Dagur - Tíminn - 08.10.1996, Blaðsíða 5
|Dagur-®mrátn
Þriðjudagur 8. október 1996 -17
Kennsla hefst í
Lýðskólanum um
miðjan mánuðinn
en til skamms tíma
leit helst út fyrir að
starfsemi skólans
myndi lognast út af
vegna fjárskorts.
Skólastjóri Lýðskólans er
Oddur Albertsson, hann
segir að með þeim íjár-
stuðningi sem fékkst frá
Reykjavíkurborg og Norræna
húsinu hafi annað skrefið verið
stigið. Fyrsta skrefið var stofn-
un skólans í febrúar síðastlið-
inn og það þriðja verði tekið
þegar og ef tekst að fá regluleg
fjárframlög frá ríki og borg.
- Er þörf fyrir skóla sem
þennan?
„Já, sérstaklega fyrir ungt
fólk sem er hvorki í skóla né
hefur atvinnu. Ungmenni sem
hafa kannski misst allan metn-
að og hafa h'tið sjálfstraust."
- Hvað er þessi hópur stór?
„Tölurnar yfir þá sem eru
ekki í framhaldskólanámi eru á
reiki en þær eru háar. Um
þriðjungur þeirra sem byrjar í
framhaldsskóla dettur út, fær
aldrei húfuna sína. Ég spurðist
fyrir um þennan hóp upp í
menntamálaráðuneyti og fékk
þau svör að í ráðuneytinu væru
menn ekki með neitt leitarstarf.
Ég held að íjöldi þeirra ung-
menna sem er hvorki í skóla né
framhaldsnámi sé mikill. Þau
þurfa á aðstoð að halda, upp-
örvun og samastað til að spegla
stöðu sína, reyna að flytja sig
úr stétt, upp á við í lyftunni."
- Eru fleiri strákar í þessum
hópi en stelpur?
„Það kemur í ljós hjá okkur
að það eru fleiri strákar sem
eru í þessar stöðu en stelpur.
Ég kann ekki að skýra það út
Lýðskólinn lifir
stendur lýður fyrir eitthvað nei-
kvætt, er ekki hætt við að slík-
um hugrenningatengslum?
„Jú en á móti koma tengslin
við orðið lýðræði sem er einmitt
einkennandi fyrir skólastarfið í
lýðskólum. Nemendurnir ráða
mestu um það hvað er tekið
fyrir og hvernig, atkvæði þeirra
birtist í skólastarfinu. En hug-
myndin á bak sjálft lýðræðið er
akkurat sú að allir séu það fær-
ir um tjá sig og segja sína mein-
ingu að sjálft atkvæði þeirra í
raun birtist einhvers staðar.“
-gos
en félagskerfið hjá stelpunum
virðist vera sterkara, þær eru
sterkari sem hópur.“
- Hvernig hefur þeim krökk-
um reitt af sem hafa verið í
Lýðskólanum?
„Þorrinn af þeim hópi sem
útskrifaðist síðastliðið vor er nú
kominn í einhvers konar íjöl-
brautarnám. Lýðskólinn er eins
og bensínsstöð fyrir utan þjóð-
veginn, Þar sem þau fá áfyll-
ingu til að halda áfram út á
þjóðveginn, í frekara nám eða
út í sjálft atvinnulífið."
- Út á hvað gengur skóla-
starfið?
„Kennslumarkmiðið felst
ekki í því að reyna troða sem
mestmn fróðleik og vitneskju í
nemendur heldur að hjálpa
þeim að uppgötva heiminn á
þeirra eigin forsendum.“
- Hvaða aðferðir eru notaðar
við það?
„Við notum mikið þemaað-
ferðina og allskyns sköpun. í
hverri viku er tekið fyrir ákveð-
ið þema, t.d. Qölmiðlun. Við
reynum að nálgast þetta Ijórða
vald samfélagsins og afhjúpa
það. Þá gefum við út blaðið Oz-
on í samvinnu við grænlenska
og færeyska nemendur. Það er
prentað í 25 þúsund eintökum
og því er dreift ókeypis til allra
nemenda í síðasta bekk grunn-
skóla og fyrstu tvo bekki fram-
haldsskóla. Það er mikill skóh
fyrir krakkana sem felst í ferl-
inum við að gefa út blað. Inn-
takið hverju sinni sýnir aftur á
móti hvað þau eru að hugsa.
Það kemur ákveðin munur í
ljós, t.d. er það einkennandi
hvað færeysku krakkarnir bera
mikið saman fortíð og nútíð
meðan þau íslensku virðast
vera sátt við að vera þátttak-
endur í mjög hröðu ferh „amer-
ískrar teymandi" menningar.“
- Þemavinnan hentar sem
sagt þeim krökkum vel sem
eiga erfitt með hefðbundið bók-
nám?
„Já, þau hafa mörg hver
upplifað neikvæðar tilfinningar
í hinu hefðbundna skólaum-
hverfi, s.s. höfnun. Þau eru því
oft fyrirfram í uppreisn gegn
menntakerfinu og þjóðfélaginu.
í þemavinnunni fá þau að nálg-
ast viðfangið með sínum eigin
hætti og að þróast sem einstakl-
ingar án þess að reynt sé að
steypa þeim í ákveðið mót.
Þemavinnan hefur mjög heim-
spekilega grunnlínu, þ.e. að
láta krakkana sjálfa svara því í
hvað þau vilja eyða tímanum í
stað þess að mata þau ofan frá
á því hvað sé þess virði að
skoða.“
- Er ekki oftast talað um lýð-
háskóla frekar en lýðskóla?
„Jú menn hafa verið að þýða
skandínavíska orðið „folkehöj-
skole“ sem lýðháskóla en há-
skóU er „universitet" á skand-
inavísku ekki „höjskole". Hug-
takið lýðskóU er þess vegna
gagnsærra orð og samsvarar
hinu skandinavíska betur en
lýðháskóli. Ennfremur má
benda á það að skólarnir á
Núpi og Hvítarbakka sem stofn-
aðir voru snemma á öldinni í
anda „folkeoplysning" hreyfing-
arinnar hétu lýðskólar."
- En í málvitund flestra
Berglind
Steinsdóttir
skrifar
egar ég er spurð um
áhugamál mín, oftast á at-
vinnuumsóknareyðublöð-
um, vefst mér ævinlega penni
um lófa. Ég get nefnilega ekki
svarað að bragði: laxveiði, golf,
getraunir, flokkspólitík eða út-
saumur. Æ nei, mín áhugamál
eru fólk og ijölbreytni. Hver tek-
ur mark á svoleiðis áhugamál-
um? Hver skilur þau yfirleitt?
Að vera í skóla eða fara í
sund, kynnast nýju fólki eða
sitja á skrafstólum við það - má
það kallast áhugamál? Ný
vinna, mörg störf í einu? Að
ástunda saklaust daður? Nei
sko, áhugamál hólfar maður
niður í litlar einingar sem mað-
ur getur sinnt afmarkað, t.d. á
þriðjudags- og fimmtudags-
kvöldum, eða þá fyrstu vikuna í
júní. Ahugamál rækir maður á
ákveðnum stöðum með ákveðnu
fólki. Áhugamál kosta eitthvað,
helst helling. Áhugamál komast
fyrir í skúffum.
Nú þegar ég hef loksins
ákveðið að hætta að bera í bæti-
fláka fyrir áhugamálin mín fer
ég fyrir alvöru í vörn. Ég er
nefnilega búin að átta mig á að
áhugamálin mín eru ekki
áhugamál heldur lífsstefna. Sú
áttun átti sér stað nýlega,
kannski af því að ég var á blað-
síðu 56 í Vetrareldi eftir Friðrik
Erlingsson klukkan hálfellefu á
sunnudagskvöldi, kannski af því
að viku áður hafði ég lesið grein
í Nýjum menntamálum, kannski
af því að kunningi minn var á
föstudeginum að furða sig á að
óg væri aftur komin í skóla.
Ekki veit ég hvaðan þessi hug-
renning kom svona óforvarand-
is. Kannski er ég bara svona
sein og átti að vera fyrir löngu
búin að eiga í þessari orðræðu
við sjálfa mig. Ékki veit ég. Hitt
veit ég að það að kynnast stöð-
ugt nýju fólki, skemmtilegu og
skapandi fólki, öðruvísi fólki,
fólki með aðrar skoðanir en ég,
með sömu skoðanir og ég -
sömu áhugamál eða önnur, það
er munaður. Sami munaður og
að vera í nýjum og nýjum skóla,
nýrri og nýrri vinnu, kynnast
nýjum viðhorfum og hugmynd-
um, læra ný tungumál, fá ný
tækifæri til að stelast inn í hug-
arheim annarra...
Af því að ég sé örla á væmni
(sem mér finnst reyndar vera
vensluð hreinskilninni) finnst
mér rétt að gera aðeins út á
hana. Ég er alveg óstjórnlega
heppin. Kannski óvenjulega
lánsöm. Ekki veit ég það. Mitt
lán er að fá að velja. Ég hef
mikið val og mitt verk er bara
að koma auga á það. Eins og
það að ég á ekki bíl. Ég vel að
eiga ekki bíl - og það er ekki
erfitt. Ég þarf ekki á bfl að
halda og finnst ótækt að eiga
slíkan grip upp á að nota hann
einu sinni í viku. Ég hef ekki
nægan áhuga. Hins vegar á óg
hjól sem flytur mig um Reykja-
víkurborg. Hjólið er samgöngu-
tækið mitt, ég hef áhuga á að
nota það - og ég sætti mig alveg
við að kunningjar mínir haldi
að ég sé útlendingur þegar þeir
mæta mér á hjólinu mínu á
Laugaveginum. Mér finnst auð-
vitað heldur verra hvernig búið
er að mér í gatnakerfinu, að
enn skuli ekki tekið mið af vax-
andi hjólreiðamenningu í höf-
uðborginni, að ég skuli enn
vera raunverulega óvelkomin,
bæði á götunni og gangstéttinni,
að bflar skuli enn skvetta yfir
mig úr drullupollunum þegar
leið þeirra hggur framhjá
mér... En þetta er mitt val, og
ég stend og fell með því.
Þrátt fyrir að ég velji lífið
finnst mér það ekki með öllu
gallalaust eða hvernig það
sinnir mér. Ef ég gæti að öllu
leyti valið, veldi ég að komast
klakklaust leiðar minnar á því
farartæki sem ég hef kosið. Ég
hef verulegan áhuga á því. En
hmm, ég get bara ekki ætlast til
að neinn hlusti á mig nema ég
tali.
Kannski þurfti ég að skrifa
þennan pistil til að minna mig á
að hringja aftur í gatnamála-
stjóra.