Dagblaðið Vísir - DV - 15.05.1982, Blaðsíða 16
16
DAGBLAÐIÐ & VlSIR. LAUGARDAGUR15. MAl 1982.
99MMið frumstæða í
listinni heillur mig9 9
—spjalluð við Hauh Dór Sturluson leirherasmið d sýningu
hans sen nú stendur yfir á Kjarvalsstöðum
Á Kjarvalsstöðum stendur nú yfir
listsýning á leirmunum Hauks Dórs
Sturlusonar en hún hófst um siðustu
helgi og mun standa til sunnudagsins
tuttugasta og þríöja maí. Haukur
hefur tekið þátt í fjölmörgum sam-
sýningum, bæði hér heima og erlend-
is, auk þess aö halda nokkrar einka-
sýningar. Við litum inn á sýningu
hans einn góðviðrisdaginn í vikunni
og spjölluöum viö hana
„ Jájá, af þessu lifi ég,” segir hann
við fyrstu spumingu minni og verður
um leið litið yfir munina sem prýða
sýninguna. „Salan gengur alveg
prýðilega og það er alveg óhætt að
segja aö ég hafi þokkalegar tekjur
upp úrþessu.”
Haukur hóf störf á eigin verkstæði
sem leirkerasmiður árið 1967 en nam
leirkerasmiði á undan við Iistaskól-
ana í Edinborg og Kaupmannahöfn
um fjögurra ára skeiö. Áður hafði
hann stundaö almennt myndlistar-
nám viö Myndlistarskólann i
Reykjavík.
Á siöasta árí dvaldi hann i Banda-
ríkjunum, „nánar til tekið í
Columbiu í Maryland,” bætir hann
við. „Þar vann ég að þessari sýningu
sem nú gefst kostur á að skoða hér á
Kjarvalsstöðum. Einnig hélt ég sýn-
ingu þar vestra á verkunum, í litlu og
skemmtilegu galleríi sem skólinn
rekur. Hún tókst framar vonum.
Bandaríkjamenn bera enda mikla
virðingu f^TÍr leirkerasmiöinni sem
listgrein og sækja slíkar sýningar
með sama hugarfari og aðrar list-
sýningar.
Það er því mjög hvetjandi að vinna
þama úti. Þar er leirkerasmíöin
mjög lifandi sem listgrein og Banda-
rikjamenn eiga afar frjótt og efnilegt
fólk sem vinnur að framgangi henn-
ar.”
Er leirkerasmiðin kannski ekki
viðurkennd sem listgrein hér á
landi?
„Miðað við það að vera viðurkennd
sem ein grein myndlistar úti í heimi
þá held ég að staða hennar hér heima
sé mjög óljós. Hér vilja menn kalla
hana handverk, eða eitthvaö í þá átt-
ina, en mér sýnist sem þetta viðhorf
séaðbreytast.”
Einhver nefnir hana hagnýta list?
„Þaö held ég að sé tóm vitleysa,
alla vega miðaö viö þá merkingu
sen lögðer í það orð. Um ieið og hlut-
urinn er farinn að höfða til manns
sem fallegur þá hlýtur hann jafn-
framt að vera hagnýtur hvort eð er.
Þetta á bæði við um málverk og leir-
ker. Það er minn skilningur á list-
inni.”
Þegar horft er yfir sýningu Hauks í
fordyri Kjarvalsstaða getur að líta
margvísleg form sem hann hefur
mótað með smekkvísi í leirinn. Allra
handa leirker, vasar og skálar, stór-
ar sem smáar, auk ýmiss konar
skúlptúra. Þar eð hér er um sölusýn-
ingu að ræða liggur beinast við að
spyrja hvaða form séu vinsælust
meðal kaupenda.
„Eg held ég megi segja að enginn
einn hlutur eða eitt form sé vinsælla
öðru fremur. Áhugi fólks virðist ein-
faldlega skiptast jafnt niöur á þessa
hluti. Þessir svokölluöu hagnýtu
hlutir eru lítt vinsælli en þeir sem
eingöngu eru ætlaðir fyrir augað.
Engir munir hér á sýningunni eru
enda unnir i því augnamiði að
þá eigi að nota, til að mynda
sem ílát undir eitthvaö. Eg forma
mina hluti eingöngu út frá fagur-
,,... um Mð og hluturinn er farinn að htifða tfl manns sem fallegur þi
hlýtur hann Jafnframt að vera hagnýtur...", segir Haukur meðalannars
/ vlðtallnu.
D V-myndir Bjamleifur.
fræðilegu sjónarmiði, en hvort hægt
er svo aö nota þá sem ílát þegar fram
líða stundir er bara undir hælinn lagt
hverjusinni.”
Vikjum að öðru. Hvaða möguleika
gefur leirkerasmiöin sem listgrein?
„Mikla möguleika, mjög mikla.
Hún gefur raunar tækifæri til að
móta allt sem nöfnum tjáir að nefna.
Hvað mig snertir þá reyni ég að
vinna að henni á mjög breiðum
grunni, allt frá lágmyndum til leir-
kera upp í skúlptúra.
Eg hef kannski einbeitt mér um of að
mótun sjálfra leirkeranna til þessa
og hef því mikinn hug á að fara
meira út i skúlptúraformun. Eg býst
við því að þróunin verði sú á næstu
árum.”
Leirkerasmiöin verður sennilega
talin meö elztu listgreinum
mannkynssögunnar. Það er jafnvel
að hellamálverkin hafi verið það
eina sem á undan þeim kom i lista-
sögunni. Fyrir liðlega sex þúsund
árum er vitað um leirkerasmiði þar
sem nú heitir Iran. Þar var þá þegar
byr jað að renna leir.
Má því kannski ætla að leirkera-
smiði hafi lítiö breytzt i aldanna rás
og sé jafnvel í eðli sínu íhaldssöm á
fastar venjur?
„Við getum sagt að það sé afar
erfitt að vera frumlegur í henni. Og
vissulega hefur leirkerasmíðin mjög
lítiö breytzt sem slík frá því hún var
fyrst uppgötvuð. Jafnvel verkfærin
eru þau sömu og áður, en þar kemur
á móti aö þekkingin á viðfangsefninu
er allt önnur og meiri en hún var.
Menn hafa gleggri þekkingu á því
hvað þeir eru að gera en verkið sjálft
er, eins og áður segir, mjög keimlíkt
því semáður þekktist.”
Hvað er það sem þarf til leirkera-
smíði?
„Fyrst og fremst ofn. Rennibekkur
er svo sem ekkert skilyrði, þó hann
komi vissulega í góðar þarfir. Svo
eru það tiltölulega einföld og fátæk-
leg verkfæri sem iöulega eru notuö til
verksins.
Þeir hlutir sem höföa mest til min
eru prímitívir. Sú list er oftast nær
unnin við mjög frumstæð skilyrði. Þá
eru til dæmis leirkerin brennd í
þurrkaðri mykju og allur frekari
vinnslumáti er á þann veg. Hið frum-
stæða i listinni heillar mig mest. Eg
fæmestútúrþví.”
Þaö þarf því í sjálfu sér ekki mikið
f jármagn til að koma sér upp smíöa-
stofu?
„Það er vissulega hægt að komast
af án mikils fjármagns, en þegar
menn eru orðnir atvinnumenn í list-
inni þá getur þetta farið aö kosta
nokkuö. Það er nefnilega hægt aö
nota endalaust peninga í kaup á bún-
aði til leirkerasmíði. Spumingin er
bara hvað menn vilja hverfa langt
frá hinu frumstæða.”
Á sýningu Hauks á Kjarvalsstöð-
um er ekki einungis um leirmuni að
ræða. Á veggjum hanga teikningar
hans, unnar með blýanti og kolum —
og mótívin eru höfuð. Haukur er
spurður út í þá hlið listarinnar.
„Teikningin hjálpar mér mjög
mikiö við gerð leirmunana og öfugt.
Það er aö minu mati líka nauðsyn-
legt að geta hvílt sig á einu viðfangs-
efni og haldiö inn í annað form. Oft
fæ ég líka hugmyndir frá öðru hvoru
viðfangsefninu sem síðar nýtast
mér betur í hinu. Til að mynda getur
það reynzt skemmtilegt að dunda við
teikningu á pappir sem síðar er yfir-
færð í leirinn. Þannig öðlast upphaf-
lega hugmyndin nýja vídd sem gam-
an er að spreyta sig á.
Eg fæ sem sagt mikið út úr því að
fást við hvort tveggja. Þessi tvö list-
form styðja hvort annað í mínum
verkum og þau njóta góðs af því. ”
Þú ert nýkominn frá Bandarikjun-
um. Hvað á að gera þegar þessari
sýningu lýkur?
„Þá held ég aftur til Bandaríkj-
anna, til sama staðar og fyrr er
nefndur. Þá liggur fyrir vinna að
uppsetningu sýningar í Washington.
Hún verður opnuð í haust. Hvað síðar
verður gert, kemur svo bara í ljós.
Það er alltaf nóg af viðfangsefnum
allt í kringum mann.”