Dagblaðið Vísir - DV - 21.03.1983, Blaðsíða 12

12
DV. MÁNUDAGUR 21. MARS1983.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiómarformaðurogútgáfustidri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastióri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoöarritstióri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Ritstjóm: SÍÐUMÚLA12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla,áskriftir,smáauglýsingar,skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMl 27022.
Sími ritstjómar: 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerö: HILMIR HF., SÍOUMÚLA12. Prentun:
ÁRVAKUR HF., SKEIFUNNI19.
Áskriftarverö á mánuði 180 kr. Verð í lausasöly 15 kr. Helgarblað 18 kr.
Umboðslaus ráðherra
Ríkisstjórn og Alþingi hafa í reynd lýst vantrausti á
meðferð Hjörleifs Guttormssonar iðnaðarráðherra á ál-
málinu.
Hjörleifi ætti að skiljast, að hann er umboöslaus. Þó er
skiljanlegt, að hann leiki kosningaleiki. Hjörleifur og
Alþýðubandalagið hafa lengi ráðgert að beita álmálinu í
kosningunum. Þetta er fyrst og fremst gert til að reyna að
koma óorði á framsóknarmenn, þar sem töluverður kjós-
endahópur liggur milli þessara flokka tveggja. Alþýðu-
bandalagið hyggst beita þeim áróðri, að Framsókn sé sek
um „landráð”, álmálinu svipi til landhelgismálsins, þar
sem takist á íslenzkir og erlendir hagsmunir.
Meirihluti í ríkisstjórn og á Alþingi eru á hinn bóginn
þeirrar skoðunar, að Hjörleifur Guttormsson hafi haldið
illa á hagsmunum þjóðarinnar í þessu efni. Hann hafi
fórnað meginhagsmunum á altari flokkshagsmuna
Alþýðubandalagsins. Iðnaðarráðherra hafi höggvið ótt og
títt gegn Svisslendingum en í leiðinni hafi það farizt fyrir,
sem mestu skipti, að finna leiðir til þess, að raforkuverð,
sem Isal greiðir, hækki eins og réttmætt er. Með því að
fara offari í ásökunum blasir sú niðurstaöa við, að við höf-
um ekki náð fram neinni hækkun orkuverðsins. Stað-
reyndir tala þó sínu máli um, að slíkt hefði náðst fram,
hefði verið hugsað nægilega um, hverjir hagsmunir ís-
lendinga eru í raun.
Svo fór, að fulltrúi Framsóknar í álviðræðunefnd,
Guðmundur G. Þórarinsson, sá sig um síðustu áramót til-
neyddan að ganga úr nefndinni. Guðmundur benti þá á,
aö iðnaðarráðherra hefði ekki sinnt möguleikum til
samninga.
I framhaldi af því gerðist það, að meirihluti ríkisstjórn-
ar vísaði á bug kröfum iðnaðarráðherra um einhliða
hækkun raforkuverðsins. Steingrímur Hermannsson, for-
maður Framsóknarflokksins, stóð þá að tillögum um að
opna í reynd möguleika á samningum við Svisslendinga.
Þær tillögur nutu og stuðnings sjálfstæðismanna í ríkis-
stjórn. Með þessu var meirihluti ríkisstjórnar að lýsa
vantrausti á meðferð iðnaðarráðherra á álmálinu.
Hjörleifur Guttormsson lagði síðan fram frumvarp um
einhliða aðgerðir gegn Alusuisse. Það fékk ekki fylgi í
Alþingi utan Alþýðubandalags.
Meirihluti atvinnumálanefndar Sameinaðs þings, full-
trúar allra flokka nema flokks Hjörleifs, sameinaðist um
tillögu, þar sem gert var ráð fyrir, að viðræður Alusuisse
yrðu alfarið teknar úr höndum Hjörleifs.
Alþýðubandalagið sagði sem var, að samþykkt þeirrar
tillögu væri ekkert annað en vantraustsyfirlýsing á
iðnaðarráðherra.
Engu að síður lá fyrir, að meirihluti þingsins var reiðu-
búinn að samþykkja slíkt vantraust.
Alþýðubandalagsmenn beittu málþófi til að tefja fram-
gang málsins. Með því einu tókst þeim að hindra, að van-
traustið á iðnaðarráðherra yrði samþykkt og á það
reyndi, hvort flokkurinn mundi eftir það ganga úr ríkis-
stjórninni.
Iðnaðarráðherra hefur því í reynd hlotið vantraust bæði
í ríkisstjórn og á Alþingi, þótt skorti, að það hafi hlotið
formlegt samþykki.
Betur væri, ef Alþingi hefði setið öllu lengur og sam-
þykkt tillögu flokkanna þriggja í álmálinu þá gæti nú
verið til staðar ný viðræðunefnd, sem tæki upp raunveru-
lega samninga. Meðal annars yrði deilum um skatta og
hækkun í hafi vísað til hlutlauss gerðardóms, sem
væntanlega sakaði ekki málstað Islendinga.
Haukur Helgason.
MANNRETTINDI
TIL SÖLU
Kjallarinn
Umræður um
kosningarétt
verða að aukast
Umræöan um kosningarétt og
kjördæmamálið silast áfram.
Stjórnmálamenn ætluöust til þess aö
umræöan færi fram hjá almenningi.
Tillögur stjórnarskrámefndar komu
varla fyrir almenningsaugu, en sam-
komulag flokksformanna hefur veriö
auglýst. Þær tillögur eru í raun
anakrónismi. Gert er ráö fyrir hlut-
fallinu 1:2.56 á milli Reykjavíkur og
Vestfjaröakjördæmis, þ.e. hver
Vestfiröingur hefur 2.56 sinnum
meiri áhrif á val Alþingis en Reyk-
víkingar. Þetta er mjög svipað hlut-
fall og var 1959 þ.e. okkur hefur ekk-
ert miðað áfram síöan. Tillögur
flokksformannanna eru því algjör
tímaskekkja. Umræöur um tillög-
urnar eru fyrst og fremst um aö-
ferðafræðina, þ.e. hvemig á aö
tryggja flokkunum hlutfallslega rétt-
an þingmannaf jölda innan hins rang-
láta ramma, sem mismunar f ólki eft-
ir búsetu. Spumingunni um þaö,
hvers vegna ójafn atkvæðisréttur
skuli ríkja, er ósvarað. En þaö sem
verra er, þá átti aö keyra máliö í
gegn án þátttöku almennings.
En nokkrir einstaklingar hafa
skrifaö nokkuð um máliö, og samtök
áhugamanna hafa staöiö fyrir
skoöanakönnun í R-kjördæmunum
svokölluöu. Menn deila aö vísu um
þýöingu skoðanakönnunarinnar, en
umræöa hefur nokkur orðið, og er
þaðvel.
Hver vill kaupa
kosningarétt?
Utan úr dreifbýlinu heyrast nú
raddir, sem segja að þaö þurfi aö
jafna fleira en kosningaréttinn. Þétt-
býlisbúar em sagðir njóta svo og svo
margra forréttinda umfram dreif-
býlisfólk. Rætt er um samgöngur, fé-
lagsmál, heilbrigöisþjónustu og
orkuverö í því sambandi. Gefiö er í
skyn aö sanngjamt sé að jafna at-
kvæðisréttinn ef áðurnefnd atriöi
veröi jöfnuö í leiðinni. Með þessu er
aö vísu tekið undir réttmæti þess aö
atkvæðavægi landsmanna veröi
jafnt, en reikningur er skrifaöur í
leiðinni. Þéttbýlisbúar geta fengiö
full mannréttindi ef þeir fallast á
pólitískar kröfur um jafna stööu eöa
jöfnun aöstöðu. Þetta er í raun krafa
um óréttlæti eöa undanlátsemi við
kröfur vissra pólitískra flokka. Er
það verjanlegt aö selja mannréttindi
gegn ýktri framsóknarmennsku eöa
„sósíalisma fáránleikans”?
Öll þessi umræöa er náskyld um-
ræöu um kjama réttlætisins. Krafan
um jafnan kosningarétt er réttlætis-
krafa. Krafa um jafna stööu er ekki
réttlætiskrafa auk þess sem hún er
Jónas Bjamason
óraunhæf. Sá maöur, sem vinnur
ekki vegna leti, getur ekki krafist
þess aö hafa jafnt milli handanna og
sá sem stritar. Sá, sem tekur rangar
ákvarðanir, getur ekki búist við því
aö hafa sömu stööu og sá, sem tekur
réttar. Ibúar Reykjavíkur hafa
metiö þá kosti, sem felast í Hitaveitu
Reykjavíkur, og þaö er óréttlæti aö
leyfa Reykvíkingum ekki aö njóta
þeirra. En öll vestræn mannréttinda-
lönd viöurkenna vissar jöfnunar-
aðgerðir með pólitískum leiöum.
Tekjuskattur er alls staöar notaður
til tekjujöfnunar svo og tekjutrygg-
ing. Hversu langt skal ganga í jöfn-
un, er hin klassíska pólitíska deila
um öll lýöfrjáls lönd. Enginn heil-
brigður máöur telur algjöra jöfnun
Ferðamál:
AUGLÝSINGAR
OG SUMAR-
LEYFISFERÐIR
Utanlandsferðir
Flestar stærri ferðaskrifstofumar
í landinu eru nú ennþá einu sinni
komnar á fleygiferð viö þá iðju sína
aö lokka Islendinga til sumarleyfa
erlendis. Auglýsingar í dagblöðum,
sjónvarpi og útvarpi dynja á lands-
mönnum, svo að ekki sé nú minnst á
öll skemmtikvöldin í samkomu-
húsum landsins. Hvert gylliboðið
rekur annaö í samkeppninni, sem
viröist vera í harðara lagi í ár. Boðiö
er upp á fyrirframgreiðslu, sem
lækki ferðakostnaðinn, sama verö
fyrir alla landsmenn, áratuga
reynslu og hagstæðustu samningana
um gisti- og flutningskostnað, og svo
mætti lengi telja. Nú er greinilega
mikiö í húfi, enda spáö samdrætti í
utanlandsferöum tslendinga á árinu
1983, af ástæðum sem öllum eru
kunnar.
Hvað skyldi allt þetta auglýsinga-
skrum vera stór hluti af heildarveröi
tveggja vikna ferðar til sólarlanda?
Til þess aö finna nákvæma upphæö
þyrfti upplýsingar frá ferðaskrifstof-
unum sjálfum, sem sennilega eru
ekki fáanlegar, en fróðlegt er að
reyna aö gera sér nokkra grein fyrir
Kjallarinn
BirgirÞorgilsson
þessum kostnaðarlið. Eg gæti trúað
að í ár muni birtast sem svarar
a.m.k. 200 heilsíðu auglýsingar í dag-
blöðum landsins um utanlandsferðir.
Ein slík blaösíöa í Morgunblaöinu
kostar kr. 18.000,00 og herferöin öll í
dagblöðunum því 3,6 milljónir króna.
Við þetta bætast auglýsingar í sjón-
varpi og útvarpi. I sjónvarpi kostar
einnar mínútu auglýsingamynd kr.
14.300,00 og því ekki fjarri lagi að
áætla auglýsingakostnað í þessum
fjölmiölum báðum u.þ.b. 4 milljónir
króna. Enn er ótalinn mikill fjöldi
auglýsinga í tímaritum, svo og vita-
skuld allar auglýsingar flug- og
skipafélaga landsmanna, sem fást
viö flutninga farþega. Niöurstaöa
mín er sú aö íslensk fyrirtæki í ferða-
útgerð verji um 14 milljónum á þessu
ári í þeim tilgangi einum að lokka
Islendinga til aö eyöa sumarleyfum
sínum erlendis. Þessi upphæð er
þrisvar sinnum hærri en f járveiting
til Ferðamálaráðs, samkvæmt fjár-
lögumársins 1983.
Ferðir um eigið land
En hvaö gera svo sömu aðilar til
þess aö auglýsa og kynna ferðir fyrir
Islendinga um eigið land? Jú, ef
grannt er skoðaö má finna einstaka
smá-auglýsingu um skíöaferðir og
helgarpakka í vetur. Engin auglýs-
ing eða hvatning til landsmanna um
að verja sumarleyfum sínum í eigin
landi hefur birst það sem af er þessu
ári, eftir því sem best er vitað. Hvað