Dagblaðið Vísir - DV - 28.03.1983, Blaðsíða 15

DV. MÁNUDAGUR 28. MARS1983.
15
„Ráðamenn flokkanna eiga ekki þjóðina og hafa engan siðferðilegan rétt til að versla með sameiginleg mál hennar sem væru þau séreign þeirra.” — Frá
Þlngvöllum.
mál” — svo dæmi séu tekin. Hún er
ekki einkamál þingmanna og á
aldrei að vera tilefni hagsmunatog-
streitu stjómmálaflokka. Ráðamenn
flokkanna eiga ekki þjóðina og hafa
engan siðferðilegan rétt tilaðversla
með sameiginleg mál hennar sem
væru þau séreign þeirra. Þegar rætt
er um breytingar eða nýsmíði stjóm-
arskrár, verður að huga að efnisat-
riðum og spyrja spurninga um eðli
þeirra og tilgang. Og auk spurninga
um eðli stjómarskrár ber að
gaumgæfa fjölmörg tengd atriöi sem
beinlínis leiðir af svörum við þeim
spumingum. Ihuga verður hvað ríki
er og síðan hvers konar riki það er
sem viö viljum búa okkur. Hvaða á-
stæður liggja að baki endurskoðun
Stjórnarskrárinnar 1944? Hvert er
eðli þeirra galla er menn þykjast
finna á henni? Og hverjar eru
nýjungarnar? Og hvað býr að baki
nýjungum og breytingum?
Stjómarskráin 1944 og það sem
viö getum kallað uppkastið 1983,
greinast efnislega í svipaða þætti:
Fyrst kemur yfirlýsing um að Island
sé lýðveldi meö þingbundinni stjórn
og að valdið sé þrískipt. Þetta er for-
sendan sem byggt er á; efni beggja
skránna er aö öðru leyti nánari út-
færsla forsendunnar. I öðrum kafla
em ákvæði um hlutverk forseta og
kjör. 1 hinum þriðja og fjórða reglur
sem lúta að hlutverki Alþingis og
kjöri til þess. Þá koma í fimmta
kafla ákvæði um dómsvaldið og í hin-
um sjötta um þjóðkirkjuna og sveit-
arfélög. Loks eru kaflar um friðhelgi
einkalífs, borgaraleg réttindi,
mannréttindi og siöaboðýmis.
Það sem einkum ber - á milli
Stjómarskrárinnar 1944 og
uppkastsins 1983 eru ólíkar áherslur
á einstök atriði og verður rætt um
þær síðar í þessum greinum. Hins
vegar er vert að geta þess þegar að
stjómmálastarfsemi ber keim af
þeirri stjómarskrá sem um hana er
sett og að því leyti hefur vaxið mis-
ræmi á milli stjórnhátta og stjórn-
mála. En það sem vekur athygli er
að þeir ágallar sem birtast í stjóm-
málastarfinu og í stjórnsýslunni —
og eiga sér rætur í Stjórnarskránni
1944 — em að miklu leyti látnir óá-
reittir í uppkastinu 1983.
Ríkið á villigötum
I þessu sambandi ber meðal
annars að huga aö réttmæti gildandi
verkaskiptingar á milli hinna ýmsu
valdsþátta ríkisins, en hún virðist
einmitt mjög á reiki. Eru t.d. þeir er
fara með löggjafar- og fram-
kvæmdavald á réttri braut í starfs-
háttum? í*.
Hafa þeir reynst vel? Ljóst er að
umsvif rfldsins eru gífurleg og hljóta
því að krefjast réttlætingar, einkum
þar eð sú stjórnskipan sem myndar
ramma um stjómmálastarfsemina
hefur leitt til þess aö ríkið birtist í
senn sem ágengt og vanmáttugt
ferlíki. Og þaö hefur gert villur sem
enginn er kallaður til ábyrgðar á. Af
þeim sökum gerirþjóðin sér óljósari
grein fyrir eiginlegu eðli og hlutverki
ríkisins. Hinn svonefndi almenni
borgari lítur þaö einatt sem óvin sem
beri aö klekkja á eða komast undan;
stjórnmálamenn líta það hins vegar
tíðum sem eins konar tæki til að vas-
ast með hvers kyns hagsmuni í nafni
heildarinnar — og með því að skýla
sér á bakvið það drepa þeir allri á-
byrgð á dreif. Þessar ranghug-
myndir um rikið virðast jafnvel
ganga svo langt að það birtist nánast
sem útlendingur gagnvart þjóðinni.
En þessu verður trauðla breytt
nema með breyttum stjórnháttum og
hugsunarhætti.
Sú stjómskipan sem nú er við lýði
er ekkert náttúmlögmál, langt í frá.
Stundlegir hagsmunir og þrætur
mega ekki ráöa ferð okkar í þessu
máli né öðrum. Það sem hér er um
að tefla er framtíð þjóðarinnar — og
leiðarljósið verður að felast í svari
við spurningunni um það hvað sé
besti kosturinn fyrir þjóöina. Hvaða
stjórnhættir eru mögulegir og
æskilegir? Og öllu öðm fremur:
Hver em tengsl þjóðar og ríkis? Um
þessa síðari spurningu verður
fjallað í næstu grein.
Lýður.
ðunarfer
■

Rimini á Ítalíu er einhver vinsœlasti
sumarleyíisstaður sem völ er á. Þangað
flykkjast íslendingar í stórum stíl, slaka á í
langþráðu sumarleyíi við hreina og fallega
ströndina og njóta þess á milli íjölbreytts
skemmtanalífs, íróðlegra skoðunarferða og
stuttra verslunarleióangra um nágrennió.
Fyrir fjölskyldufólk er Rimini hrein gullnáma.
Börn 'ög fullorðnir finna þar endalaus
viðfangseíni við sitt hcefi og auðvitað
sameinast fjölskyldan í leikjum, skemmtun-
um og fjörlegum uppátœkjum sem einmitt
einkenna svo mjög mannlíf þessara hressilegu
sólarstrandar. Og nú býður Samvinnuíerðir-
Landsýn að auki upp á sérstakan barnaíar-
arstjóra sem sér um að yngstu ferðalang-
arnir hafi alltaf nóg við að vera.
Adriatfc Riviera of
Emilia - Romagna (Italy )
Rimini
Riccione
Cattolica
Cesenatico
Gatteo a Mare
San Mauro a Mare
Misano Adriatico
Lidi di Comacchio
Savignano a Mare
Bellaría - Igea Marína
Cervia - Milano Marittima
Ravenna e le Sue Marine
......
Mro-Wntorna^morgbo,
San Manno - Wim ___
.n. o.ti
veitingahús
skemmtistaðir
næturklúbbar
diskótek
leikvellir
sundlaugar
hjólaskautavellir
minigolfvellir
skemmtigarðar
Tívoli
útimarkaður
stórmarkaðir
þúsundir verslana
o.fl. o.fl.
Samvinnuferdir - Landsýn
AUSTURSTRÆTI 12 - SÍMAR 27077 & 28899
ein af þeim aOra bestu
*