Alþýðublaðið - 14.06.1921, Page 1

1921
Þriðjudaginn 14. júnsi.
133, tölnbi.
„SHðarðtvegurinn!*
(Athngasemd.)
Út af grein í Alþýðublaðiau
i. þ. m., sem heitir „Síldarútveg-
urinn" og ræðir aðailega um heim-
iidarlög sfðasta þings handa lands-
stjórninni til að taka síldarsöluna
í sínar hendur, langar mig til að
gera þessa athugasemd:
Það er áKieg rétt, sem tekið er
fram í áminstri grein, að stjórnin
þarf að vinda bráðan bug að þvf
að ákveða hvað hún ætlar að
gera í þessu máli, en hitt finst
mér talsvert varhugavert f grein-
inni, þar sem verið er að ýta
undir stjórnina að sleppa þeirri
sfld, sem útlendingar kynnu að
veiða hér við land, undan söluráð-
stöfun stjórnarinnar og Iofa þeitn
sjálfum að hafa söluna á hendi.
í fyrsta lagi er það vafasamt,
hvort stjórnin getur tekið einka-
söiu á sfld innlendra manna, ef
hún sleppir algerlega veiði útlend-
inga, og þó að siíkt væri hugsan-
Iegt, þá gæti það hæglega orðið
til þess, að útlendingar fyltu mark-
aðinn með sinni sfld, áður en
hægt væri að koma þangað veiði
hérlendra rnanna, og sala á henni
gæti þá dregist sve, að síldin yrði
ef til vill ónýt, eða þá að selja
yrði hana fyrir það verð sem
skamtað væri af sænskum síldar-
kaupmönnum. Ástandiö batnaði þá
ekkert frá því sem verið hefir, en
gæti hæglega orðið til þess, að
koma^ ótrú og óorði á það fyrir-
komulag, að iandsstjórnin hafi
sfidarsöluna á hendi.
Það er þá innienda veiðin sem
okkur fyrst og fremst ríður á að
komið sé f peninga á erlendum
markaði, bæði vegna atvinnunnar
innaniands í framtíðinni við þessa
veiði, og til þess að fá erlendan
gjaldeyri.
Miklar Iíkur eru taldar til þess,
að lítið verði úr sildveiði íslend-
inga í suraar og ef til vill íram-
vegis, nema skipulagi sé komið á
sölu á allri íslenzkri sfld, Ifka
þeirri sem útiendingar veiða og
verka hér á landi. Og nú er ekki
um annað skipulag á þessu að
ræða, en að landsstjómin noti
heimildarlög síðasta aiþingss til að
taka að sér söiu á aiiri sfídinni.
Það er trúlegt, að útiendir sfld-
veiðimenn vilji gjarnan ráða sjálfir
sölu á þeirri síld, sem þeir veiða
hér. Og það er lfka trúicgt, að
þeir hafi á orði að hætta við atia
sfldveiði hér, ef landsstjórnin tæki
söluna f sínar hendur. Það er vit-
anlega taisverður atvinnuauki að
veiðum útlendinga, sérstakiega á
nokkrum stöðum norðaniands. En
trúlegt er það ekki, að þeir feætti
við aiia útgerð íyrir þetta, því það
eru einmitt sterkar líkur fyrir þvf,
að þeir sköðuðust ekki á útvegin-
um, ef því skipulagi væri komið
á sfldarsöluna, sem heimildsrlögin
gera ráð íyrir.
Miklu hættulegra gæti hitt orð-
ið, ef landsstjórnin notaði ekki
heimiidarlögin, eða þá aðeins
gagnvart íslendingum, því þá yrði
óvissan um sölu síldar eins og
áður, og hætt við að Iánsstofn
anirnsr, sem munu hafa brent sig
á síidarútgerð síðustu ára, mundu
ekki fúsar til að lána íé f þenna
útveg, og þeir sem fé hefðu,
deigir að ráðast f að gera. út á
síldveiðar. En ef ekkert yrðí úr
síldarveiðum innlendra maitna,
mundi það verða hið mesta at-
vinnutjón fyrir landsmenn. Smáir
og stórir véibátar, og þeir eru
mjög margir kringum ait iand sem
áður hafa gengið á sfldveiðar,
muadu þá verða að iiggja að-
gerðaíausir eða aðgerðalitlir yfir
síldveiðitfmann. Þar er tíka fjöldi
sjómanna og verkamanna, sem
misti af þeirri atvinnu, og sem
mörgnm hefir gefið drjúgan skild
ing undanfarið, einmitt við síid-
veiðar á þessum bátum.
Að öilu þessu athuguðu sé eg
ekki betur en að Iandsstjórain
ætti að nota heimjldarlögin eins
og þiKgið ætlaðist til, og taka að
sér sölu á p.!Iri síld sem veidd er
og verkuð hér á landá, Og jafn-
vel þó það yrði tii þess, að út-
lendingar drægju eitthvað úr út~
gerð sinni f snimar — sem þá
ekks er trúlegt — því bað mundi
vinnast upp með aukinni sfldar-
útgerð landsmanea. J. B.
Merklíeg bök.
Byitingin í Rússlanck,
eftir Stefáa Péturssoa,
stud. ju,r.
Ný bók, nýr höfuadur, nýtt
efai. Höf. þessarar bókar hefiir
færst það í fsag, að 3ýsa rús-s
nesku byltinguaci, tildrögum hens»-
ar og aðalþáttum frá upphafi til
þess tfnaa, er bolstvíkar voru orðn-
ir fastir í sessi.
Bókinni er skift f þrjá kafla og
inngang. Afturhaid og framsókn
hinn fyrsti, anmar byitingin og
hinn þriðji bofsivismicn.
í fyrsta ks.fi a iýsir höf. hvernig
afturhaldið drottnar í Rússlandi og
frsmfarahreyfingar allar og frels-s
eru fótum troðmar. Þá getur hö,.
ýmissa andlegra hreyfinga, svo
sem nihiIismaEs og verkamann>-
hreyfinganna og íýsir baráttu þew;-
ara flokka við afturhaldið, klofn-
un verkamanna f mensivfka cg
boisivíka, byltingunni 1905 og
segir sögu þessara flokka til 1917.
Einnig segir höf. frá baráttu verki -
mannaformgjattaa gega heims-
styrjöldinni og rekur að nokkru
æfiferil þeirra og sýnir að þeir
hafi um Iangan aídur verið forvíg-
ismenn verkamanna, en engir æf-
intýramenn, er birzt hafi skyndi-
lega sem vfgahnéttir er byltingm
hófst.
I öðrum kafia bókarinnar er
sagt frá byltittgcnni, sýnír höf. nú
hvernig þjóð'tn þreytist á land-
vinniagastrfðimu og rís gegn vald-
höfunum — kúgárnnutn, hvernig
borgarastjórniffi vsrður óhæf, þó að