi hans Pablo F. Puerta
gáfu dýrinu nafnið Unenlagia
comahuensis, sem útleggst
„hálffugl frá norðuvestur Pat-
agoniu" á latínu og á máli
Mapuche indíána.
Margir vísindamenn telja að
risaeðlur hafi þróast í fugla og
byggist það á því hversu margt
er líkt með beinabyggingu þess-
ara tveggja dýrategunda, svo
sem hinum skæða Deinonychus
og hinum forna fugli Archae-
opteryx. En það hafa aldrei fyrr
fundist steingervingar sem
styðja þessar tillögur. „Þessi
uppgötvun svarar mörgum
spurningum," segir Mark Norell
hjá American Museum of Nat-
ural History í New York. „Nú er
gaman að vera á risaeðluveið-
um,“ bætir hann við. Unenlagi-
an hefur sérkennileg axlabein,
ólflc risaeðlubeinum. Axlir þess
eru framstæðar, sem orsakar
að það hefur getað hreyft fram-
fætur líkt og vængi, til að halda
jafnvægi á ferð.
Novas bendir á, að dýrið geti
þó ekki verið beinn afkomandi
risaeðla, þar sem það lifði fyrir
aðeins 90 milljónum ára, um 55
milljónum ára yngra en elsti
fugl sem vitað er um, en stein-
gerðar leifar hans voru upp-
götvaðar í Þýskalandi um 1860.
Alan Feduccia, forstöðumað-
ur líffræðideildar Norður Karól-
ínuháskóla, segir að þessi
beinafundur sé líklegur til að
verða aðlflátursefni aldarinnar
í fornleifafræði. Það séu engar
líkur til að skyldleikinn sé slík-
ur sem ætla má, þó svo að fugl-
ar séu að mörgu leyti ekki
ósvipaðir risaeðlum.
Novas er ósáttur við þetta og
svarar með því að hann hafi
hvergi séð sannanir þess að
þessar tvær dýrategundir séu
óskyldar. „Komdu með sannan-
ir,“ segir hann „og ég skal
skipta um skoðun með það
sarna."
Kongó
Almcnn
eftirvænting
Laurent Kabila, leiðtogi uppreisnar-
manna og sjálfkjörinn forseti, kom til
Kinsasa höfuðborgar Kongó, áður Za-
ire, á þriðjudagsnótt. Honum var vel fagnað
af íbúunum, þrátt fyrir óstöðugt ástand og
pólitíska spennu. Vonast var eftir tilkynningu
um stjórnarmyndun en sú von brást. Paul
Kabongo sagði að forsetinn væri ákaflega
upptekinn og mætti ekki vera að því að sinna
því nú. Kabila fór frá höfuðborginni í fylgd
hermanna sinna, í gegnum mannfjölda sem
hvatti hann og hyllti. Mikil eftirvænting rfldr
í borginni, þrátt fyrir uppnámið, og vonast
menn eftir betra ástandi, enda búið að gefa
fyrirheit um frjálsar kosningar.
Hersveitum Kabila tókst á sjö mánuðum
að gera það sem hinni formlegu stjórnar-
andstöðu hafði ekki tekist á sjö árum. Þeim
tókst að koma Mobutu og hans spilltu stjórn
frá völdum. Mobutu hefur arðrænt þjóðina
og haldið 46 milljón manns í fátækt og beitt
hvers kyns ráðum til að halda völdum.
Margir af hæst settu mönnum úr stjórn og
herráði Mobutus hafa flúið borgina eftir að
hermenn Kabila komu. Að öðru leyti má
segja að þessi uppreisn hafi ekki haft mikil
áhrif á foréttindastéttina. Frá því eru þó
undantekningar, eins og t.d. Bemba Saolona,
einn af ríkustu viðskiptamönnum landsins,
sem varð fyrir því að stjórnarliðar réðust á
hann, neyddu hann til að leggjast á jörðina,
með því að beina að honum byssu og rændu
svo miklum ijármunum og vopnabúri frá
heimili hans.
Mobutu, fallinn einræðisherra.
Vísindi
Eru stökkbreytt gen orsök astma?
ATristan Da Cunha, smá-
eyju í sunnanverðu Atl-
antshafinu, búa um 300
manns. Af þeim er helmingur
með astma. Nú hefur það verið
uppgötvað að einn af fyrstu íbú-
unum hafði að líkindum ætt-
gengan astmasjúkdóm sem hef-
ur svo verið viðloðandi síðan
vegna mikils skyldleika fólks á
eyjunni. Genið sem sjúkdómn-
um veldur, hefur verið uppgötv-
að og þeir sem að rannsóknun-
um stóðu vilja meina að þetta
muni gjörbreyta öllum hug-
myndum um sjúkdóminn og
lækningu hans. Um 15 milljónir
Bandaríkjamanna eru með
astma og 5-10% þeirra virðast
vera með ættgeng afbrigði. Og
þó svo að um mörg afbrigði
gena sé að ræða, er sjúkdómur-
inn svo algengur og þó svo dul-
arfullur, að bara það að finna
eitt þessara gena er meiri hátt-
ar afrek.