Dagblaðið Vísir - DV - 14.03.1983, Blaðsíða 15

DV.MANUDAGUR14. MARS1983.
15
Öruggt leiguhúsnæði
er góður kostur
Hér á landi hafa menn ekki um all-
langt skeið, vanist leiguíbúð nema
sem neyðarkosti. Leiguhúsnæði hér-
lendis er fyrst og fremstkjallaraíbúð
eða súöarherbergi sem eigandi ekki
notar sjálfur, íbúðin fólksins sem
flutti út á land eða til útlanda, oftast
um takmarkaðan tíma, eða íbúðin
sem verið er að byggja og er kannski
ekki fullfrágengin, en verður að
leigjast samt því eigandinn ræöur
ekki við kostnaöinn hjálparlaust.
Leigjandi þessarar íbúðar verður aö
vera loðinn um lófana og helst
laghentur líka.
Leigan á þessum íbúöum er eins
misjöfn og eigendumir. Leigjendur
hafa í reynd engan viðsemjanda.
Þótt Húseigendafélag Reykjavíkur
reyni stundum að koma fram í þessu
hlutverki, er það fyrst og fremst
hagsmunafélag eigenda eigin ibúða.
Það hefur því með núverandi skipu-
lagi sínu mjög takmarkaða mögu-
leika á að vera hreinn samningsaðili
þótt vilji kunni að vera til þess. Þau
samskipti sem Leigjendasamtökin
hafa átt við Húseigendafélagið hafa
yfirleitt veriö með ágætumog hér má
koma fram að samskipti leigjenda
og leigutaka hafa tvímælalaust
batnað verulega með tilkomu
Leigjendasamtakanna.
Segja má að eina örugga leiguhús-
næðið sem talandi er um hér á landi
sé húsnæði öryrkja og félagsmála-
stofnana. Ekki veit ég þess dæmi
annars staðar frá aö félagsmála-
stofnanir séu sjálfar látnar annast
rekstur á leiguhúsnæði og hópa þar
sínum skjólstæöingum saman í hús
og aðgreina þannig frá öðru fólki. 1
öðrum löndum tíðkast opinberar
leigumiðlanir eða einkamiðlanir sem
sinna slíku einnig fyrir stofnanirnar
og dreifa skjólstæðingunum vítt og
breitt innan um aðra leigjendur.
Enginn í umhverfinu veit hvaðan
leigjendurkomu.
Okkar fyrirkomulag skapar ýmis
vandamál sem bitna oft illa á fólki og
m.a. setur oft á það vissan stimpil í
augum annarra og fordómar hrúgast
upp eins og múr. Sérstaklega kemur
þetta oft illa niður á börnum. Þau
einangrast í skólanum og hópa sig þá
saman og verða algerlega sér. Þegar
við bætist getuleysi forráðamanna
og sinnuleysi samfélagsins, koma
fram ýmis hegðunarvandkvæði sem
ýta enn meir undir einangrun og
stimpla íbúana enn frekar. Þarna
myndast þá vítahringur sem getur
verið erfitt aö komast út úr og ekki er
auðvelt fyrir starfsfólk félagsmála-
stofnana eða aðra að ráða við, aö
ööru óbreyttu.
Leiguíbúðir með
búseturétti
Um miðjan febrúar var hér á landi
staddur Björn Eklund ritari
alþjóðasambands leigjenda og
starfsmaður sænsku leigjendasam-
takanna. Hann ræddi viö stjórn
Leigjendasamtakanna um ástand
mála auk þess að flytja opinbert
erindi og tala við fjölmiöla. Meöal
þess sem hann ræddi um var
byggingakerfi landssambands
sænsku leigjendafélaganna. Þetta er
mjög sterkt samband og hefur um
langt skeiö beitt sér fyrir mikilli
uppbyggingu þar í landi svo Svíar
eru nú í fremstu röð í húsnæðis-
málum.
Það sem notið hefur einna mestra
vinsælda meðal sænsks almennings
og okkur hjá Leigjendasamtökunum
þótti einn vænlegastur kostur hér, er
bygging leiguibúða með svonefndum
búseturétti. Þennan rétt kaupir leigj-
andinn sér með því einu að leggja
fram 1% af kostnaðarveröi íbúð-
arinnar. Eins og mál eru nú myndi
þaö svara til einna mánaðarlauna
hér á landi.
Hér á landi hafa bankar ekki lánaö
til langs tíma vegna íbúðabygginga
og meöferð þeirra á almennafé og
áhrif þeirra á nýtingu þess er trúlega
efni í doktorsritgerð. í Svíþjóö taka
bankan hinsvegar beinan þátt í fjár-
mögnun leiguíbúða og lána 70% af
kostnaðarverði til langs tíma,
þrjátíu til fimmtíu ára og geta verið
nokkur mismunandi lán á sama
húsinu. 29% kostnaöar er svo það
sem kallast „Statligt bostadslán” og
getur svarað til húsnæðisstjómar-
lána hér. Alls gerir þetta 99%
kostnaðar sem er langtímalán. 1%
leggur svo leigjandi fram sjálfur
sem áður segir. Búseturétturinn sem
hann kaupir sér með þessu veitir
honum fullan umráðarétt yfir íbúð-
inni til dauðadags, eða svo lengi sem
leigjandi vill eiga réttinn. Eins og
um eign væri að ræða erfist þessi
búseturéttur og getur fólk þannig
tryggt barni sínu eða bömum ömggt
húsnæði eftir sinn dag án þess aö
þurfa nokkru sinni að kaupa það.
Leigjandi getur breytt íbúð sinni og
búið um sig í henni að vild, innan
þeirra marka sem lög og reglur leyfa
og greiðir aldrei annað en mánaðar-
lega leigu sem tekur miö af kostnaði.
Ibúðina sér hann sjálfur um að öllu
leyti en byggingarfélagiö annast
viöhald sameignar og umhirðu
umhverfis. Húsnæðisstyrkur kemur
til eftir vissum reglum, veröi leigan
of há miðað við tek jur og annað.
Það yrði mikil hagsbót fyrir
almenning á Islandi, ætti hann kost á
að komast í ömggt leiguhúsnæði með
því aö greiða út sem svarar aöeins
einum til tvennum mánaðarlaunum
JónfráPálmholti
og síðan jafna leigu sem ekki
hækkaði umfram laun. Eg tel
reyndar aö ekki ætti að vera meira
mál að greiða leiguna niður svo hún
fari ekki upp fyrir eðlilegt hlutfaU af
tekjum en láta verðbólguna eyöa
óverðtryggðum lánum eins og gert
var til skamms tíma og einkahús-
næði með því niðurgreitt stórlega.
Þetta húsnæðiskerfi ætti einnig aö
hafa það fram yfir önnur hérlend að
það ætti að geta staðið undir sér því
fjármagnið færi ekki út úr kerfinu til
einstaklinga eins og nú er. Það þyrfti
þá ekki sífellt að dæla inn nýju
fjármagni.
Stjórn Leigjendasamtakanna
hefur tekiö upp viðræður við forystu-
menn hagsmunasamtaka og stjóm-
málamenn um þessi mál en vita-
skuld er fjármögnunin stærsta
atriöið í byrjun. Það er ljóst að
núverandi ástand húsnæðismálanna
er gersamlega óviðunandi og gengur
ekki lengur. Um það held ég að alUr
séu sammála. Hér þarf eitthvaö
eitthvað nýtt að koma til sem er
fólkinu viðráðanlegt og gefur því
færi á manneskjulegu lífi og virkari
þátttöku í samfélaginu.
Jón frá Pálmholti.
áfc „Það yrði mikil hagsbót fyrir almenning
á islandi, ætti hann kost á að komast í
öruggt leiguhúsnæði með því að greiða út sem
svarar aðeins einum til tvennum mánaðar-
launum..

ein af þeim allra bestu
Rimini á Ítalíu er einhver vinsœlasti
sumarleyfisstaður sem völ er á. Þangað
flykkjast íslendingar í stórum stíl, slaka á í
langþráðu sumarleyíi við hreina og íallega
ströndina og njóta þess á milli fjölbreytts
skemmtanalífs, fróðlegra skoðunarferða og
stuttra verslunarleiðangra um nágrennið.
^rir íjölskyldufólk er Rimini hrein gullnáma.
Börn og fullorðnir íinna þar endalaus
viðíangsefni við sitt hœfi og auðvitað
sameinast fjölskyldan í leikjum, skemmtun-
um og fjörlegum uppátœkjum sem einmitt
einkenna svo mjög mannlíí þessara hressilegu
sólarstrandar. Og nú býður Samvinnuíerðir-
Landsýn að auki upp á sérstakan barnafar-
arstjóra sem sér um að yngstu íerðalang-
arnir haíi alltaf nóg við að vera.
Rimini
Riccione
Cattolica
Cesenatico
Adriatic Riviera of
Emilia - Romagna (Italy )
Gatteo a Mare
San Mauro a Mare
Misano Adriatico
Lidi di Comacchio
Savignano a Mare
Bellaria - Igea Marina
Cervia - Milano Marittima
Ravenna e le Sue Maríne
skoouncui«~“
Bóm - hi" ,°'n“Skk«nS borg
o.W.-
• veitingahus
• skemmtistaðir
• næturklúbbar
• diskótek
• leikvellir
• sundlaugar
• hjólaskautavellir
• minigolfvellir
• skemmtigarðar
• Tívolí
• útimarkaður
• stórmarkaðir
• þúsundir verslana
• o.fl. o.fl.
Samvinnuferdir - Landsýn
AUSTURSTRÆTI 12 - SÍMAR 27077 & 28899
it