Dagblaðið Vísir - DV - 05.03.1983, Qupperneq 9
DV. LAUGARDAGUR 5. MARS1983.
9
Kosningashjúlftinn
Ríkisstjórnin hefur í reynd leystst
upp. Þar er naumast samkomulag
um nokkum hlut. Framsóknar- og al-
þýðubandalagsmenn eru gripnir
kosningaskjálfta. Hver vegur gegn
öðrum.
Sundrungin í álmálinu hefur verið í
fréttum síðustu daga. Ráðherrarnir
Steingrímur Hermannsson og Hjör-
leifur Guttormsson hafa undanfam-
ar vikur beint spjótum hver að
öörum. Steingrímur tók í ríkisstjórn
upp tillögur flokksbróður síns,
Guömundar G. Þórarinssonar, þess
efnis að áfram skyldi reynd samn-
ingaleiðin i álmálinu. Samstaða
tókst milli framsóknar- og sjálfstæð-
ismanna í ríkisstjórn og tillögum
Hjörleifs um einhhða aðgerðir
hafnað. Alþýöubandalagsmennirnir
Hjörleifur og Ragnar Arnalds geng-
ust síðan fyrir skuldfærslu á Alusu-
isse í trássi við samráöherra sína.
Hjörleifur bar fram á Alþingi tillögu
um einhliöa hækkun raforkuverðs til
álversins. Það var hinn pólitíski
leikur ráðherrans, sem ekki gerði
sér vonir um, að þingið samþykkti
neitt slíkt. Síðustu daga hefur mynd-
azt í atvinnumálanefnd Sameinaös
þings meirihluti manna úr þremur
flokkum og beinzt gegn Hjörleifi.
Þessir fulltrúar, sjálfstæðis-, fram-
sóknar- og alþýðuflokksmenn, sam-
einuðust um tillöguflutning þess efn-
is að kosin skyldi viðræðunefnd við
Alusuisse á forsendum, sem væru
líklegar til að leiöa til samninga við
Svisslendingana. í nefndinni sætu
fulltrúar þingflokka, Landsvirkjun-
ar og forsætisráðherra. Nefndin kysi
sér sjálf formann. Með því yrðu við-
ræðumar við Alusuisse teknar af
Hjörleifi.
Alþýðubandalagið sagði sem var,
að slík samþykkt væri vantrausts-
yfirlýsing á Hjörleif. Flokkurinn gaf
í skyn, að hann kynni að ganga úr
ríkisstjóminni, ef Framsókn stæði að
sUku. Á elleftu stundu gekkst Stein-
grímur Hermannsson inn á að
standa ásamt Gunnari Thoroddsen
og Svavari Gestssyni að „málamiðl-
un”. Viðræðunefnd skyldi kosin, en
Hjörleifur fengi að skipa formann
hennar. Afstaða Steingríms kom
nokkuð á óvart miöað við fyrri
baráttu hans við iðnaðarráðherra, en
Steingrímur og Gunnar munu hafa
talið nauðsynlegt að sefa Alþýðu-
bandalagið á þessu stigi. Steingrím-
ur gerði það skilyrði, að stjómarand-
stæðingar fengjust til að skipa menn
i slíka nefnd. Því höfnuöu stjórnar-
andstæðingar Þingflokkur Fram-
sóknar hafnaði að því gefnu á
fimmtudag tiUögu ráöherranna og
stóð fast á samkomulagi flokkanna
þriggja í atvinnumálanefnd. Enn
virðist því vera meirihluti fyrir til-
lögunni frá meirihlutc atvinnumála-
nefndar, en kannski verður hún
svæfð.
Samtímis gerðu alþýöubandalags-
menn harða hríð að Steingrími fyrir
flokkspólitíska skipun í embætti flug-
málastjóra. Áður hafði klofningur
stjómarUða komið fram í hverju
stórmálinuaf öðra.
Verðbólga á óþekkt stig
Sjálfstæðis- og framsóknarmenn í
ríkisstjórn hugðust breyta visitölu-
kerfinu, eins og stjórnin hafði heitið,
þegar í ágúst síðastliðnum. Stefnt
var að ýmsum lagfæringum, sem
hefðu dregið úr verðbólgu um 5—6
stig. En kosningar nálguðust, enda
haföi Alþýðubandalagið tafiö máUö i
aUan vetur, meðal annars vegna inn-
byrðis ágreinings. Fór svo, að for-
sætisráðherra flutti einn frumvarp
um máliö meö stuðningi framsóknar-
manna en í harðri andstöðu Alþýðu-
bandalags, sem sagðist fara úr
stjórninni, næði frumvarpið fram að
ganga. Svo fór þó ekki, þarsem sjálf-
stæðismenn í stjómarandstöðu tóku
lítið í máUð og Geir Hallgrímsson
notaöi tækifæriö einungis tU aö
ítreka þá skoðun, aökjarasamningar
skyldu vera málefni atvinnurekenda
og launþega. Því varð ekki af því, að
verðbótahækkun yrði frestað frá 1.
marz til 1. aprU né aörar vísitöluað-
r' Laugardags-
pistili
Enn einn „stjóraarkreppufundurinn” var haldinn í ríkisstjórainni i fyrradag. Leitað var málamiölunar í síðasta álmálinu.
gerðir gerðar tU að draga úr verðbólgu.
Alþýðubandalagið lagðist einnig gegn
auknum niðurgreiðslum fyrir 1. marz.
Verðbólgan æðú- því áfram. Hraði
hennar er óöum að komast á áður
óþekkt stig, eins og sérfræðingar
spáðufyrir áramót.
Staða stjórnarinnar
I skoðanakönnun DV um fylgi
ríkisstjórnarinnar kom fram, að
stjómm hefur tapað fylgi, en nýtur
enn stuðnings meirihluta í landrnu.
Það kemur ekki á óvart, að fylgi
stjórnarinnar hafi minnkað. Margir
telja, að hún sé löngu dauð. Hún
hefur fáu markverðu komiö fram til
lausnar vandamálanna um langa
hríð. Bráðabirgðalögm vom skárri
en engin, en dugöu lítið. Athyglis-
verðast er, að meirihluti styður enn
stjómma — þrátt fyrir allt. Skýrrng-
in er, að menn koma ekki auga á
annað skárra. Þaö er því ærið verk-
efni stjómarandstöðunnar að reyna
að sýna fram á, að einhver slíkur
kostur sé til. Fólk er enn ósannfært.
Skoðanakönnun DV sýnir einnig,
að hátt í fUnmtungur sjálfstæðis-
manna í landinu styður ríkisstjóm
Gunnars Thoroddsens. Þaö leiðir
athygli af umtali um sérframboð
Gunnars.
Staða Gunnars
Fyrst er um það að seg ja, að engar
fréttir hafa borizt um ákvöröun í því
efni, hvorki til né frá. En margir
telja, að forsætisráöherra hafi að
undanfömu styrkt stööu sína. Þeir
segja sem svo, aö hann hafi stillt
sjálfstæðismönnum i stjómarand-
ir gegn dr. Gunnari, Geir Hallgrímsson
og Olafur G. Emarsson, hafi fariö illa í
prófkjörum. Ld<s má vera, að forsætis-
ráðherra flytji frumvarp um stjómar-
skrármál, þar sem gert verði ráð fyrú,
að þingmönnum fjölgi ekkl Sú afstaöa
nýtur áreiðanlega mikils fylgis, eins og
skoðanakönnun DV sýndi fyrú
skömmu.
Vangaveltumar um sérframboð
Gunnars Thoroddsens hafa verið
miklar síðustu daga, en forsætis-
ráðherra svarar enn spurningum um
málið í véfréttarstíl. Annað er, að
vaxandi sundrung á þúigi, sem þegar
er talin líkleg með nýjum fram-
boðum, mun ekki verða þjóðinni til
framdráttar á erfiðum tímum. Kosn-
ingamar verða skrautlegar og
skemmtilegar fyrú áhorfendur, en
hætt er við, aö eftúleikurinn verði
óglæsilegur að sama skapi.
Alþingi stendur naumast nema
viku enn. Meöan rofs þess er beðið,
hafa framsóknar- og alþýðubanda-
lagsmenn setið sem fangar í ríkis-
stjórninni. Þá langar út en komast
ekki.
Vilji almennings:
Afnám einkaréttarins
Deilan um kapalkerfúi hefur
komið inn á þingið, eftú að mennta-
málaráðherra hefur lagzt á frum-
varp til nýrra útvarpslaga, sem
steftidi að meúa frjálsræði. Eúiokun
ríkisútvarpsUis heyrir til öðrum
túna — ekkiárinul983.
I því sambandi má múina á niður-
stöður skoöanakannana um frjálsan
útvarpsrekstur og hvort leyfa skuli
kapalsjönvarp.
I öllum tilvikum hefur meirihluti
landsmanna lýst þeirri skoöun, að
frelsið skyldi auka. Mikill meúihluti
landsmanna hefur hvað eftú annað
lýst stuöningi við frjálst útvarp og
afnám emkaréttar ríkisútvarpsins.
Mikill meúihluti hefur ernnig sagt þá
skoöun sína, að kapaisjónvarp skuli
leyft.
Böndin berast að framsóknar-
mönnum, að þeir séu helztu fulltrúar
íhaldsseminnar og tregðunnar í
þessu máli eúis og mörgum öðmm,
enda menntamálaráðherra úr þeirra
röðum. I stað þess að stjórnvöld
gangi til móts viö vilja almennings
og nútímann, er málsókn hafin gegn
einni videostöðinni.
Ónóg rök
Þótt flest annað misfarist, mun
Alþingi væntanlega takast að af-
greiða kjördæmamáliö.
Þar er ekki stigið mjög stórt skref.
Misvægi í atkvæöisrétti er minnkað
úr 4,1 í 2,6 en þingmönnumfjölgað úr
60 í 63. Engúi nægileg rök eru í raun
gegn því, aö á Islandi skuli hver
maður hafa eitt atkvæði en hvorki
brot úr atkvæði né meira en eitt
atkvæði. Menn deila endalaust um,
hvort sé betra að búa í strjálbýli eða
þéttbýli. Hvort hefur kosti og galla,
og niðurstaðan er ekki augljós.
Auövitað skiptir ekki miklu, hvort
þingmenn eru þremur fleiri eða
færri, en reynslan af þingstörfum
hefur verið sú, að margú landsmenn
telja bezt, að þeú séu sem fæstú, og
er það út af fyrú sig vúðingarverð
afstaða.
Haukur Helgason.
stöðu upp viö vegg í afgreiðslu á
bráðabirgðalögunum. Eftir að þeir
höfðu barizt gegn þeim í allan vetur,
fóru leikar svo, að þeú hleyptu þeún
í gegn. Sjálfstæðismenn sögðust gera
það, af því að samkomulag hefði tekizt
um ákvörðun kjördags og fleira. Þetta
segja margú, að hafi ekki dugað gagn-
vart almenningi. Afstaða sjálfstæðis-
manna í stjómarandstöðu til bráða-
búgðalaganna hafi í lokúi reynzt vera
brosleg.
Þá hafi forsætisráðherra sfyrkt stöðu
sína með flutningi vísúölufrumvarpsins
og sjálfstæðismenn í stjómarandstöðu
ekki grætt á afctöðu súini til þess. Menn
nefna einnig, að helztu baráttumennún-
HaukurHelgason
aðstoðarritstjórí
skrífar