Dagblaðið Vísir - DV - 17.11.1982, Blaðsíða 11

DV. MIÐVKUDAGUR17. NOVEMBER1982.
11
Menning Menning Menning Menning
íslonska óporan, Töfraflautan, 11. nóvembor.
í hlutverkum hinir sömu og fyrr, mofl oftir-
töldum breytingum:
Hljómsveitarstjóri: Marc Tardue.
( hlutverki Papagenos: Eiríkur Hreinn Helgo-
son.
Oft hefur mönnum orðið tíðr^tt um
aö umf jöllun gagnrýnenda um sviðs-
verk sé einatt lítt marktæk, þar eð
hún fjalli ævinlega um frumsýningu,
sem sé yfirhlaðin spennu og gefi
sjaldnast raunsanna mynd af gengi
sýningarinnar. Á þetta að sjálfsögðu
við um óperusýningar jafiit sem leik-
rit. Ég verð nú samt að segja eins og
mér finnst, að miklu fremur hefði ég
viljað syngja á frumsýningu en á
þeirri sýningu sem gagnrýnendum
var boðið á til að endurskoða Töfra-
flautuna með nýjum manni á stjórn-
palli og öðrum Papageno. Byggi ég
þessa fullyrðingu á því að á frumsýn-
ingu var miklu léttara og jákvæðara
hús, eins og það heitir á leikhúsmáli,
en á téðri sýningu. Hjali af þessu tagi
má svo aftur visa til föðurhúsanna
með þeirri áminningu, að atvinnu-
söngvari verði að standa jafnvel í
sínu stykki hvort sem húsið er vont
eðagott.
Þegar sýningamar tvær eru
Eiríkur Hreinn Helgason: söng Papageno afmiklu öryggi.
Tónlist
Eyjólfur Melsted
ara. Þannig ræður til dæmis Júlíus
Vífill Ingvarsson prýðilega við Móno-
statos, þegar honum er sýnd tillits-
semi í keyrslu hlutverksins. Þannig
veröa þau Olöf Kolbrún og
Guðmundur Jónsson ekki eins
augljósir burðarósar sýningarinnar
og á frumsýningu. Semsagt, Tardue
fær meira út úr hverjum söngvara
fyrir sig, þótt eitthvað af því megi
kannski þakka meiri kjarki með
endurtekningu sýninganna. Með
þessu vinnulagi tekur hann líka
ENDURSKODUN
bornar saman, kemur í ljós að tölu-
verðar breytingar hafa orðið á yfir-
bragði Töfraflautunnar. Allt sem
áður var sagt um leikstjóm, umg jörð
og eðli uppsetningarinnar stendur
óhaggaö, nema hvað ég var enn
hrifnari af „geníölum” lausnum leik-
st jóra og sviðssmiðs.
Nýir siðir
Töfraflautan hefur fengið á sig
annað yfirbragð í höndum Marc
Tardue en hún hafði h já Levine.
Olíkir era þeir þessir ungu herra-
menn á stjómpalli. Hjá Levine gildir
einræði. Túlkun stjórnandans ræður
og ekkert múður, söngvari jafnt sem
hljómsveitarlimur skal beygja sig
undir valdiö. Hjá Tardue ríkir annað
andrúmsloft. Maður skynjar
heimilislegan anda upp úr hljóm-
sveitargryfjunni þegar í upphafi for-
leiks. Og þegar að söngvuranum
kemur skynjar maður hið sama.
Tardue virðist taka tillit til getu
söngvaranna, sérstaklega í hraða-
vaU, og hann gerir það án þess að
sýningin missi nokkurs af sínum eðU-
lega ryþma.
Hjá honum er að finna þá þrjá
kosti, sem er svo sjaldgæft að finna
hjá einum og sama stjórnandanum:
tiUitssemi, samvinnuþýðni og stjóm-
snilld. Þannig fær Tardue miklu
meiri getu fram hjá hverjum söngv-
áhættu á mistökum og aö mildi hans
verði misnotuð. Það gerðist til dæmis
þegar kórinn fylgdi ekki hljómsveit-
inni, rétt fyrir hlé. En hér hefur
Islenska óperan klófest frábæran
stjómanda, sem skilur og tekur tillit
tU vandamála okkar ungu óperu.
Djarft tef It —
góð uppskera
Eirikur Hreinn Helgason söng
Marc Tardue: Hór hefur ísienska
óperan kiófest frábæran stjórn-
anda, sem skilur og tekur tillit tH
vandamála okkar ungu óperu.
Papageno á téðri sýningu. Telja
margir djarft teflt hjá Islensku óper-
unni, að hafa tvo nær óreynda
söngvara í svo viðamiklu og vanda-
sömu hlutverki, en hún virðist upp-
skera laun dirfskunnar. Þarna er á
ferðinni annar stórefnilegur óperu-
söngvari. Eiríkur Hreinn syngur
hlutverkið af mun meira öryggi en
Steinþór. Tónöryggi hans er langtum
meira og söngurinn þjálli. En
Steinþór bætir sér muninn upp, sem
fyrr er sagt, með frábæram leik. Þó
er ekki viö leik Eiríks Hreins neitt
athugavert að finna og held ég
raunar að hann teljist í góðu meðal-
lagi óperusöngvara í þeim efnum.
Við endurskoðun Töfraflautunnar
staðfestist einungis fyrra álit mitt,
að hér hafi tekist að koma upp
sýningu þar sem músik Mozarts og
texti Schikaneders fær að njóta sín á
ofureðlilegan hátt, en það er langt
því frá algilt að þessu meistaraverki
sésýndursásómi.
-EM.
í DAG HEF ÉG SÉÐ LÍFIÐ
Álfrún Gunnlaugsdóttir:
AFMANNA VÖLDUM
Tilbrigði um stef
Mál og menning, Reykjavfk, 1982.
123 bls.
Sögur Alfrúnar era niu að tölu.
Fjórarþeirra gerastíReykjavíkeða
nágrenni en fimm erlendis. Eiga þær
sennilega rætur að rekja til reynslu
höfundar af dvöl og háskólanámi í
Sviss og á Spáni þar sem hún lagði
stund á bókmenntir. Hún lauk
doktorsprófi í miðaldabókmenntum
frá háskólanum í Barcelóna og er nú
dósent í almennum bókmenntum við
Háskóla Islands.
Ohætt er að segja að sögumar
búa allar yfir mikilli spennu,
samfara dulmögnuðu raunsæi.
Spennan eða eftirvæntingin er ekki
síst fólgin í aðferð höfundar við
byggingu þar sem flogið er létt milli
tímaskeiða, frásagnarmyndir tengd-
ar og rofnar til að tengjast á ný í
sögulok í sjálfsögðum og um leið
óvæntum lausnum sem krefjast
umhugsunar lesanda.
Meö dulmögnuðu raunsæi á ég við
það sem í oröunum f elst. Það birtist í
samspili efnis og stíls. Tökum til
dæmis fyrstu söguna (sögumar eru
nafnlausar). Hún hefst á upphrópun:
Guð minn góður. Hvað er að sjá
barnið?” (9) og lýkur: „Hún herti
takið um hönd mömmu þegar konan
kom hlaupandi á móti þeim og
hrópaði ...” (14). Innan þessa
ramma vindur sagan sig, lýsir hug-
ljómun barns sem uppgötvar fegurð
sólarinnar í öruggri návist móður
sinnar. I sömu ferð kynnist það ótt-
anum við hið óþekkta, við her-
manninn og byssuna. Heimur
barnsins hrapar eins og „logandi fer-
líkið sem hrapaði niður af himninum
ívor”. (9).Enallterþettaíhæfilegri
fjarlægð. Æskan kemst yfir áföllin ef
''T',
þau særa ekki of djúpt. Lýsingin er
ekki orðmörg, raunsæ mjög en
þrungin dulúð.
1 sögu númer tvö segir frá
Elfriede hinni þýsku. Hennar ógæfa
var að vera útlæg báöum megin víg-
stöðvanna. Faðir hennar pyntaður
bæði af Þjóðverjum og banda-
mönnum fyrir að sofa undir messu.
Að aöhafast ekkert er líka glæpur.
Oghefndin grimm.
Þriðja sagan er um dreng. Hann
Bókmenntir
Rannveig Ágústsdóttir
fer með peysu á sjúkrahúsið til
hennar ömmu sinnar. En leiðin
þaðan og heim verður löng þvi nú
hefur hann kvatt ömmu í siðasta
sinn. Enginn skal sjá hann gráta því
i dag hafði hann séð lífið i gegnum
dauðann.
Fjórða sagan er um unga náms-
konu sem dregst inn í stúdenta-
óeirðir og múgæsingu. Hún
uppgötvar óttalega staðreynd um
s jálfa sig og spyr hver hún sé.
Hin fimmta gerist lika á Spáni.
Þar rekur faðir sögu sína vegna
aðvörunarbréfs sem honum berst frá
vinum um að sonur hans sé í tygjum
við öfgahóp. Sagan endurtekur sig
meðtilbrigðum.
Saga númer sex segir frá lítilli
stúlku sem fer með ömmu sinni í hús
í Reykjavík til aö þrifa og fléttast við
sögu þeirra sem heimilishjálpina
Þiggja-
Ungur drengur í Túnis, Habib að
nafni, er sögumaður i sjöundu sögu.
Hann er á leið til Sviss í heimsókn til
eldri bróður síns sem þar er læknir
fina fólksins. Sagan lýsir þeim
hryggilegu áhrifum sem gáfnaflótt-
inn frá fátæku löndunum hefur í för
með sér fyrir þá sem þar búa.
1 áttundu sögu er aðalpersónan
ung kona í Reykjavík sem ekki er
lengur komung. Hún eignast dóttur,
gefur ekki upp faðernið, en kennir
telpuna til sjálfrar sin, kallar hana
Helgudóttur. Vinkonur hennar era
stórhneykslaöar. Þær fá ekki einu
sinni tækif æri til að vorkenna henni.
Níunda sagan og hin siðasta í
Sviss. Frásögnin tengist stúdenta-
óeirðunum 1968 og afdrifum ungs
fólks sem lentu í þeim.
Sagt er að sögurnar séu tilbrigði
um stef ög getur hver og einn lesandi
fundið sitt stef allt eftir eigin hugar-
fari. 1 sögunum einkennast sam-
skipti manna mjög af ótta, einnig
ást. Ottinn einangrar þig og brýst út í
hatri, einmanaleika, almennu lán-
leysi, jafnvel dauða, mest af völdum
manna. Bókarkápa Borghildar
Oskarsdóttur dregur skýrt fram um-
rædda þætti.
Lýsingar höfundar era knappar, á
fögra og tilgerðarlausu máli sem
veitir sögunum reisn. Þetta er fyrsta
bók Alfrúnar. Hún er auðsjáanlega
enginn byrjandi. Sögur hennar era
fágaöar og samstæðar, sönn lista-
smíð.
Rannveig.