Dagblaðið Vísir - DV - 04.03.1983, Blaðsíða 13

DV. FÖSTUDAGUR 4. MARS1983.
13
IÞað er staöreynd sem allir þekkja
að þegar leitað er leiða viö efnahags-
vandanum og óöaverðbólgunni þá er
ávallt staðnæmst við vasa launþeg-
ans. Lengra ná „efnahagsúrræðin”
ekki, og hafa yfirleitt ekki gert mörg
undanfarin ár.
Það er löngu orðið tímabært að
efnahagsúrræði sem frá Alþingi fara
og ríkisstjórnir standa að, miðist
ekki nær eingöngu viö það að laun-
þegar séu látnir færa fórnir og
heimilin í landinu séu látin bera
byrðarnar af rangri stefnu í efna-
hags- og atvinnumálum. Þaö er ekki
lengur hægt aö velta vandanum yfir
á heimilin í landinu þegar laun
margra hrökkva ekki fyrir brýnustu
útgjöldum heimilanna, hvernig sem
sparað er. Stjórnvöld verða að snúa
sér að rót vandans og koma á ger-
breyttri efnahagsstjórn sem er orðin
lífsnauösyn sjúku efnahagslífi.
Launþegar sviknir
Jákvætt er að í því vísitölufrum-
varpi, sem nú liggur fyrir Alþingi, á
að taka upp nýjan vísitölugrunn sem
byggir á nýrri neyslukönnun, en sá
vandi er enn til staöar aö vísitölu-
kerfið mælir þeim betur settu marg-
falt fleiri krónur en þeim sem lægri
hafa launin. Þaö sjá allir aö út-
gjaldaaukning lágtekjuheimilanna
er ekkert minni en hátekjuheimil-
anna vegna verðlagshækkana á
nauðsynjavörum. Og nú verða
dýrtíöaruppbætur láglaunaheimil-
anna um þessi mánaðamót 1300
krónur meðan hálaunaheimilin fá
dýrtíöina bætta með 5—7 þúsund
Efnahagsúrræðin hafa bara náð til vasa launþega, segir greinarhöfundur.
ÞJOÐARSATT UM
NÝJAR LEIÐIR
— TIL
BETRI
LÍFS-
KJARA
krónum. Þessi hringavitleysa geng-
ur auðvitað ekki lengur.
Að undanskildum nýjum vísitölu-
grunni, er vísitölufrumvarpið af
sama toga og efnahagsúrræði síðari
ára aö því leyti að einhliða er tekið á
laununum úr samhengi við aðrar
efnahagsaðgeröir.
Málsvarar þessa frumvarps á Al-
þingi segja að hér sé verið að stíga
eitt skrefið, — þetta sé einn áfanginn
til lausnar vandanum. En hversu oft
hafa launþegar ekki heyrt þennan
söng þegar uppi eru ráðagerðir um
að skerða launin með einum eða öðr-
um hætti? Og hversu oft hafa
launþegar ekki verið sviknir? —
Hversu oft hefur ekki kjaraskerðing-
um verið pakkað inn í skrautlegar
umbúðir með orðsendingu til laun-
þega um að nú ætli stjómvöld líka aö
leggja sitt af mörkum í baráttunni
viðverðbólguna?
Allir þekkja efndirnar og allir
þekkja aö slík úrræði leysa ekki
vandann. Allt sækir í sama fariö.
Fórnir launþeganna skila ekki
árangri.
Afkoma heimilanna
Launþegar hafa hvaö eftir annað
sýnt stjórnvöldum takmarkalausa
þolinmæði og lagt sitt af mörkum til
að leggja lið í baráttunni við verð-
bólguna. Og hvað uppskera launþeg-
ar? Ekkert annaö en svik og aftur
svik stjómvalda, sem alltof lengi
hafa níðst á þoiinmæði og fórnum
launafólks. — öllum ákvörðunum er
snerta uppskurð á efnahagskerfinu
og uppbyggingu atvinnuveganna,
sem er forsenda þess að fómir laun-
þega skili árangri, er slegið á frest.
Það eina sem aldrei er slegið á frest
er að skeröa launin í landinu með ein-
um eða öðrum hætti. Aftur og aftur
er hagstjóminni nær eingöngu beint
að buddu launþegans. Hvernig var
útkoman t.d. fyrir heimilin í landinu
í desembermánuði sl. vegna bráða-
birgðalaganna? Launin vom skert
um rúm 7%. Á sama tíma jókst
greiðslubyrði lána um 17% og verð-
lag í landinu rauk upp um 20%. —
Allir sjá að heimilin í landinu þola
ekki slíka kjaraskerðingu þegar
ekkert taumhald er haft á öðrum
þáttum efnahagslífsins.
Hvemig kemst t.d. fjögurra
manna fjölskylda af með eina fyrir-
vinnu og kannske 10 þúsund króna
mánaðartekjur? Þær hrökkva varla
fyrir matarinnkaupum út mánuðinn
vegna sífelldra verðlagshækkana
sem heimilin standa varnarlaus
frammi fyrir. Fyrirvinna heimil-
anna veröur að taka á sig alla þá
yfirvinnu sem gefst og vinna myrkr-
anna á milli til að eiga fyrir húsa-
leigu, hita, rafmagni, síma eða öör-
um lífsnauðsynjum. Hafi slík fjöl-
skylda einhverjar fjárhagslegar
byrðar vegna íbúðarkaupa, — þá
þýöir það hreinlega, í því ástandi
sem við búum við, gjaldþrot
heimilisins. Jafnvel þótt báðir for-
eldrar ynnu úti á slíku heimili og öfl-
uðu 20 þúsund króna á mánuði, þá fer
verulegur hlutur viðbótartekna í
bamagæslu og önnur útgjöld. —
Þessu ástandi geta síðan fylgt ýmis
félagsleg vandamál sem koma ekki
bara niður á heimilunum heldur á
samfélaginu einnig, t.d. í formi út-
gjalda til að leysa félagsleg vanda-
mál af margvíslegum toga.
Þjóðarsátt
Flestir gera sér ljóst að það veröur
ekki alveg sársaukalaust aö vinna
sig út úr þeim vanda sem skapast
hefur undanfarin ár og rekja má að
verulegu leyti til skammtímalausna
stjómvalda og þeirrar röngu stefnu
sem fylgt hefur verið í efnahags- og
atvinnumálum. Erlendar skuldir
hafa sexfaldast á stjórnartíma ríkis-
stjórnarinnar og em orðnar um 80
þúsund krónur á hvert mannsbam
Jóhanna Sigurðardóttir
og þaö á tímum 3ja bestu aflaára í
sögu þjóðarinnar. — Við það efna-
hags- og atvinnuástand, sem viö nú
búum við, þá stefnir þessi hrikalega
skuldasöfnun f járhagslegu sjálfstæði
þjóðarinnar í mikla hættu. En við
þurfum ekki að vera svartsýn ef
stjómvöld taka af festu og ábyrgð á
vandanum. Atvinnulíf okkar er ekki
sambærilegt við háþróuð iðnaöarríki
milljónaþjóða sem búa við þrönga
landkosti. — Hér á landi eru óþrjót-
andi verkefni fyrir þessa þjóð. Hún
þarf ekki að óttast atvinnuleysi ef
skynsemi ræður ferðinni í atvinnu-
uppbyggingunni í framtíðinni þó að
sú stefna, sem fylgt hefur verið í at-
vinnu- og efnahagsmálum, ógni nú
atvinnuöryggi og lífskjörum í land-
inu.
Hefja þarf því nýja framfarasókn
þar sem í stafni verður þjóðarsátt og
samstaða um nýjar leiðir í efnahags-
ogatvinnumálum.
Hrikaleg skuldasöfnun og staða
þjóöarbúsins í heild kallar í raun á
nýja sjálfstæöisbaráttu þjóöarinnar.
Láglaunafólki
á að hlífa
I þeirri uppstokkun, sem gera þarf
á öllu efnahags- og atvinnulífi í land-
inu, verður þó að hlífa þeim verst
settu. Þeir lágu kauptaxtar margir
hverjir, sem alltof stórum hópi laun-
þega er gert að framfleyta sér af,
verða að hækka verulega. Þeú- eru
þjóðfélaginu til háborinnar skamm-
ar. — Koma verður á þeirri afkomu-
tryggingu sem Alþýðuflokkurinn
boðar, þar sem með sérstökum ráð-
stöfunum á sviði skatta- og
tryggingamála veröi tryggð afkoma
þeirra sem lægri hafa launin.
Afkoma aldraðs fólks og öryrkja,
sem byggja framfærslu sína að
mestu á lífeyri almannatrygginga,
svo og bamalífeyri og mæöralaun,
veröur að endurskoða og hlífa
þessum hópum einnig við aö bera
byrði af þeirri nauðsynlegu upp-
stokkun sem framundan hlýtur að
vera.
Hjá því veröur ekki komist aö þeir
hærra launuðu axli tímabundið ein-
hverja byrði í þeirri uppstokkun sem
óhjákvæmilega hlýtur aö vera fram-
undan en ef byrðar eru settar á laun-
þega veröur þaö að vera liður í
víðtækum efnahagsráðstöfunum þar
sem tekið er af festu og ábyrgö á
ríkisfjármálum, fjárfestingarmál-
um, peningamálum, verðlags- og
gengismálum og komið á skipulagöri
og skynsamlegri uppbyggingu í at-
vinnumálum. Þaö eitt tryggir varan-
legan árangur og aö fórnir, sem á
launþega eru lagöar, skili sér í betri
lífskjörum.
Húsnæðismálin
Samhliða verða stjórnvöld einnig
að taka á vanda þeirra, sem hafa
þungar fjárhagslegar byrðar vegna
þess að verið er að koma sér þaki yf-
ir höfuöið. Tafarlaust verður að
lengja lánin, hækka lánshlutfalliö og
tryggja aö greiðslubyrði lána verði
aldrei meiri en sem nemur hækkun
launa.
Ábyrgð stjórnvalda
Hafi stjórnvöld þá einurð og
ábyrgö til aö bera aö taka á vandan-
um með þeim hætti sem Alþýðu-
flokkurinn hefur boðað og lagt fram
tillögur um allar götur síðan 1978, þá
er ég sannfærð um aö þeir betur
settu munu ekki skorast undan því að
taka á sig tímabundnar fómir og
sýni skilning og samstarf við stjórn-
völd í því að komast út úr þeim verð-
bólguvanda, sem við er aö glíma og
er að kippa stoðunum undan lífskjör-
um og allri framþróun í þessu landi.
Jóhanna Sigurðardóttir
alþingismaður.
„Að undanskildum nýjum vísitölugrunni
^ er vísitölufrumvarpið af sama toga og
efnahagsúrræði síðari ára að því leyti að
einhliða er tekið á laununum úr samhengi við
aðrar efnahagsaðgerðir....”