Dagblaðið Vísir - DV - 21.10.1982, Blaðsíða 4

4
DV. FIMMTUDAGUR 21. OKTOBER1982.
Vilji yfirgnæfandi meiríhluta landsmanna:
Atkvæðisrétturinn jafnaður
án þess að þingmönnum fjölgi
samkvæmt skoðanakönnun DV
Mikill meirihluti landsmanna vill
jafna atkvæöisréttinn á landinu. Yfir-
gnæfandi meirihluti er andvígur því,
aö þaö veröi gert meö því að fjölga
þingmönnum. Fólk vill, aö atkvæðis-
rétturinn veröi jafnaöur meö því aö
færa til þingsæti, fækka þingsætum í
sumum kjördæmum en f jölga í öörum.
Þetta sýnir skoðanakönnun, sem DV
gerði um málið fyrir rúmri viku.
Stjórnarskrárnefnd hefur mikiö
fjallaö um þetta. Það er eitt helsta
ágreiningsmáliö meöal þeirra, sem
meö fara. Beöiö er með spenningi eftir
niöurstöðum, fyrst nefndarinnar og
síðan Alþingis, í þessu „kjördæma-
máli”. Því er mjög athyglisvert aö
heyra álit þjóðarinnar eins og þaö
kemur fram í þessari skoöanakönnun.
Á aö jafna atkvæðisréttinn milli
kjördæma ? Um þaö eru skoðanir skipt-
Stjórnarskrárnefnd getur nú skoöað vilja almennings.
ar meöal ráðamanna. Nú þarf fjórum
til fimm sinnum fleiri atkvæöi til aö
IMiðurstöður skoðanakönnunarinnar:
Á að jafna atkvæðisréttinn?
370 eða
79 eða
123 eða
28 eða
Fylgjandi
Andvígir
Óákveðnir
Svara ekki
Ef aðeins eru teknir þeir, sem tóku afstöðu,
niðurstöðurnar þessar:
Fylgjandi
Andvígir
Á að fjölga þingmönnum
eða færa til þingsæti?
Vilja fjölga þingmönnum
Vilja færa til þingsæti
Óákveðnir
Svara ekki
Ef aðeins eru teknir þeir, sem
niðurstöðurnar þessar:
Fjölgun þingmanna
Tilfærsla þingsæta
61,7%
13,2%
20,5%
4,7%
verða
82,4%
17,6%
42 eða 11,4%
274 eða 74,1%
51 eða 13,8%
3 eða 0,8%
j afstöðu. verða
13,3% 86,7%
koma manni á þing í Reykjavík og á
Rqykjanesi en á Vestf jörðum og Norö-
urlandi vestra. Atkvæöisrétturinn er
því mjög ójafn. Sumum finnst eölilegt
og sjálfsagt, aö þessu veröi breytt. En
aörir hafa sagt aö ójafint atkvæðisrétt-
ur sé aðeins sárabót tii aö bæta dreif-
býlinu óhagræöiö, sem felst í því aö
búa langt frá höfuöborginni og hennar
kostum. Meö þessari skoöanakönnun
vitum viö, hvað almenningur vill í
þessumáli.
61,7 af hundraði af heildinnivill jafna
atkvæðisréttinn, en aöeins 13,2% eru
því andvígir. 20,5% eru áákveönir og
4,7% vildu ekki svara. Þetta þýöir, aö
af þeim, sem taka afstööu, vilja 82,4%
jafna atkvæðisréttinn, en 17,6% eru á
móti því. Þetta er mikill og afgerandi
meirihluti.
Yfirgnæfandi meirihluti fólks á höf-
uöborgarsvæðinu sagðist í könnuninni
vilja jafna atkvæðisréttinn. Á lands-
byggöinni var einnig mikill meirihluti
fylgjandi jöfnun atkvæöisréttar, jafn-
vel í sveitum. Hinir óákveðnu í þessari
könnun voru einkum konur.
Fáir vilja
fleiri þingmenn
1 skoöanakönnuninni voru þeir, sem
sögöust vilja jafna atkvæðisréttinn
spurðir, hvort þeir vildu gera þaö meö
því aö fjölga þingmönnum eða færa
þingsæti til milli kjördæma. Um þetta
er mikið deilt. Meö tilfærslu þingsæta
er átt viö, aö þingmönnum dreifbýlis-
kjördæma yröi fækkaö en fjölgað í
Reykjavík og á Reykjanesi. Þetta
mætti gera meö beinum breytingum á
þingmannafjölda hvers kjördæmis
eða/og meö breyttum reglum um upp-
bótarsæti.
Oft er sagt, aö fjölga veröi þing-
mönnum, eigi að jafna atkvæöisrétt-
inn. Ekki veröi stætt á aö þingmönnum
einstakra kjördæma fækki. En hvaö
finnst almenningi? Skoðanakönnunin
segir okkur þaö.
Af þeim hópi, sem vill jafna atkvæö-
isréttinn, sögðust 74,1%, um þrír af
hverjum fjórum, vilja gera þaö meö
því aö færa til þingsæti. Aðeins 11,4%
sögöust vilja jafna atkvæöisréttinn
meö því aö fjölga þingmönnum. 13,8%
voru áákveðnir og 0,8% vildu ekki
svara.
Áberandi var, aö konur voru sérstak-
lega andvígar fjölgun þingmanna.
Mikill meirihluti karla var líka andvíg-
ur því. Meöal kvenna var meirihlutinn
yfirgnæfandi bæöi á höfuðborgarsvæð-
inu og landsbyggöinni. Meðal karla
naut fjölgun þingmanna fremur stuön-
ings úti á landsbyggðinni, þótt einnig
þar væri aöeins um lítinn minnihluta
aöræöa.
Urtakið í könnuninni voru 600
manns, helmingur á höfuöborgarsvæö-
inu og helmingur utan þess. Helmingur
úrtaksins voru karlar og því helmingur
konur.
Spurt var, hvort fólk væri fylgjandi
eöa andvígt því, aö atkvæðisréttur á
landinu veröi jafnaður. Væru menn
fylgjandi því, voru þeir spuröir, hvort
þeir vildu jafna atkvæöisréttinn meö
því aö fjölga þingmönnum eöa færa til
þingsæti milli kjördæma.
-HH
Nógað hafa 30 þingmenn
— segir Sigurður Gizurarson sýslumaður
„Mér finnst þetta ósköp eðlileg svör
hjá almenningi og úrslit könnunar-
innar koma mér ekkert á óvart. Hitt er
svo annað mál hvaö er pólitískt
mögulegt,” sagöi Siguröur Gizurar-
son, sýslumaöur á Húsavík, en hann á
sæti í stjórnarskrámefnd.
„Þeir þingmennsemeiga áhættuaö
þingsæti þeirra verði felld niöur viö
tilfærslu á milli kjördæma geta vita-
skuld ekki fellt sig við það. En þjóðar-
hagur er vissulega sá aö þingmönnum
veröi ekki fjölgað. Ég býst við aö nóg
væri fyrir svo litla þjóö sem viö erum
aö hafa 30 þingmenn. Þaö er bara ekki
vilji fyrir slíku á þinginu. Þannig að ef
það á að hafa alla góða þá held ég aö
fjölgun þingmanna sé eini kosturinn
sem fyrir hendi er til aö jafna at-
kvæðavægið,” sagöi Sigurður
ennfremur. -GSG.
Sigurður Gizurarson: „ Þjóðarhagur
er vissulega sá að þingmönnum
verði ekki fjölgað".
Svo mælir Svarthöf ði
Svo mælir Svarthöfði
Svo mælir Svarthöfði
Sannur sonur þjóðar í heimsókn
Ágætur maður, Mauno Koivisto,
forsætisráöherra Finna, er að koma
hingað í opinbera heimsókn og er aö
því töluveröur fengur fyrir okkur
íslendinga. Minniháttar fólk meö
háa titla fer blaðrandi um löndin og
til lítils ávinnings, en Finnlandsfor-
seti hefur völd, sem eru þeim mun
vandmeðfarnari, sem hann situr hið
næsta stórveldi, sem er áfjáö í að
frelsa heiminn. Sjálfur hefur forset-
inn lýst yfir óánægju sinni í viðtali
við Elías Snæland Jónsson á Tíman-
um út af þeirri nafngift, sem fylgir
miklu nábýli og sáttavist við stór-
veldi, og dregin er af föðurlandi
Koivisto. Þetta heiti, „Finnlandiser-
ing”, er notað yfir hugtak, sem orðið
hefur til eftir scinna stríð, en fyrir-
fannst ekki á tungu manna þar áður.
Nafngiftin sjálf, hversu óþægileg
sem hún kann að vera fyrir Finna,
sem oftast og síðastir noröurþjóða
þurfa að standa í hetjubaráttu til að
vernda sjálfstæði sitt og vitundar-
rétt, nær til allra staða á jaröar-
kringiunni, þar sem hinn áfjáði
heimsfrelsari er aö störfum.
Þótt þessi nafngift verði ekki um-
flúin héðan af sem fræðiheiti á yfir-
gangi, mega sannir synir föðurlands
síns, eins og Koivisto, ekki taka nafn-
ið of alvarlega. Það kemur Finnum
ekki meira við en öðrum þjóðum,
sem búa við ákveðna hættu af grönn-
um sínum, og mætti jafnvel nota
nafnið yfir ágang og áhrifasókn ann-
arra þjóða en Sovétríkjanna. Heitið
„Finnlandisering” hefur enn ekki
verið notað yfir ástand á Noröurlönd-
um utan Finnlands, en þó er Ijóst að
Svíar nálgast nú óðum það ákveðna
ástand, sem felst í nafngiftinni. Þótt
þeir bregðist vasklega við, þegar
ókenndir kafbátar sigla upp undir
mynni flotastöðvar þeirra, er hitt
óskráð og ósagt hver hætta þeim er
búin, fyrst þeir hafa kosið sér að
standa utan við varnarbandalög og
eru því auðveld bráð hverjum þeim,
sem telur sig hafa hagsmuna að gæta
með óbeinni valdbeitingu, bæði hvað
snertir siglingarétt til Atlantshafs
og það skjól, sem hafa má af skerja-
görðum.
Finnland og Svíþjóð eru þau tvö
Norðurlanda, sem hafa ekki gerst
þátttakendur í varnarbandalagi
vestrænna þjóða. Ástæður Finniands
eru augljósar, en ástæður Svia miður
ljósar og munu felast í þeim metnaði
að geta ögrað öðrum einn og óstudd-
ur, einnig þeirri fullvissu aö aldrei
verði ráðist á þjóð, sem hafi lýst yfir
og fáni í hálfa stöng yfir frjálsum
þjóðum og er því tengdara hryggð en
ávirðingum. Og virðing sú, sem
Finnland hefur aflað sér i hugum
allra sæmilegra manna, stendur i
hlutfalli við árangursrikt sjálfstæði
landsins en ekki í hlutfalli við
óvirðingu strengbrúðunnar, hver
heiti sem slíkri morgunleikfimi
kunna að vera gefin.
hlutleysi sínu. Hlutleysi Póllands í
september 1939 er enn í minnum
haft.
Líklega má skilja viðhorf Mauno
Koivisto svo í viötalinu við Tímann
að hann líti á orðið „Finnlandiser-
ing” eins og skammaryrði. Þetta er
ekki rétt skoðun. Orðið hangir eins
Finnar eru um margt sagðir líkir
íslendingum, einkum á
gleðistundum. Þeir eru það líka í út-
liti margir hverjir. Koivisto gæti
þess vegna verið bóndi af Jökul-
dalnum. En hann er það nú ekki,
heldur forseti lands, sem við metum
mikils og finnum til með á örlaga-
stundum. Aldrei hefur hitnað eins í
kolunum á íslandi og í Finnlands-
stríðinu. Það er ekki ástæða til að
rifja upp orð þeirra, er þá töldu
það stríð réttlætanlegt. En þeir eru
enn við lýði. Og komi orðið
„Finnlandisering” illa við forsetann,
mætti spyrja hverjir það eru, sem
smíðað hafa slfkt hugtak. Það voru
ekki þeir, sem gerðu það sem þeir
gátu Finnum til hjálpar, staddir enn
í miðjum draumi hlutleysisins.
Svarthöfði.