Dagblaðið Vísir - DV - 17.03.1983, Blaðsíða 13

DV. FMMTUDAGUR17. MARS1983.
13
fyrir því veröbólguflóöi sem yfir skell-
ur á meöan og ekki telja þaö skipta
sköpum hvort tekið verði til hendi
nokkrum mánuðum fyrr eöa seinna.
En af hverju er þetta ekki viður-
kennt? Þaö er von að spurt sé, því eins
og ávallt þegar reynt er aö fela
eitthvaö, hljóta grunsemdir að skjóta
upp kollinum. Eg held aö ástæöan sé
augljós. Hún er ótti viö Bandalag
jafnaöarmanna, eöa Vilmund eins og
kannski væri réttara aö oröa þaö. Það
liggur í loftinu að talsveröur fjöldi
manns muni kjósa bandalagiö. Þaö
virðist þó standa upp úr flestum sem
þaö ætla aö gera að þeir geri þaö ekki
vegna stefnu flokksins. Raunar viður-
kenna margir væntanlegra kjósenda
aö þeir hvorki þekki hana né varöi um
hana. Þeir ætli aö kjósa Vimma til þess
aö refsa hinum flokkunum fyrir
aumingjaskap þeirra viö aö stjórna
landinu. Til þessa hugsa hinir
flokkamir meö hryllingi. Og þeir vita
sem er aö sama daginn og það lægi
opinberlega fyrir aö kjósa ætti strax
aftur og næsta þing ætti svo sem ekkert
að gera annað en samþykkja stjómar-
skrána, þá væru Vilmundi afhentar
þúsundir atkvæöa í fyrri kosningunum
4 silfurbakka. Þá yrðu þeir miklu fleiri
sem ákvæöu aö refsa „sínum” flokki
meö því að kjósa Vilmund í fyrri
umferðinni, jafnvel svo aö flokkur
hans gæti orðið stórveldi á alþingi.
Ef kjósendur em hins vegar ekki
vissir um aö kosiö verði strax aftur
heldur muni þaö þing, sem kosið
verður 23. apríl, raunverulega stjóma
landinuí nokkurntíma, jafnvel ungann
úr kjörtímabili, þá mun þaö standa í
ýmsum aö kjósa Bandalag jafnaðar-
manna, til þess em úrræði þess í efna-
hagsmálum allt of þokukennd aö
margra áliti. Þess vegna þoröu
þríflokkarnir ekki að stíga skrefið til
fulls og gera samkomulag um nýjar
kosningar hliðstætt því sem gert hefur
verið undanfarið þegar kosningalögum
hefur verið breytt og kannski er þar
einnig að finna skýringuna á því aö
Framsókn reynir aö draga athyglina
aö nýju stjómarmunstri, svo mönnum
detti Vilmundur síöur í hug.
ýtir það undir aö ljóst er aö nú veröa
utan þings einhverjir þeirra sem
harðast hafa gengiö fram í því aö
knýja fram kosningar og enginn veit
hver þeirra það verður. Þeim ætti því
aö vera persónulega heldur ljúft að fá
strax annað tækifæri. Þaö fá þeir sjálf-
krafa ef kosið verður eftir nýju
kosningalögunum, aö minnsta kosti
tveir þingflokksformenn og einn
flokksformaður, sem nú eru í hættu,
veröa þar meö í öraggum sætum.
Samt held ég aö eiginhagsmunir
verði ekki þingstir á metum. Menn
telja eölilegt aö kosiö verði eftirnýjum
reglum fyrr en seinna, og ný ríkis-
stjórn verði mynduð í samræmi viö
niðurstöður þeirra kosninga. Menn
viröast hreinlega vilja loka augunum
stjórna þeim og ákvarðanir um þaö
em teknar á þingflokksfundum flokk-
anna og öörum æðstu valdastofnunum
þeirra en ekki opinberlega í þing-
sölum. Stjómarmyndunarviöræöur
myndu ömgglega ganga mun verr ef
þing sæti á meðan. Fyrir því er reynsla
og ég hefi enga trú á því aö einar kosn-
ingar gerbreyti þingmönnum svo að
þetta eigi ekki við í maímánuði.
Forystumenn þríflokkanna þræta
fyrir þaö að fyrir hendi sé samkomu-
lag um aö efna strax til nýrra kosn-
inga. Þaö gerir tillögu þeirra í raun
marklitla og er því auðvelt fyrir fram-
sóknarmenn aö gera hana tortryggi-
lega. Megintilgangurinn er þó auövitaö
aö knýja á nýjar kosningar strax. Til
þess liggja ýmsar ástæöur. Vafalaust
Þá hafa þingmenn tekið pokann sinn og lagt út ikosningabaráttuna.
armyndun verið nokkuð áberandi á
þinginu nú síðustu daga þess. Fram-
sóknarmenn hafa ákveöiö aö Alþýöu-
bandalagiö ætli í stjóm meö sjálf-
stæðismönnum og krötum aö loknum
kosningum, vegna þess aö þeir hafa
, oröiö sammála um tillögu um aö þingiö
veröi kaliaö saman strax aö loknum
kosningum. Á sama hátt hafa alþýðu-
bandalagsmenn brigslaö framsóknar-
mönnum um aö hafa samið viö sömu
flokka vegna tillögunnar í álmálinu.
Þessar ásakanir eru raunar báöar út
í loftið. Allt og sumt sem gerst hefur er
aö samstaða ríkisstjórnarinnar er búin
og menn láta stjómarsáttmála ekki
lengur hefta sig í því að ná samstöðu
við aðra um sín stefnumið og áhuga-
mál. Um álmálið ætla ég ekki aö fjöl-
yröa en aðeins minnast á tillöguna um
samkomudag þingsins. Þaö er dálítiö
forkostuleg tiUaga og viöbrögöin viö
henniemþaö líka.
Ótti við Vilmund?
AUir sem eitthvað hafa fylgst með
pólitík vita mætavel aö þótt nýtt þing
komi saman strax að loknum kosning-
um gerist akkúrat ekkert í efnahags-
málum. Haldnar veröa sýndarræöur
þar sem hver reynir aö túlka úrsUt
kosninganna fyrir f jölmiölum og tU aö
styrkja sína stööu í hugsanlegum
stjómarmyndunarviðræðum. Stjóm á
efnahagsmálum næst ekki nema ein-
hverjir flokkar komi sér saman um að
„. . . Við nánari athugun gapir hins vegar við það ábyrgðarieysi sem svo
mjög einkennir flokk hans. . ."
hans berjist fyrir hagsmunum þeirra.
Ég trúi aö þetta sé vUji flokksins en er
jafnviss um aö vopnin snúast oftar
gegn þessum aðilum þegar flokkurinn
er tregur eða jafnvel staöur gegn
nauösynlegum efnahagsúrræöum eins
og dæmin sanna. Þrátt fyrir
óumdeiianlegan utanaösteöjandi
vanda ætti flokknum aö vera ljóst aö
aUt stjómartímabUið hefur Alþýöu-
bandalagiö veriö dragbítur á raunhæf
úrræði í baráttunni gegn veröbólgu.
Því má þó ekki gleyma aö flokkurinn
tók af ábyrgö á ýmsum þáttum þjóð-
mála í samvinnu viö meöstjórnendur.
Hætt er þó viö aö sjálfsbjargarviðleitni
fólks og framþróun veröi fljótt að engu
ef þessi flokkur fær of miklu ráöiö um
þjóöfélagsmál.
Flokkur allra stétta
Varla er hægt aö hæla Sjálfstæðis-
flokknum (stjórnarandstööuhlut-
anum) fyrir málefnalega og ábyrga
gagnrýni eöa tUlögugerð aö undan-
fömu. Eg hef lítiö orðiö var við annaö
en hróp aö stjórnarliðinu og aö mestri
orku sé eytt gegn þjóðarhag meö því
að eyöileggja sem mest fyrir starfi
ríkisstjómarinnar. Nægir þar aö nefna
hundakúnstir þeirra gagnvart bráöa-
birgöalögunum margfrægu. Lengi
hefur Sjálfstæöisflokkurinn státað af
því aö vera flokkur allra stétta og meö
málgagn fyrir alla landsmenn. Vafa-
laust er það rétt aö k jósendur f lokksins
dreifast á mUli stétta en kjaminn er
peninganna megin. Að peningum
safnast völd og áhrif. Þeim er óspart
hægt að beita og ekki síst með blað
fyrir alla landsmenn. Ekki leikur
nokkur vafi á því að Morgunblaöið er
stærst og best í mörgu tilliti miöaö viö
önnur málgögn hér á landi, en þrátt
fyrir vilja og hæfni hafa hin blöðin
hvert í sínu lagi enga möguleika á aö
keppa viö þetta veldi. Þetta er í raun
ágætis dæmi um útkomu frjálsrar
samkeppni sem svo mjög hefur veriö
haldiö á lofti af talsmönnum Sjálf-
stæöisflokksins. Á það ekki hvaö síst
viö um unga og upprennandi menn í
flokknum sem hafa haft sig mjög í
frammi aö undanfömu og boðað
stefnuna í frumskógarmynd. Hætt er
við aö þeir ríku veröi ríkari og fátæku
fátækari ef þessi stefna kæmist
ómenguð til valda. Ég minnist ekki að
þessi róttækni hafi verið svona áber-
andi fyrir nokkrum ámm en samt
geröist margt athyglisvert í þessa átt á
„viðreisnarárunum”. Þaö skyldi þó
ekki vera aö frjálshyggja hafi átt ein-
hvern þátt í atvinnuleysi, byggöa-
röskun og landflótta. Því veröur þó
ekki neitað aö framfarir urðu miklar á
mörgum sviöum og ýmiskonar jákvæð
starfsemi blómstraöi betur en áöur á
þessum tíma. Þessu fylgdi oft skjót-
fenginn auður, en atvinnulíf víða um
land og reyndar í Reykjavík líka
drabbaöist niöur. Um slíkt er ekki
fengist þegar hver hugsar um sig í
frjálsri samkeppni og ekkert stjóm-
vald fæst um mismunun eöa byggða-
þróun.
Loftbólur
Alþýöuflokkinn viröist skorta stefnu-
miö en hann reynir sífellt aö bæta sér
þaö upp meö ýmsum málatilbúnaði og
jafnvel hugarórum um verstu hluti,
sem öllu afli er beitt gegn. Ut á svona
nokkuö hefur tekist að sópa aö ótrú-
legum atkvæöafjölda, en þegar loft-
bólan springur týnast atkvæöin aftur.
Nú er Vilmundur kominn á kreik á
nýjum vettvangi og mun vafalítiö sópa
til sín atkvæöum, enda með margar
bólur á lofti. Hætt er þó viö aö ein-
hverjar þeirra springi of fljótt, en ef
vel tekst til í kosningabaráttunni gæti
hann náð eyrum margra „þreyttra” og
nýrra kjósenda, sem muna ekki eöa
þekkja ekki fyrri afrek piltsins. Ekkert
skal fullyrt um ástæöur þessa ástands í
flokknum en ljóst er aö þeim sem þar
hafa verið í forystu aö undanförnu
hefur ekki tekist aö halda á lofti merki
sem áöur var virt af mörgum lands-
mönnum og ekki síst verkafólki. I
þessu sambandi nægir aö nefna
verðugan þátt gömiu alþýðuflokks-
forkólfanna í húsnæöismálum lág-
launafólks og í tryggingamálum lands-
manna. Nú er helst að heyra aö í
sumum málum vilji Alþýðuflokkurinn
ganga enn lengra til hægri en rót-
tækustu sjálfstæðismenn, en það eitt
hvemig viðhorf flokksins viröast gagn-
vart byggðaþróun ætti aö nægja til að
þurrka hann út. Þá er enn ótalin furöu-
leg afstaöa flokksins til heföbundins
landbúnaöar og finnst mér stundum
sem bændahatur sé fyrir hendi líkt og
heildsalahatrið í Alþýöubandalaginu.
Opinn í báða enda
Yfirskrift þessa kafla hefur oft veriö
notuð í niörandi merkingu um
.Framsóknarflokkinn. Hvaö átt er viö
meö þessum oröum er mér ekki fylli-
lega ljóst, en fólk virðist grípa til
þessarar lýsingar þegar þaö vantar
rök gegn stefnu f lokksins. S jálf ur tel ég
nauðsynlegt aö stjómmálaflokkur sé
„opinn í báöa enda”. Þ.e. aö geta tekið
afstööu, hvort sem hún er til hægri eöa
vinstri. Þaö sem máli skiptir er aö
afstaðan stefni málum í farsæla höfn.
Enginn getur til lengdar stýrt skútu
nema haga segluín eftir vindi og á þaö
ekki hvaö síst viö um „þjóðar-
skútuna”. Þetta tel ég aö forystumenn
Framsóknarflokksins hafi haft aö
leiðarljósi í öllum þeim málum sem ég
heffylgstmeð.
Hvað er svona
merkilegt við það
Stundum hefur Framsóknarflokkur-
inn tapað nokkm fylgi í kosningum
eins og aörir flokkar en hann nær sér
jafnan á strik aftur og hefur öflugt
fastafylgi. Þetta gæti ekki verið
staöreynd ef flokkurinn væri henti-
stefnuflokkur. Hann byggir á fast-
mótaöri stefnu sem m.a. miðar aö
bættum búsetuskilyröum og frelsi
einstaklingsins til athafna meöfram
samvinnurekstri sem ég tel best
tryggja hag neytandans. Ihinumýmsu
samsteypustjórnum sem flokkurinn
hefur tekið þátt í undanfarin ár hefur
oft þurft aö leita sátta um leiöir og oft
hef ég verið ósáttur við undanlátsemi
af hálfu flokksforystunnar þegar
þannig hefur verið ástatt. A þaö ekki
hvaö síst viö um efnahagsmálin. Eftir
á sé ég þó aö í stööunni var ekki um
betri kosti aö ræöa og minnist þá
gjaman ábyrgðarleysis Alþýðuflokks
þegar hann stökk frá borði á örlaga-
stund í þrefi viö Alþýðubandalag um
efnahagsúrræöi. Enn einu sinni
stendur Framsóknarflokkurinn
frammi fyrir því aö meðstjórnendur
hlaupast undan merkjum, en hann
reynir samt aö koma málum áfram,
vinsælum og óvinsælum, en aörir setja
sig í kosningastellingar þótt margt
þurfi aö gera á meðan ekki er til starf-
hæf ríkisstjórn. En hvaö er svona
merkilegt viö þaö? Jú, pokkurinn
starfar af áby rgö og sýnir þaö í verki.
Hvað um mig og þig
Þótt Framsóknarflokkurinn eigi
marga dygga stuðningsmenn í Reykja-
vík og Reykjaneskjördæmi eru þeir
fáir í hlutfalli viö önnur kjördæmi.
Sjálfur skil ég ekki hverju þetta sætir
því ég sé ekki betur en stefna flokksins
miöi að sem jöfnustum búsetuskilyrð-
um um landið allt og landshlutar veröi
þess megnugir aö styöja hvor annan í
sameiginlegum hagsmunamálum
þjóðarinnar. Þaö er eins og þaö
gleymist oft aö Reykvíkingar og
Reyknesingar byggja aö verulegu leyti
afkomu sína á landsbyggöinni. Ég leyfi
mér að skora á landsmenn og ekki
síöur fólk hér í þéttbýlinu að hrinda frá
sér hinum stríðandi öfgaöflum til
hægri og vinstri og sameinast um
sterkan miöjuflokk. Þaö er-óþolandi aö
hvað eftir annaö era rifin niöur áform
og aðgerðir í efnahagsmálum og þau
skilin eftir í upplausn aftur og aftur.
Eg kýs Framsóknarflokkinn vegna
þess aö mér finnst hann ábyrgur
flokkur. Eg vil hafa frelsi til athafna og
frelsi til aö njóta, ef árangur veröur, en
takmörk fyrir auösöfnun og valdi.
Þetta var um mig, en hvaö um þig,
lesandi góöur?
8. mars
Snorri Sigurjónsson