Dagur - Tíminn Reykjavík - 31.05.1997, Blaðsíða 7

|Dng«r-ffituTrun
Laugardagur 31. maí 1997 - 7
ERLENDAR
F R É T T I R
Konur sem hylja sig, rústir, sandpokavirki - þetta er meðal þess sem mest ber á í borgum Afganistans.
Stund milli stríða í
Mazar-i-Sharif
Baksvið
Dagur Þorleifsson
Fyrir fáeinum dögum
tilkynntu fjölmiðlar að
stríðinu í Afganistan, er
staðið hefur í tæpa tvo áratugi,
væri að ljúka með algerum sigri
Talebana, einkar afskiptasamrar
íslamskrar bókstafstrúarhreyf-
ingar, er guðfræðinemar í hópi
afganskra flóttamanna í Pakist-
an stofnuðu.
Þeirri sögu fylgdi að um 90%
Afganistans væru á valdi Tale-
bana og mætti því heita að land-
ið væri sameinað undir einni
stjórn, í fyrsta sinn frá því að
stríðið hófst. í samræmi við það
viðurkenndu Pakistan og Saúdi-
Arabía Talebana sem hina einu
lögmætu valdhafa Afganistans.
Úsbekar, Pústúnar,
Tadsjíkar
Helsti andstæðingur Talebana
hefur lengi verið stríðsherra að
nafni Abdul Rashid Dostum
(einnig ritað Dustam). Hann var
áður herstjóri hinnar sovétsinn-
uðu Kabúlstjórnar, en sveik hana
og hefur síðan skipt um banda-
menn eftir hentugleikum í ófriði
þessum, sem eftir brottför sov-
éska hersins varð eingöngu
borgarastríð. Dostum er Usbeki
og hefur í nokkur ár stjómað
landsvæði því í Norður-Afganist-
an, sem er mikið til byggt Úsbek-
um, sem óháður ríkisleiðtogi í
raun og haft til þess stuðning
Rússlands og Úsbekistans.
Talebanar eru flestir Pústún-
ar, sem eru fjölmennasta þjóð
Afganistans og hafa jafnan ráðið
þar mestu. Andstæðingar Tale-
bana hafa undanfarið verið í
bandalagi gegn þeim, en helstir
þeirra eru auk Úsbeka norður-
landsins ríkisstjórn Burhanudd-
ins Rabbani forseta, sem Tale-
banar stökktu frá Kabúl og enn
ræður landskikum nokkrum
norðaustanlands, og sjítaflokkur
einn sem helst mun hafa fótfestu
í fjalllendinu í miðju landi. Rabb-
ani styðst einkum við Tadsjíka,
þjóð sem ÍJölmennust er norð-
austanlands og býr einnig í fyrr-
verandi sovétlýðveldinu Tad-
sjíkistan.
Hefndarskylda
Allir aðilar Afganistansstríðsins
eru múslímar og flestir meira að
segja í strangara lagi, en það
dugir skammt til sátta, því að
hollusta við þjóðir, sem berjast
um völd og landsgæði, gildir þar
meira en sameiginlegur átrún-
aður. En sennilegt er raunar að
margt í svokallaðri bókstafstrú
Afgana sé fremur úr landshefð-
um fornum, meira eða minna
óskyldum íslam, en úr ritningum
þeirra trúarbragða. En allt er
það auðvitað þarlendis kallað
fyrirmyndaríslam.
Aðalástæðan til óvænts og
skyndilegs sigurs Talebana var
að Abdul Malik, einn helstu
ráðamanna með Dostum og
einskonar utanríkisráðherra
hans, brá trúnaði við hann, fékk
mestan hluta hers hans, sem í
eru 40-50.000 manns, í Uð með
sér og gekk Talebönum á hönd.
Sem snöggvast leit út
fyrir að stríðinu í Afg-
anistan værí að Ijúka
með sigrí Talebana,
en sá sigur virðist
hafa reynst þeim
sýnd veiði en ekki
gefin.
Bróðir Maliks var myrtur í fyrra
og nú fyrir skömmu náinn vinur
þeirra bræðra. Grunað er að
Dostum hafi verið ráðbani
þeirra. Taldi Malik sér skylt að
hefna á honum bróður síns og
vinar, því fremur sem Malik mun
hafa óttast að röðin kæmi að
honum næst, svo nærri honum
sem hafði verið höggvið.
Dostum flýði land í óðafári og
til Tyrklands, en Rabbani forseti
bandamaður hans til þjóðbræðra
sinna í Tadsjíkistan. Talebanar
sendu mikið lið til Mazar-i-Sha-
rif, um 200.000 manna borgar
sem var höfuðstaður ríkis Dost-
ums. En fyrr en varði kom í ljós
að fyrir þá var þetta sýnd veiði
en ekki gefin. Tóku þeir þegar til
við að skipa þar málum að sín-
um sið. Körlum var fyrirskipað
að rækta á sér skegg, væru þeir
h'tt eða ekki skeggjaðir fyrir.
Stúlkur skyldu láta af
skólagöngu, þar til kvennaskólar
hefðu verið stofnaðir fyrir þær,
konur ekki vinna úti og yfirhöfuð
ekki láta sjá sig utandyra nema í
fylgd karlmanns. Myndbönd
voru bönnuð og veraldleg tónhst
og að sumra sögn bæði útvarp
og sjónvarp. í Mazar-i-Sharif
hefur bragurinn verið nokkuð
frjálslegur á þarlendan mæli-
kvarða. f háskóla þar er drjúgur
hluti nemenda konur og vín hef-
ur verið haft þar um hönd.
Panjshir-ljónið enn
ósigrað
En upp úr sauð milh þessara
nýju bandamanna er Talebanar
fóru að afvopna sjítahermenn
nokkra sem voru í bandalagi við
Malik. Það tóku MaUk og hans
menn ekki í mál og varð úr hálfs
annars sólarhrings orrusta, sem
lauk með því að Talebanar urðu
að hörfa úr borginni, enda að
sögn óvanir götubardögum. Afg-
anskir Úsbekar hafa í stríðinu
fengið orð á sig fyrir að vera
með afbrigðum grimmir og
harðvítugir hermenn. Létu Tale-
banar hundruð manna faUna og
fjöhnargir af þeim voru teknir tfl
fanga.
Þegar þetta er ritað er sem sé
hreint ekki víst að sú spá stand-
ist að friður sé loksins að komast
á í Afganistan. Þótt mjög sé af
Uði Rabbanis dregið heldur Ah-
med Shah Masoud, hermálaráð-
herra hans, enn velh í norðan-
verðum Panjshir-dal, sem verið
hefur aðalvígi hans lengst af í
öllu stríðinu. Sovéski herinn
gerði á hendur honum þar fleiri
sóknir en nokkur man lengur, en
Masoud hratt þeim öllum, hlaut
af því auknefnið „Panjshir-ljón-
ið“ og varð frægur um allan hinn
vestræna heim sem hetja gegn
kommúnismanum.
Á stöðunni í Afganistan virð-
ast ekki hafa orðið aðrar meiri-
háttar breytingar en sú að Ús-
bekar þar hafa skipt um for-
ingja.
INNKAUPASTOFNUN
REYKJAVÍKURBORGAR
Fríkirkjuvegi 3-101 Reykjavík
Sími 552 5800 - Bréfsími 562 2616
Netfang: isr@rvk.is
ÚTBOÐ
F.h. Byggingadeildar borgarverkfræðings er óskað eftir til-
boðum í viðhald á lyftum í ýmsum fasteignum borgarsjóðs.
Útboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri gegn 5.000 kr. skila-
tryggingu.
Opnun tilboða: fimmtudaginn 12. júní 1997 kl. 14:00 á
sama stað.
F.h. Hitaveitu Reykjavíkur er óskað eftir tilboðum í stöðvar-
húskrana fyrir 3. áfanga Nesjavallavirkjunar. Verkið felst í
hönnun, framleiðslu og uppsetningu á tveimur krönum í raf-
stöðvarbyggingu Nesjavallavirkjunar. Annar krananna með
16,7 m burðarhaf skal hafa 32 tonna vindu og 5 tonna vindu.
Hinn kraninn með 6 m burðarhaf skal hafa 2,0 tonna vindu.
Krana skal afhenda uppsetta í síðasta lagi 10.3. 1998.
Útboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri frá miðvikud. 4.
júní n.k.
Opnun tilboða: miðvikudaginn 2. júlí 1997 kl. 11:00 á sama
stað.
MENNTAMÁLARÁÐUNEYTIÐ
Innritun nemenda í fram-
haldsskóla í Reykjavík
fer fram í Menntaskólanum í Hamrahlíð dagana 2.
og 3. júnífrá kl. 9-18.
Umsóknum fylgi Ijósrit af prófskírteini.
Námsráðgjafar verða til viðtals í Menntaskólanum við
Hamrahlíð innritunardagana.
Menntamálaráðuneytið, 27. maf 1997.
ORÐ DAGSINS
462 1840
K_____________r
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar,
tengdamóðir, amma og langamma,
ÞÓRA JÓNSDÓTTIR,
fyrrum húsfreyja á Hallgilsstöðum,
Brekkugötu 29,
lést þann 29. maí á Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri.
Stefán Jónsson,
Jósefína Stefánsdóttir,
Birgir Stefánsson,
Sigrún Stefánsdóttir,
Guðrún Stefánsdóttir, Finnur Magnússon,
barnabörn og barnabarnabörn.
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð
og hlýhug vegna andláts og útfarar
sonar okkar og bróður,
ÁRNAPÉTURSLUND,
Urriðakvísl 21,
Reykjavík.
Maríus Lund,
Ásdís Karlsdóttir,
Bergþór Lund, Karl Lund.