Dagblaðið Vísir - DV - 05.03.1983, Side 16

DV. LAUGARDAGUR 5. MARS1983.
16
Menning Menning Menning Menning
„Æg ril
timlirsírika
sjátfstæði
skidptúrsins99
— rabbað við Helga Gíslason
myndhöggvara
um nýjar bronsmyndir hans
Helgi Gíslason er fæddur 24. ágúst
1947. Hann á að baki langt nám sem
myndlistarmaður, fyrst í Myndlista-
og handíðaskólanum og síðar í
Valands konstskola í Gautaborg.
Hann hélt einkasýningu í Norræna
húsinu 1977 en hefur auk þess tekið
þátt í f jölda samsýninga.
Líkamar?
Við göngum um vinnustofu lista-
mannsins og skoðum nýja brons-
skúlptúra sem virðast vera hálftæro-
ir líkamar, uppleyst form, sem þó
eru ávallt hlaöin spennu eða hörku
efnisins.
„Hugmyndin að þessum nýju verk-
um, segir Ustamaöurinn, liggur fyrst
og fremst í módelstúdíum námsár-
anna. Við getum sagt að ég sé að
nýta mér og vinna úr þeirri menntun
sem ég hlaut, fyrst hér heima og síð-
an í Svíþjóð. Það er víst best að bæta
því við að þetta eru þó ekki módel í
eiginlegri merkingu, heldur skulum
við frekar segja þetta vera vettvang
fyrir ákveðna formleit og tilfinning-
ar.”
„Þessir skúlptúrar hafa þó til að
bera sterka mannlega vísun. Er
þetta ný tegund af raunsæi? ”
„Nei, ég vil taka þaö f ram að ég af-
neita algerlega þessum hugtökum
eins og naturalisma, raunsæi eða
figuration. t raun merkir þetta ekki
neitt því segja má að öll mannanna
verk séu fígúratíf. Sjáðu jafnvel stól-
inn sem þú situr í. Hann ber form og
hlutföU sitjandi manns. Við getum
sagt að hann sé abstraktion af sitj-
andi manni. Nei, ég vil rífa verk mín
úr tengslum viö þessi stöðluðu hug-
tök og kalla þau aðeins mannleg.
Þetta er opið hugtak, þar sem tilfinn-
ingar minar — listamannsins — eru
afgerandi hluti af sköpuninni. ”
Holir líkamar
„I þessum nýju skúlptúrum getum
við talað um fjölbreytilega áherslu-
punkta. I vissum myndum er það
spennan og í öðrum eru það andlit
eöa hendur líkamans. En öll þessi
verk eiga það þó sameiginlegt að ein-
kennast af eins konar tæringu eða
upplausn efnisins sem viö getum
kannski kallaðþina formskrift.”
„Hér erum við komnir að því að
tala um form og inntak sem eru fyrir
mér órjúfanleg heild. Þetta eru jú í
eðli sínu tveir hlutir sem þó virka
ávallt saman. I mínum skúlptúr get-
um við sagt að efnið eigi síðasta orð-
ið. Það er efnið sem ber í sér hug-
myndina, og ég geng jafnvel svo
langt að segja að það, bronsiö í þessu
tilfelli, sé forsendan að myndverk-
inu. Því, sjáðu til, ég vil draga fram
eiginleika efnLsins en láta það þó lúta
mínum vilja. Eg vil nýta mér fljót-
andi form málsins til þess að falla í
þann farveg og það form sem ég ætla
honum. En þrátt fyrir allt kallar
„Eg reyni að greirta skúlptúrinn frá hinu uppruna■
lega formi sem er mannslikaminn."
IMyndnr. V „Þetta er ekkiHfrœn fígúra.
Umbreytíngin á líkamanum er formræn.
Ijósm. GBK.
Helgi Gíslason myndhöggvari
i vinnustofu sinni.
bronsið sjálft á ákveöið form og
inntak.”
„Enafhverjuþessar holu ogtærðu
fígúrur? Erþetta svartsýni?”
„Nei, ég er ekki svartsýnn þó svo
að verkin séu sundurtætt. Þetta eru
ekki sundurtættir líkamar fyrir mér.
Þó afneita ég ekki að allar þessar
stríösfréttir við hádegismatarboröið
hafi ómeðvitað áhrif á mig og mína
listsköpun. Þó svo að þér finnist það
undarlegt eiga þessi verk að skoðast
sem tiltrú á manninn. Umbreytingin
á líkamanum, sem þú mænir á, er
formræn. Það sem ég leitast eftir í
mínum verkum er að skilja form
skúlptúrsins frá sínum uppruna, sem
er í þessu tilfelli mannslíkaminn, og
gefa honumsjálfstætt líf.”
Mannlegt/formrænt
niðurrif
„En nú eru þessar sundurtættu
„mannamyndir” ákveðið niðurrif á
manninum.”
„Þú ert aðgangsharður. Þú ert að
biðja mig um yfirlýsingar sem ég get
ekki gefið, sem er ekki hægt að gefa.
Þetta er aöeins formrænt niðurrif.
Það er engin niðurlæging í þessum
verkum. Sjáðu þessa mynd (mynd
nr. 1), ég set ekki hönd á fígúruna,
vegna þess að hún þarf enga hönd,
þetta er ekki lífræn fígúra. Verkið er
fyrst og fremst árangur þeirra um-
breytinga sem koma fram í átökum
mínum við formið og efnið, þegar ég
reyni að fjarlægja skúlptúrinn frá
sinni upprunalegu vísun sem er, eins
og ég hef sagt áður, mannslikaminn.
Við getum kannski sagt að inntak
þessara verka sé sjálfstæði skúlp-
túrsins. Eg vil undirstrika sjálfstæði
skúlptúrsins, sem verður aö vera
kjamyrturen þó opinn.”
Opið tækif æri
„Ertu að „opna” túlkunarmögu-
leika áhorfandans? ”
„Vissulega, ég gef honum fjölda
sjónarhóla, það er hans að velja. En
við skulum ekki fara of langt út í
túlkanir.”
„Það viröist því ljóst að efnið —
bronsið — er afgerandi í þinni list-
sköpun.”
„Eins og ég sagði áðan þá er efnið
ákveðin forsenda. Og þá verður líka
að koma fram aö ég geri ekki af-
steypur, heldur eru þetta verk sem
ég vmn beint. Það er annars athygl-
isvert að bronsið er afar skemmti-
legt efni. Hugsaðu þér, þetta harða
efni getur verið fljótandi. Þannig öðl-
ast listamaöurinn að því er virðist
ótakmarkaö vald yfir efninu til að
skrá hugmyndir sínar. En um leið
hefur bronsiö viss áhrif á inntak
verkanna sem felst aðallega í því að
maður getur leyft sér meira með
fljótandi málm, heldur en með grá-
grýti eða erfiða málma.”
GBK