Dagblaðið Vísir - DV - 23.03.1983, Page 14

14
DV. MIÐVIKUDAGUR23. MARS1983.
Viltu koma á fund?
Einkaréttur útvarps?
Lífleglína tilSvavars Gestssonar ígærkvöldi
Lesendur DV létu ekki á sér standa í gœrkvöldi þegar bein
lína var til Svavars Gestssonar, formanns Alþýdubanda
lagsins og félagsmálaráöherra. Bladamennirnir Jón G.
Hauksson, Kristján Már Unnarsson, Ólafur E. Friðriksson,
Sigurður Þór Salvarsson og Jón Baldvin Halldórsson þurftu
að láta hendur standa fram úr ermum við að taka niður þœr
spurningar og svör sem hér fara á eftir.
-óm.
Flokkur sem
þorir, ekki
sólskins-
flokkur
Örlygur Pétursson í Reykjavík sagðist
hafa vænst mikilla breytinga þegar
Alþýðubandalagiö komst í stjórn. En
nú sé síst betra að láta enda ná saman
og lítið eftir í launaumslaginu þegar
opinber gjöld hafi verið greidd. Hann
spurði Svavar hvort Alþýðubandalag-
ið, flokkur launafólks, væri bnið að
gleyma fólkinu sínu.
Svavar: „Það er hann nú vonandi
ekki, enda myndi ég nú seint viður-
kenna það. En staðreyndin er nú sú að
þetta hafa ekki verið neitt létt ár nú að
undanförnu.
En það sem við stöndum frammi
fyrir núna er annars vegar það aö þú
átt erfitt meö að láta endana ná saman
og hins vegar að ef markaðshyggjuöfl-i
in komast til valda hér á Islandi þá er
ég hræddur um að það yrði ennþá
erfiðara ef um yrði að ræða atvinnu-
leysi hér meö svipuðum hætti og er í
Bretlandi og Bandaríkjunum.
Eg held að þetta sé ekki spuming um
góðan kost og besta kost, heldur spum-
ing um hvort við getum hindrað að
þessi versti kostur verði hlutskipti
launamanna á Islandi. Við emm reiðu-
búnir til að leggja okkur fram um það
eins og viö getum. Eg held að það sé
betra fyrir íslenska launamenn að eiga
flokk sem þorir að taka á vandamálun-
um, því ég held að þeir hafi ekkert að
gera með sólskinsflokk, sem bara get-
ur verið til þegar sólin skín.”
Félagsleg
íbúðabygg-
ingakerfi
áfram
Árni Baldursson, Hafnarfirði. Hver
verður stefna Alþýðubandalagsins í
húsnæðismálum?
„Afstaða okkar í húsnæöismálum er
kunn. En í stuttu máli leggjum við til
aö halda við hinu félagslega íbúða-
byggingarkerfi, þannig að það fái
áfram að njóta sin.
Þá leggjum við á það áherslu aö það
verði aukin lán til þeirra sem eru að
byggja og kaupa í fyrsta sinn. Þar er-
um við með í huga meöal annars að
stofna til sérstaks átaks fyrir ungt fólk
og erum tilbúnir til að afla tekna í
þessuskyni.”
Síðan minntist Svavar á að komið
hefði fram hjá Geir Hallgrímssyni á
beinni línu hjá DV að lána allt aö 80%
út á staðalíbúð svokallaða en Geir
hefði ekki getið hvar ætti að ná í þessa
viöbótarpeninga fyrir Byggingarsjóð
ríkisins.
„Við erum með þrjár leiðir í þessu
efni. I fyrsta lagi að taka meira fé af
lífeyrissjóöunum. Eg væri til í að skoða
þar eins og 50% af ráöstöfunarfé
lífeyrissjóðanna. I öðru lagi að taka
bankakerfið inn í þetta, þannig að
bankamir verði lögskyldaðir til að
taka þátt í húsnæðislánakerfinu eins og
gerist annars staöar. Og í þriðja lagi
væri ég tilbúinn að leggja á skatta í því
skyni að auðvelda fjármögnun
húsnæðislánanna. ”
En hefur Alþýðubandalagið ein-
hverjar aðgerðir í huga til að létta
greiðslubyrði þeirra sem standa í hús-
byggingum eins og með vaxtakostnað
og verðtryggingu frádráttarbæran til
skatts?
„Þetta er gífurleg byrði og þessu
ástandi verður að linna. Eg vil koma
meðal annars til móts við þetta fólk
sem þú ert að tala um meö sérstöku
skuldbreytingarátaki, þannig að þessi
níðþungu lán verði lengd til nokkurra
ára.”
Mötuneytis-
málfram-
haldsskóla?
Haraldur Jónsson, frá Landssam-
bandi mennta- og fjölbrautarskóla.
Hver yrðu viðbrögð Alþýðubanda-
lagsins við tillögu frá Landssambandi
mennta- og fjölbrautarskóla, ef við
kæmum með tillögu um fjárveitingu
1984 til starfskrafta í mötuneytum
framhaldsskóla?
„Eg held að menn verði að reyna að
átta sig á því hver kostnaðurinn yrði.
En að öðru leyti held ég að þetta snúist
um tvennt. I fyrsta lagi um raunveru-
legt jafnræði til náms í landinu, þannig
aö þeir sem eru í heimavistarskólum
þurfi ekki að bera mikiö hærri kostnað
en þeir sem eru á heimilum sínum og
fáókeypis aðboröa.
I öðru lagi er þetta svo spuming um
peninga.”
Launabætur
öryrkja
skertar?
Hjördís Oddgeirsdóttir, Reykjavík:
Verða nokkuð skertar launabætur
okkar öryrkjanna?
„Nei, þaðstendurekkitil.”
Verður stefnt að því að hækka þær?
„Já, að sjálfsögðu hlýtur að veröa
stefntaðþví.”
Bara miðað við vísitölu?
„Ja, staðreyndin er nú sú að þær
hafa hækkaö mun meira en laun í land-
inu á síðustu þremur árum. En
spurningin hvað verður ræðst nú senni-
lega mest af kosningaúrslitunum.”
Viltu koma
á fund á
Neskaupstað?
Pétur Öskarsson, Neskaupstað. Eg
vil skora á þig að koma austur til Nes-
kaupstaðar á opinn fund um fyrirtækin
hér. Fannst þú nefnilega til skammar i
þættinum Á hraðbergi um daginn.
Ætlarðuaökoma?
„Ég skal reyna að finna tíma til þess,
Pétur, þó það sé orðið ansi bókaö fram
að kosningum. En þú safnar vonandi
púðriámeðan.”
Skattur og
skyndilegur
tekjumissir?
Andrés Jónsson, Reykjavík. Koma
skattar á tekjur manna ef þeir verða
skyndilega sjúklingar og verða fyrir
tekjumissi?
„Skatturinn tekur tillit til þess ef
menn veröa skyndilega alvariega veik-
ir og það hefur tekjumissi í för meö
sér. Fólk sem svona er ástatt fyrir ætti
að hafa samband við Tryggingastofn-
un og heimilislækninn sinn og afla sér
frekari upplýsingaumþessimál.”
Málefni
fatlaðra
Hjalti Kristjánsson í Reykjavík vís-
aði til að í tilefni alþjóðaárs fatlaðra
hefði farið fram rannsókn á slysum,
sem tilkynnt voru Tryggingastofnun
ríkisins 1976 til 1980.1 framhaldi af því
spurði hann hvort til stæði að kynna al-
menningi niðurstöðurnar og þá hvem-
ig og hvenær og hvort gera ætti
eitthvað í framhaldi þessarar rann-
sóknar.
Svavar: „Já, það stendur til að
kynna niðurstöðurnar og það verður
tekin ákvörðun um framhaldiö þegar
þær liggja fyrir. Við höfum ekki enn
farið yfir niðurstööurnar í ráðuneyt-
inu, enda hef ég ekki fengið þær til mín
með formlegum hætti.
En nú þegar lögin um málefni fatl-
aðra hafa verið samþykkt sýnist mér
sjálfsagt að samstarfsnefndin um mál-
efni fatlaðra taki þessar niðurstöður
slysaskýrslunnar til meðferðar og geri
tillögur til ráðuneytisins á þeim grund-
velli.”
Skattlagning
a gróða
fyrirtækja
Helgi Bjömsson, Eskifirði, ræddi um
háa skattlagningu á hagnaö fyrirtækja
og spurði hvort hún gæti ekki verið
verðbólguhvetjandi. „Fara fyrirtækin
þá ekki frekar með þennan gróða í upp-
byggingu á fyrirtækinu heldur en að
láta ríkiö taka af sér? ” spurði Helgi.
„Hvað er ríkið? Þaö er spítalinn, til
dæmis, og vegurinn og skólinn. Hvern-
ig á að borga þann kostnað? Það er
spurningin,” sagði Svavar.
„Eg veit þaö alveg. En þaö em ekki
allir á því að vilja borga í ríkiskass-
ann,”sagðiHelgi.
„Vilja menn reka sjúkrahúsið?
Vilja menn reka skólann?Vilja menn
reka og leggja vegina? Ef svo er þá
verða menn að borga. Og það er ekki
verið að borga í ríkiskassann þannig
að það liggi þar og skemmist heldur er
þvíeyttí annað,” sagðiSvavar.
„Já. Eg veit það. En þaö er ekki þaö
sem ég er að fiska eftir. Það er þaö að
svo hafa fyrirtækin ekki nóg til að f jár-
magna meira og þá þurfa þau viðbót-
arlán. Og þaö er undantekningarlaust
sem þessi fyrirtæki fá þessi lán. Eg hef
fjögur dæmi hérna fyrir augunum,”
sagði Helgi.
„Já. Þetta er alveg sama og með ein-
staklingana. Þegar þeir þurfa til dæm-
is að byggja íbúð þá þurfa þeir að taka
lán, jafnvel þó að þeir borgi skatta á
sama tíma. Og menn borga skatt svo
að segja í hvert skipti sem þeir fara í
verslun vegna þess að menn borga
söluskatt og vörugjald og svo framveg-
is. Nema söluskattur hefur verið felld-
ur niður af matvælum, eins og þú veist.
Þannig að þetta er spurningin um það
hvernig peningar eru teknir til sam-
neyslunnar í landinu,” sagði Svavar.
„En er þetta ekki veröbólguhvetj-
andi þegar þetta er svona?”, spurði
Helgi.
„Nei. Þetta er ekki ástæðan fyrir
verðbólgunni,” svaraði Svavar.
Banna
innflutning
áfengis?
Guðmundur Bjarnason, Garðabæ,
spyr: Finnst heilbrigðismálaráðherra
það forsvaranlegt að auðmenn lands-
ins fái að flytja inn sjúkdóma í formi
alkóhóls, óáreittir?
Svavar: Það má margt um það segja
en ég efast um að við leystum málið
með því að hætta að flytja það inn. Eg
held að áfengi sé orðinn þáttur í þjóö-
lífinu, sem út af fyrir sig hefur mörg
vandamál í för með sér, en við getum
ekki leyst þau vandamál með því að
banna það. Sama má segja um síga-
rettur, sem ég tel ekki minni skaövald
en áfengi. Aðalatriöiö er að koma á
framfæri við fólk upplýsingum um það
hve þetta er háskalegt.
Barnabætur?
Guðmunda Snorradóttir, Vest-
mannaeyjum, spyr: Er nokkur leið aö
barnabætur verði eingöngu greiddar
til þeirra foreldra þar sem húsmóðirin
vinnur heima?
Svavar: Barnabætur eru í raun og
veru hluti af skattakerfinu en ekki
tryggingakerfinu, þannig að ég efast
um að hægt sé að sameina þetta.
Um kontaktinn
við öreigana
Hermann Kristjánsson í Garðabæ
vildi vita hvort ráðherrann, sem full-
trúi öreiganna, væri ekki búinn að
missa kontakt við umbjóðendur sína,
sérstaklega eftir síðustu kauphækkun
hans.
Svavar: „Það sem þú ert að tala um
eru vísitölubæturnar, eins og þær eru
greiddar núna. Okkar afstaða hefur
verið sú aö vísitölubætur eigi að greiða
á krónutölu, þannig að allir fái sömu
krónutölu en þær séu ekki greiddar
hlutfallslega upp úr öllum launaskal-
anum eins og nú er. Eg tel að þetta sé
jöfnuður og í þessu hef ég sömu afstöðu
og Verkamannasamband Islands.
Varöandi það hvort ég hafi f jarlægst
mína umbjóðendur og láglaunafólk í
landinu, þá vona ég að svo sé ekki. Ég
reyndi að leggja mig fram við að
tryggja þau tengls, en vissulega er rétt
að hafa þá hættu alltaf í huga fyrir
mann í mínu starfi.”
Hermann spurði síðan hvemig á því
stæði að Alþýðubandalagið kæmist í
stjórn með slagorðinu um samningana
í gildi, en samþykkti síðan vísitölu-
skerðingu á laun.
Svavar: „Alþýðubandalagið setti
samningana í gildi með lögum sem sett
voru 1. september 1978. Síðan hefur
margt gerst hér í þjóðarbúinu. Við
fengum yfir okkur geysilegar olíu-
hækkanir, síðan skerðingu á þjóðar-
framleiöslu og minnkandi hagvöxt,
þannig að spurningin hefur verið um
það hvemig ætti að deila þessum
vandamálum niður á þjóðina.
Ef við hefðum ekki skert kaupmátt
launa að einhverju leyti, þá hefði það
haft í för með sér enn meiri erlenda
skuldasöfnun og ég held að það sé það
háskalegasta sem þjóðin stendur
frammi fyrir núna. Þarna er spurning-
in um að velja á milli tveggja vondra
kosta.”
Menntunar-
málefni
sjúkraliða?
Guðrún Guðmundsdóttir, Reykjavík,
spyr: Hvað líður menntunarmálum
sjúkraliða?
Svavar: Það hefur verið unnið í
þessum málum í ákveðinni nefnd á
mínum vegum, þar sem sjúkraliðar
hafa haft sinn fulltrúa. Eg hef verið að
reka á eftir niðurstöðu í þessum efnum
að undanförnu og ég á von á aö hún
getikomiðfljótlega.
Stefnan í
vaxtamálum?
Ómar Kristinsson, Hafnarfirði,
spyr: Hver er stefna Alþýðubanda-
lagsins í vaxtamálum?
Svavar: Við erum þeirrar skoðunar
að úr því sem komið er sé erfitt að
hverfa aftur af þessari verðtrygginga-
braut. Til þess hins vegar að gera fólki
lífið bærilegt þá verður að lengja og
hækka húsnæöislán og þess vegna höf-
um við verið með tiUögur um það í
ríkisstjóminni, sem ganga út á veru-
lega hækkun húsnæðislána. Við gerum
þar ráð fyrir að lífeyrissjóðimir komi
þar inn í auknum mæli, einnig
bankamir og síðan verði lagðir á
almennir skattar ef nauðsyn krefur.
Það verður að knýja mjög fast á að hér
verði tekið upp skynsamlegt og þolan-
legt húsnæðislánakerfi.
Omar spyr: Er hægt að láta láns-
kjaravísitölu og kaupgjaldsvísitölu
spila meira saman í þessum málum?
Svavar: I framvarpi um húsnæðis-
lán, sem ég lagði fyrir þingið í fyrra-
haust, var gert ráð fyrir því aö ef
lánskjaravísitalan væri hærri en kaup-
gjaldsvísitalan ætti að færa mismun-
inn afturfyrirþannigaðlániðlengdist
sem því næmi. Ég mun flytja þessa til-
lögu aftur í þinginu þegar þar að
kemur.