Dagblaðið Vísir - DV - 09.03.1983, Qupperneq 12
12
DV. MIÐVIKUDAGUR9. MARS1983.
J'Y A dagbLAÐIÐ-VISIR
Útgáfufélag: FRJÁL5 FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaflur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóriogútgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoöarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLLSTEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Ritstjóm: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla,áskriftir,smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI27022.
Sími ritstjómar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-ogplötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA12. Prentun:
ÁRVAKUR HF., SKEIFUNNI1».
Áskriftarverðá mánuði 180 kr. Verð í lausasölu 15 kr. Helgarblað 18 kr.
Þeirmega fara
Vonandi mannar meirihluti þings sig upp í aö láta á
reyna, hvort alþýðubandalagsmenn fara úr ríkisstjórn,
verði vantraust á Hjörleif Guttormsson samþykkt. Sama
gildir um vísitölumálið. Alþýðubandalagsmenn væru bet-
ur löngu farnir úr stjórn.
Fyrir þinginu liggur tillaga í ábnálinu, sem felur í sér
vantraust á Hjörleif fyrir viðskipti hans við Alusuisse.
Allir þingflokkar, nema þingflokkur Alþýðubandalags,
virðast styðja, að ný viðræðunefnd verði skipuð í máliö,
nefndin kjósi sér sjálf formann og verði álviðræðurnar
með því teknar af iðnaðarráðherra. Meirihluti þingsins
virðist þeirrar skoðunar, að iðnaðarráðherra hafi blind-
azt af hatri í garð Alusuisse-manna og því ekki reynt
nægilega það, sem mestu skiptir, að ná samningum um
stórhækkun raforkuverðs til Isals.
Alþýðubandalagsmenn láta aö því liggja, að þeir gætu
ekki setið í ríkisstjórn, eftir að samstarfsmenn þeirra,
framsóknar- og sjálfstæðismenn í ríkisstjórn, hefðu
staðið að vantrausti á einn ráðherra Alþýðubandaíags.
Sætu þeir eftir slíkt, yrði það þeim mikil háðung.
Svipað gildir um vísitölumálíð, nema hvað afstaða
stjórnarandstöðunnar er þar nokkuð hulin.
Ríkisstjórnin hafði lengi haft á prjónum að breyta vísi-
tölukerfinu, taka upp nýjan grundvöll, lengja vísitölu-
tímabilin og gera frekari breytingar, flestar til hins
betra. Þegar á leið, tók Alþýðubandalagið aö tef ja málið.
Svo fór, að forsætisráðherra flutti frumvarp um það með
stuðningi Framsóknar en í harðri andstöðu Alþýðubanda-
lags.
Stuðning stjórnarandstöðunnar þurfti, ætti frumvarpiö
aö ganga fram 1. marz, þannig að vísitölutímabilin yrðu
þá strax lengd. Slíkt heföi hamlað gegn verðbólgu. Stjórn-
arandstæðingar fengust þó ekki til skjótra viðbragða,
heldur drápu málinu á dreif.
Skammt er eftir af þinginu. Stjórnarandstæðingar
sýndu mesta ábyrgð, ef þeir færu sem snöggvast upp úr
skotgröfunum og stæðu að lagfæringu á vísitölukerfinu.
Alþýðubandalagsmenn höfðu í heitingum, þegar for-
sætisráðherra flutti þetta frumvarp sitt. Fyrst töluðu þeir
um að fara tafarlaust úr stjórn. Síðar breyttist orðalagið
í, að þeir færu úr stjórn, yrði vísitölufrumvarpiö sam-
þykkt. Stjórnarandstaðan tók þann kaleik frá þeim, aö
minnsta kosti að sinni.
Alþýðubandalagð stendur einnig einangrað í flugstöðv-
armálinu, sem þingmenn Alþýðuflokks og Sjálfstæðis-
flokks hafa nú flutt inn í þingið að nýju.
Samþykki við byggingu nýrrar flugstöðvar á Kefla-
víkurflugvelli hefur lengi strandað á því einu, að Alþýðu-
bandalagið hefur setið í ríkisstjórn.
Það skilyrði stendur í sáttmála stjórnarinnar, að ekki
skuli ráðizt í byggingu flugstöðvar, nema allir aðilar
stjórnarinnar samþykki. Með þeim hætti hefur Alþýðu-
bandalagfíThaft neitunarvald, þótt yfirgnæfandi þing-
meirihluti hafi greinilega verið fylgjandi flugstöðvar-
byggingu.
Pálmi Jónsson ráðherra telur, að ríkisstjórnin eigi að
fara frá strax eftir kosningar, hvernig sem þær fara. Ráð-
herrar Alþýðubandalagsins mega vel fara fyrr. Meiri-
hluti þingsins á ekki að láta hótanir þeirra hindra fram-
gang þeirra nauðsynjamála, sem kostur er að koma
fram. Forseti gæti, ef verkast vill, beðið Gunnar Thorodd-
sen að stýra ríkisstjórn fram yfir kosningar og fá embætt-
ismenn í stað alþýðubandalagsmanna.
Verktakastarfsemin á Keflavíkurflugvelli:
MISMUNUN
Verktakastarfsemi á Keflavíkur-
flugvelli er mikiö rædd í nágrenni flug-
vallarins. Fullyrt er aö þar viögangist
spilling af verstu gerö, ásamt hvers
konar pólitísku braski.
Á Suðurnesjum er og rædd sú mis-
munun sem á sér staö gagnvart heima-
fólki. Öllum má ljóst vera aö ótrúlegir
fjármunir streyma um hendur verk-
taka og þá einkum Islenskra aðal-
verktaka sem sitja einir aö nýfram-
kvæmdum þar. I krafti einokunar
skammta þeir sér fjármuni, en aörir
og þá á ég við þá sem búa í nágranna-
byggöarlögunum, sitja hjá. Eru í
þeirri aöstööu aö þiggja mola af
boröum þeirra fjármálafursta er gína
yfir aðstööunni á Keflavíkurflugvelli.
Engin svör
Fyrir nokkru ritaöi ég kjallaragrein
í DV. Þá spuröi ég um ýmsa þætti í
rekstri Islenskra aöalverktaka. Eink-
um spuröi ég um samsetningu fyrir-
tækisins, heimildir til aö flytja allan
gróöa til Reykjavíkur og benti á
hallirnar á Höföabakka.
Þá spuröi ég um huldufyrirtækið
Regin hf., sem okkur samvinnumönn-
um er sagt aö sé í eigu SIS. Enginn ut-
an lítillar klíku fær aö sjá reikninga
Regins, hvaö þá upplýsingar um
hvemig gróða þessa hermangsfyrir-
tækis er variö. Engin svör hafa fengist
viö þessum spumingum. Gefur þaö
vissulega til kynna aö þar sé óhreint
mjöl í pokanum. Þaö fer þó vissulega í
taugarnar á mér og fleirum þegar
fréttir berast af því aö Regin hf. hafi
mokaö f jármunum í hin ýmsu hallæris-
fyrirtæki úti á landi á meöan frystihús
Kaupfélags Suðurnesja er á brauöfót-
um, fær ekki neitt þegar erfiöleikar
steöja aö og f jöldi fólks er atvinnulaus.
Það er nefnilega skoðun okkar hér
syöra að fjármunir fengnir af þessari
starfsemi eigi aö fara til atvinnu-
uppbyggingar í byggðarlögunum um-
hverfis Keflavíkurflugvöll.
Svartur blettur
En þaö em fleiri fy rirtæki þama sem
ástæöa er til aö spyrja um þótt mér
þætti eðlilegast aö spyrja um Regin
hf., því aö ef þaö er í eigu SIS hlýt ég
Karl Steinar Guðnason
sem félagsmaöur aö vera einn af með-
eigendum þess fyrirtækis. Þaö er hins-
vegar ljóst aö ekki er til þess ætlast að
almennir félagsmenn kaupfélaganna
fái neitt aö vita um gróðabrask SlS á
KeflavíkurflugvelU. Þaö er svartur
blettur á samvinnuhreyfingunni,
hreyfingu sem ég vissulega ber hlýjar
tilfinningar tii.
Verktökueinokun
Islenskir aðalverktakar hafa ýmis
hliðarfyrirtæki sem taka aö sér sérstök
verkefni. Má þar nefna Félag vatns-
virkja. Það fyrirtæki sér um
pípulagnir o. fl. fyrir vamarUöiö.
Upprunalegir „eigendur” þess, sem
voru 17 pípulagningarmenn, munu nú
flestir dánir og því stjórna erfingjar
því fyrirtæki aö mestu. Meistarar í
pípulögnum era því ekki nema aö hluta
tU eigendur þess fyrirtækis, heldur aUt
aörir.
Það hefur verið mjög gagnrýnt aö
iönaöarmenn á Suöumesjum hafa ekki
rétt á borö viö þessa erfingja. Þeir fá
ekki aö bjóöa í verk. Þeir era settir til
hliðar, verktaka er þeim bönnuö. Þetta
gamla fyrirtæki, Félag vatnsvirkja,
hefur einkarétt á þessum málum.
Þangaö skulu fjármunirnir renna. Á
meðan fjöldi pípulagningarmanna í
byggðarlögunum á Suöurnesjum
skortir verkefni sækir Félag vatns-
virkja pípulagningarmenn um langan
veg utan Reykjaness til aö vinna
verkin.
Suðurnesjaverktakar
Fyrir nokkmm árum stofnuöu um
100 meistarar í hinum ýmsu iðngrein-
um sérstakt félag, Suðumesjaverk-
taka. Var þaö ætlun þeirra aö móta
traust félag er gæti séö um verktöku á
Keflavíkurflugvelli og almennt á
Suðumesjum. Þessi félagsskapur
hefur hinsvegar mætt ýmsum
hindrunum. Suöurnesjaverktakar hafa
harölega gagnrýnt þaö fyrirkomulag er
nú tíökast í verktöku á vellinum. Þeim
sem fleirum þykir eölilegt aö heima-
menn sitji við sama borö í þeim efnum
og t.d. Félag vatnsvirkja.
Framkvæmdasjóður
Suðurnesja
Lengi hefur Suöurnesjamönnum
sviðiö sú staðreynd að þeir skuli settir
til hliöar á meöan gróðapungar Fram-
sóknar- og Sjálfstæöisflokks í
helmingaskiptastjóm þeirra flokka
síöan árin 1952—56 mata krókinn.
Mikið hafa menn rætt þá ósvinnu aö
byggðar eru hallir á Höfðabakka og
allt fjármagn þessara fyrirtækja IAV
er geymt til útlána utan svæöisins.
• „Það hefur mjög verið gagnrýnt að
iðnaöarmenn á Suðurnesjum hafa ekki
rétt á borð við þessa erfingja. Þeir fái ekki að
bjóða í verk..”
PRÓFKJÖR
OG LÝÐRÆÐI
Flestum k jósendum hefir þótt horfa í
lýöræðisátt meö upptöku prófkjara til
upprööunar frambjóðenda á
framboðslista til alþingis- og sveitar-
stjómakosninga. I staö þess, sem áöur
var, að flokksbroddar í héraöum
og/eða miðstjórnir flokkanna í
Reykjavík, skömmtuöu kjósendum
frambjóöendur til aö kjósa um, velur
fólkiö sér sjálft frambjóöendur meö
forvali og skipar þannig á framboðs-
lista aö eigin vild. Hefir þaö reynst svo
aö flokkarnir hafa í verki fallist á hinn
r.ýja hátt viö val frambjóðenda til
kosninga, þó á mismunandi hátt. Ekki
hefir þetta þó verið gert aö öllu og er
augljóst, að mér virðist, aö lögbinda
þurfi reglur um forkosningar og fram-
kvæmd þeirra. — Allt annaö skapar
sundrang innan flokkanna og ósætti
flokksmanna við forustu þeirra,
einkum þar sem forastan í hinum
einstöku kjördæmum, meö stuðningi
miöstjórnar, sviptir kjósendum
þessum, aö ég tel, lýöræöislegum
réttindum.
Forkosningar
verði samtímis
Ég tel nauðsynlegt aö forkosningar
fari fram samtímis hjá öllum flokkum
í hverju kjördæmi og helst samtímis í
öllum kjördæmum. — Kæmi þaö í veg
fyrir tortryggni, stundum ekki aö
ástæðulausu, um aö kjósendur annarra
flokka, jafnvel flokksbundnir menn,
hafi áhrif á val frambjóðenda þeim
andstæöra flokka. Þessi háttur var
hafður á viö forkosningu
frambjóöenda til bæjarstjórnar Akra-
ness viö síðustu bæjarstjórnar-
kosningar og reyndist vel.
Kjörstjórnir viö forval ættu aö vera
þær sömu og til alþingis- og sveita-
stjómarkosninga, k jörstaöir hinir sömu og
Haukur Helgason.