Dagblaðið Vísir - DV - 12.03.1983, Blaðsíða 8

8
DV. LAUGARDAGUR12. MARS1983.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
StjámarformaOur og útgáfustjtfri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
FramkvæmdastjOriogúigáfustjðri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON ogELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Ritstjóm: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Atgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: PVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Simi ritstjómar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-ogpkjtugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA12. Prerrtun:
ÁRVAKUR HF„ SKEIFUNNIIV.
Áskriftarveröá mánuði 180 kr. Verö i lausasölu 15 kr. Helgarblað 18 kr.
Velferö án velferðar
íslendingar geta meö réttu verið stoltir af þeirri al-
mennu velsæld sem hér ríkir. Stéttaskipting yfirstéttar
og almúga er nánast óþekkt og hér lifa og búa saman
menn úr ólíkum starfsgreinum viö eðlilegt jafnræði. Jöfn-
uður í efnum og högum er meiri en annars staðar þekkist.
Við getum einnig hreykt okkur af því, að allur fjöldinn
býr við félagslegt öryggi, samhjálp er almenn og heil-
brigðis- og menntakerfi stendur öllum opið án persónu-
legra útgjalda eöa byrði.
Velferðarríkið er til fyrirmyndar að þessu leyti.
I ljósi þessara staðreynda er það óhugnanleg stað-
reynd, að stór hópur þjóðfélagsþegna býr við sult og
seyru, ógæfu fátæktar og angistar. Auðvitað getur ekkert
kerfi, hversu fullkomið sem það er, komiö í veg fyrir
óhamingju eða sjálfskaparvíti. Eigin vesöld, slæpings-
skap, veikindum eða auðnuleysi getur enginn utanað-
komandi bægt frá. I þeim efnum er hver sinnar gæfu
smiður.
Þjóðfélagið á heldur ekki að hossa þeim eða hampa,
sem enga björg vilja veita sér sjálfir. Viö eigum ekki að
ala aumingjaskap upp í fólki eöa koma því upp á að lifa á
kerfinu og velferðinni.
En þjóðfélagíö á að hjálpa fólki til sjáifsbjargar, rétta
lítilmagnanum hjálparhönd án þess að hann glati sjálfs-
virðingu sinni og manndómi.
Samtök áhugamanna um áfengismál hafa lyft grettis-
taki í þeim efnum, að styðja alkóhólista til endurhæfingar
og betra lífs. Þeim sem orðið hafa Bakkusi að bráð er
rétt hjálparhönd en síðan er ætlast til þess að þeir hjálpi
sér sjálfir.
SAA er nú af stórhug að ráðast í byggingu nýrra húsa-
kynna fyrir starfsemi sína og það framtak á allt gott skil-
ið.
Fréttirnar frá kvennaathvarfinu eru sömu ættar. Þar
er verið að veita aðstoð bágstöddum konum, sem hvergi
eiga höfði sínu að að halla í stundarörvinglan. 1 ljós
kemur að slíkt athvarf gerir gagn, eignast fleiri
skjólstæðinga en nokkurn óraði fyrir.
Alvarlegust voru þó tíðindin frá Hjálparstofnun
kirkjunnar. Þangað leita hundruð fólks, sem nánast er
komið á guð og gaddinn, og verður aö ganga í gegnum þá
auðmýkt að biðja sér ölmusu. Slíkt gerir enginn að gamni
sínu. Það hlýtur að vera illa komið fyrir því fólki, sem
þarf að leita sér bónbjargar hjá hjálparstofnunum.
Ekki vegna atvinnuleysis eða veikinda, ekki vegna
aumingjaskapar eða til að hafa fé af öðrum að óþörfu.
Fátæktin hefur knúið dyra og þegar fokið er í öll skjól,
rekur neyöin þetta sama fólk til örþrifaráöa.
Og hvað með alla hina, sem ekki hafa stolts síns vegna
eða sjálfsvirðingar leitaö á náðir SAA, kvennaathvarfs
eða hjálparstofnunar? Hvað með þær þúsundir íslend-
inga sem heyja sitt fátæktar- og sálarstríð afskiptir og
einangraðir og bera neyð sína í hljóði?
g Hversu illa sem efnahagsmálum þjóðarinnar er kom-
ið, hversu langt sem erlendu skuldirnar og viðskiptahall-
inn færast til hins verra, þá er það skylda íslenskrar þjóð-
ar að rétta lítilmagnanum hjálparhönd. Aldrei veröur
unnt að bægja frá hvers konar óhamingju, en hlutverk
þjóðfélagsins er aö styðja bágstadda til sjálfsbjargar og
búa svo um hnútana, að enginn þurfi að líða skort vegna
ómegöar, sjúkdóma eða einstæðingsskapar.
Velferðin rís ekki undir nafní, ef hún kemur þeim ein-
um að notum, sem minnst þurfa á henni að halda.
ebs
EREKKI
iitimitiw
\«KKIKS VIKfM?
Mér létti stórum, þegar ég horfði á
þann ágæta sjónvarpsþátt, Á hrað-
bergi nú í vikunni. Eftir japl og jaml
og fuður; eftir stríðsfyrirsagnir á
forsíðum blaðanna; eftir nöldur og
nagg í leiðurum og eftir æsingaræður
á þingi og framboðsfundum; eftir
allt þetta kemur í ljós, aö það er
akkúrat ekkert athugavert við rekst-
ur Framkvæmdastofnunar.
Hafið þið haft áhyggjur af fjár-
austri í Þórshafnartogara? Látiðþað
ógert, elskulegu vinir. Velviljaðir
þingmenn í stjóm hinnar háu stofn-
unar vaka yfir ávöxtun skattf járins,
eins og emir yfir laxi.
Hafið þið hrokkið upp af værum
svefni, kófsveitt og meö hjartslátt,
vegna Skagastrandartogara? Legg-
ist á hitt eyrað, (það græna) og fallið
mjúklega í faðm Morfeusar. Verð-
tryggingin lánanna ver okkur áföll-
um, og enn hafa þingmenn í stjóm-
inni ekki blundað.
Hafið þið setið agndofa yflr hundr-
aðmilljónkróna togaranum Hólmvik-
inga? (Þeim, sem sökk áður en hann
komst á flot. Þeim, sem fór á fjör-
ur?) Látið ykkur ekki bregða. Ef
þingmennimir þola þaö, er ykkur
engin vorkunn.
Þetta var stórkostlegur þáttur.
Sverrir Hermannsson sat stólinn vel,
brosti breitt, og hélt nú ekki aö það
væri nokkuö að athuga við þetta.
Allt í himnalagi, og við verðum ein-
faldlega að gera okkur grein fyrir
því, að það kostar nokk, aö halda
landiibyggð!
Það kom mér reyndar á óvart,
hversu rétt það reyndist, hjá Lao Tse
karlinum, þegar hann sagði: „Að
stjóma stóru ríki, er eins og að sjóða
litla fiska”.
Sverrir Hermannsson og félagar
hans í stjóm Framkvæmdastofnun-
arinnar, þurfa nefnilega fleira að
starfa, en að lána fé til traustra út-
gerðarfyrirtækja, (ef slíkt er þá til.
Það er að skilja á ráðamönnum að öll
útgerðarfyrirtæki landsins séu á
hausnum, og em það vondar fréttir).
Þeir fjölhæfu stjórnarmenn þurfa að
líta í fleiri hom en pokahomin út-
gerðarmannanna. Þannig kom í Ijós,
að á ári hverju um páska mun áður
fyrr hafa skapast vandræðaástand á
Húsavík, þar sem foreldrar ferming-
arbama urðu að eyða peningum og
dýrmætum tíma til þess að keyra
með fermdu bömin til Akureyrar,
svo hægt væri að taka lögboðna
fermingarmynd af þeim. Þetta er
auövitað hiö alvarlegasta mál. Burt-
séð frá vinnutapi foreldra og kostn-
aði við bensín og slit á bíl, kostar
þessi árstíðarbundni umferðarþungi
auðvitað líka mikið slit á vegum. En
stjómarmennirnir bmgðust hart við,
og ljáðu áhugamönnum nokkurt fé,
svo mætti setja upp ljósmyndastofu
Úr ritvélinni
ÓlafurB. Guðnason
á Húsavík, og þannig spara foreldr-
um fé og tíma, og vegavinnuflokkum
vinnu og vegamálastjóra útgjöld.
I augum þeirra, sem fjarri sitja
þungamiðju valdsins og ekki vita
það, að ekkert atkvæði er svo smátt
að það endurgreiöi ekki ástúð, um-
hyggju og hóflegan áburð, kann að
virðast, sem þama hafi stjórnar-
menn lotið aö litlu. En hver veit? Þaö
er erfitt að spá, og sériega um fram-
tíöina, en þó má fullyrða, að flest
fermingarbörn á Húsavík muni, fyrr
eða síðar fá kosningarétt, og hann
drjúgum meiri en fermingarbörn
flest í Reykjavík. Þannig eru stjóm-
armennirnir, alltaf með annað augaö
á framtíðinni.
Það fór þó ekki hjá því, að Sverrir
Hermannsson viðurkenndi, að sumt
hefði ekki farið sem skyldi, og að
víða væri rúm fyrir endurbætur.
Hann hafði alls ekki verið sannfærð-
ur um gagnsemi Skagastrandartog-
arans. En hann var borinn ráðum.
Það er nefnilega þannig, að í svona
litlu þjóðfélagi, verða menn aö scmja
um hlutina. Það er fyrir öliu, aö sam-
komulagið sé gott. Og ef það tryggir
gott samkomulag, aö lána smápen-
inga til togarakaupa, jafnvel þó maö-
ur sé ekki með öllu sannfærður um
„rekstrargrundvöllinn”, enda erfitt
að skoða það, sem ekki finnst, og hef-
ur ekki fundist svo árum skiptir, ef
marka má orð forsvarsmanna út-
gerðarinnar.
Það er hins vegar athyglisverð sú
skoðun Sverris Hermannssonar, að
ekki einasta sé samkomulag gott, í
sjálfu sér, heldur hafi þaö sinn prís.
Ef Hólmvíkingar vilja ekki halda
friðinn, er það hundrað milljón króna
virði, að friða þá! Það fylgir þessari
röksemdafærslu, að væri Byggða-
sjóður aðeins núgu fjársterkur, ríkti
hér á landi alger friður, svo mikill
friður, að ekki væri þörf nema á svo
sem einum stjómmálaflokki. Og
Byggðasjóður styrkti aDa til alls.
Eru Bolvíkingar fótasárir?
Byggðasjóður veitir fé til byggingar
fótsnyrtistofu.
Eru Eskfirðingar leiöir hver á öðr-
um? Byggðasjóður veitir fé til upp-
setningar vídeókerf is.
Eru Islendingar leiðir á lífinu?
Byggðasjóður veitir fé til þess að
stytta þeim aldur.
Það er reyndar einkennilegt, að
þar sem byggðastefnu er mest þörf,
þar er hún ekki leyfð. Það er degin-
um ljósara, að byggð í Þingholtunum
og á svæðum í vesturbænum er að
veslast upp, vegna þess að það er svo
dýrt að búa þar. Þingholtin og vest-
urbærinn eru þeir staðir, þar sem ís-
lensk borgarmenning varð til. Eig-
um við að láta síðustu menjar þessa
merka menningararfs hverfa, þegar
byggðastefnan er til, og Byggðasjóö-
ur er til? Er ekki löngu kominn tími
til að styrkja það stórhuga unga fólk
í Reykjavík, sem vill fylgja í fótspor
feðranna, og halda hinni öldnu menn-
ingarhefð lifandi? Er hér ekki komið
enn eitt verðugt verkefni fyrir
Byggðasjóð? Þarf ekki að greiða nið-
ur kaupverð húsa, lána fé á vildar-
kjörum til húsakaupa og greiða niður
fasteignagjöld, fyrir þá sem búa á
svæðinu?
Jú, eins og Sverrir sagði, réttilega,
þá er margt sem betur mætti fara í
rekstri Framkvæmdastofnunar.
Sumt nefndi hann, annað ekki, en
lykilatriðið er það þó, að eftir þennan
merkilega þátt er engin þörf fyrir
samviskusama íslendinga að hafa
áhyggjur af stofnuninni góðu. Hún er
í góðum höndum, og engin hætta á
því, að þær ágætu hendur sleppi af
henni tökunum í bili.