Alþýðublaðið - 14.06.1921, Blaðsíða 1

v' 0 O
ö-eftð Tát af JáLlþýftiiigolsJcaiim.
1921
Þriðjudagina 14. junl.
13$, tölnbí.
„Silðartifvegttrinnf1
(Athngasemð.)
Út af grein £ Alþýðublaðiau
1. þ. m., sem heitir „Sfldarútveg-
urinn" og ræðir aðallega um heim-
. tidarlög sfðasta þings handa lands-
stjórninni til að taka síldarsöluna
í sínar hendur, langar mig til að
gera þessa athugasemd;
Það er aíveg rétt, sem tekið er
frara í áminsiri greiu, að stjórnin
þarf að vinda bráðan bug að því
•að ákveða hvað hún ætlar að
•gera í þessu máli, en hitt fiast
mér talsvert varhugavert í grein-
inrii, þar sem verið er að ýta
uadir stjórnina að sleppa þeirri
síld, sem útleadingar kynnu að
yeiða hér við land, undan söluráð-
stöfua stjórnarinnar og Iofa þeim
sjálfum að hafa söluna á hendi.
í fyrsta Iagi er það vafasamt,
hvort stjórnin getur tekið einka-
sölu á síld iaáleadra manna, ef
hun sleppir algerlega veiði útlend-
inga, og þó að slíkt væri hugsan-
fegt, þá gæti það hæglega orðið
til þess, að utiendingar fyltu mark-
aðinn með sinni sfld, áður en
hægt væri að koma þangað veiði
feérleadra manna, og sala á henni
gæti þá dregist sve, að síidin yrði
ef til vill- ónýt, eða þá að selja
yrði hana fyrir það verð sem
skamtað væri af sænskum sfldar-
kaupmönnum. Ástandið batnaði þá
efckert frá því sem verið hefir, en
,gæti hæglega orðið til þess, að
koma- ótrú og óorði á það fyrir-
komulag, að Iandsstjórnin hafi
sfldarsöluna, á hendi.
Það er þá iaaieada veiðin sem
okkur fyrst og fremst ríður á að
komið sé í peninga á erlendum
markaði, bæði vegua atvinnunnar
innanlands í framtíðinni við þessa
veiði, og til þess að fá erlendan
gjaldeyri.
Miklar líkur eru taldar til þcss,
¦að lítið verði úr síldveiði íslend-
inga i suraar og ef Úí' yill fram-
yejfis, nema skipulagi sé. komið á
sölu á allri fslenzkri sfld, líka
þeirri. sem útlendingar veiða og
verka hér á Iandi. Og nu er ekki
um annað skipulag á þessti að
ræða, en að iandsstjómio noti
heimildarlög síðasta alþingis til að
taka að sér sölu á attri sfldiani.
Það er trúiegt, að útlendir sfid-
veiðimenn vilji gjarnan ráða sfálfir
sölu á þeirri sild, sem þeir veiða
hér. Og það er líka truíegt, að
þeir Jtafi á orði að hætta við slía
sfldveiði hér, ef landsstjórnin tæki
söluna f sínar hendur. Það er vit-
anlega taisverður atvinnuauki að
veiðum útlendinga, sérstaklega á
nokkruin stöðum norðanlaads. En
truiegt ér það ekki5 áð þeir feætti
við aiia úígerð fyrir þetta, þvf þáð
eru einmitt sterkar líkur fyrir því,
að þeir skóðuðust ekki á (Stvegin-
um, ef því skipulagi væri komið
á sfldarsöluna, sem heimiidarlögin
gera ráð íyrir. /
Miklu hættulegra gæti hitt orð-
ið, ef tandsstjórnia notaði ekki
heimildarlögin, eða þá aðeins
gagnvart íslendingum, því þá yrði
óvissaa um söiu síldar 'eins og
áður, og hætt við að lánsstofa
aairnar, sem rounu hafa breofc sjg
á síldarútgerð síðustu ára, raundu
ekki fúsar til að lána fé f þenna
útveg, og þeir s^m fé he0u,
deigir að ráðast f að, gera út á
síldveiðar. En ef ekkert yrði úr
sfldarveiðum • innlendra manna,
raundi það verða hið mesta at-
vinnutjón fyrir iandsmenn. Smáir
og stórir vélbátar, og þeir eru
rajög margir kringum alt laad sera
áðtrr hafa gengið á sfldveiðar,
mundu þá verða að liggja að-
gerðaíausir eða aðgerðalitíir yfir
síldveiðitímann. Þar er íika fjöídi
sjómanna og verkamanna, sem
misti af þeirri atvinnu, og sem
mörgum hefir gefið drjúgan skitd
isg undanfarið, einmitt viö sfld-
veiðar á þessunt bátum.
Að öllu þessu athuguðu sé eg
ekki betur en að landsstjóraia
ætti að npta heimiidarlögin tins
og þiagið ætlaðist til, Og taka að
sér sölu á sslki siid sem veidd er
og verkuð ksér á iandií.. Ög Jaía-
vel þó það yrði til þess, að úi-
ieadingar drægju eittiavað úr úh
gerð sinni i rasnar — sem þó.
ekki er trúlegt — því það muadl
vianast upp með aukinai sfldar-
útgerð iaadsmanna. J. B.
Merkileg bök.
'mgin í RússlanS,
eítír Steíáffl Pétursso^,
stud. jur.
Ný bók, áýr höfuadur, nýtt
efai. Höf.. þessarar bókar hefif
færst það f ísag, að 2ýsa rúss-
aesku byltiagaæai, tildrögum hesis»-
ar og aðalþáttítm frá upphafi til
þess tfmá, er bolsivfkar voru prðæ-
ir fastir í sessL
Bókiaai er skift í þrjá kafla og
inagaog. Afturhald og framsókn
hinn fyrsti, a.ta».ar byitiogin og
hian þriðji bolsívisminn. •
í fyrsta kaia lýsir höf, hvernig
afturhaldið drottnar í Rússlandi og
framfarahreyfiíigar allar og frelsis
eru fótum troðaar. Þá getur höl
ýmissa aadlegra hreýfinga, svo
sem nihilism&&s og verkamanaí-
hreyfinganna og iýsir baráttu þess-
ara flokka vi3 aftnrhaidið, klofr«-
un verkatnanns f messivfka og
bolsivfka, byitingunai 1905 og
segir sögu þessara fiokka til 191?.
Einnig segir höf. frá baráttu verka-
siiaaaaforingjiima gega heims-
stytjoidinni bg rekur að aokkru
æfiferil þeirrs og sýnir að þeir
hafi um laag&a a;Idur verið forvfg-
ismenn verkamaana, en engir æf-
iatýramean, er birzt hai skyndi-
iega sem vígahaftttir er byitingia
hófst.
í öðrum ksSa bókariaaar er
sagt frá byltiagcani, sýnir höf. aú
hveínig þjÓðia þreytist á land-
vianiugaitrfðiau &g rfs gega vald-
hötunum — káBörnaum, 'hvernig
borgarastjóraiæ vfirðar óhæí, þó að