Dagblaðið Vísir - DV - 11.06.1983, Blaðsíða 8

DV. LAUGARDAGUR11. JUNl 1983.
8 ._________________;__________;_____.__
DAGBLAÐIÐ-VÍSIR
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaflurogútgáfusljóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóriogútgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoðarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími ritstjómar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA12. Prentun:
ÁRVAKUR HF., SKEIFUNNI 19.
Áskriftarverð á mánuði 230 kr. Verð í lausasölu 20 kr.
Helgarblaö22 kr.
Jámfrúin fékk umboðið
„Járnfrúin” Margaret Thatcher hefur meö yfirburða-
sigri í þingkosningum fengið umboð brezku þjóðarinnar
til að halda áfram á braut frjálshyggju. Nú var ljósara en
oftast áður, um hvað valið stóð. Fólk veit, hvar þaö hefur
frú Thatcher.
Línur hafa skýrzt síðustu ár milli tvegg ja stærstu flokk-
anna. Ihaldsflokkurinn hefur undir stjórn frú Thatcher
valið frjálshyggjuna í stað „miðjumoðsins”. Verka-
mannaflokkurinn hefur j afnf ramt haldið til vinstri.
Hörð hægri stefna ríkisstjómar íhaldsflokksins gerði
hann óvinsælan fyrstu árin. Atvinnuleysi jókst geysilega.
Jafnframt sáust lítil merki um efnahagsbata á öðrum
sviðum. Straumhvörf urðu við stríðið á Falklandseyjum.
Þá þjappaði brezka þjóðin sér um Margaret Thatcher og
Ihaldsflokkinn, eins og vænta mátti. Hið athyglisverða er,
að íhaldsmenn hafa síðan haft ótvíræða forystu eins og
kosningamar í f yrradag sýna bezt. Þar kemur til vaxandi
trú á, að verðbólgan hafi minnkað til frambúðar. Verð-
bólgan fór úr 22 prósentum árið 1980 í 4 prósent miðað við
síðastliðinn mánuð. Hagfræðingar telja, að verðbólga í
Bretlandi verði um 7 prósent síðar á árinu, miðað við heilt
ár. Þetta er mikill árangur. Þó mun almenningur engan
veginn viss í sinni sök, að Thatcher komi Bretum upp úr
öldudalnum. Enginn sér til dæmis fram á, að atvinnuleysi
minnki.
Miklu um sigur Ihaldsflokksins nú veldur vesaldómur
Verkamannaflokksins. Með sveigju til vinstri hefur
Verkamannaflokkurinn að miklu „spilað sig út úr”. Sú
skoðun á mikið fylgi, að flokkurinn bjóði ekki lengur „val-
kost”. Hann sé ekki hæfur til að taka við ríkisstjóm.
Fólk hefur til dæmis hafnað stefnu Verkamannaflokks-
ins um einhliða k jamorkuafvopnun. Flestum fyndist slíkt
óðs manns æði gagnvart vígbúnaði Sovétmanna. Bretar
vísa nú einnig á bug kenningum Verkamannaflokksins
um úrsögn úr Efnahagsbandalaginu.
Ösigur Verkamannaflokksins í kosningunum nú er hinn
mesti í marga tugi ára. Því miður tókst kosningabanda-
lagi frjálslyndra og jafnaðarmanna ekki að komast upp
fyrir Verkamannaflokkinn í fylgi, þótt ekki munaði
miklu. Vinstri menn í Verkamannaflokknum munu enn
hugsa til algerrar valdatöku í flokknum, þótt foringi
þeirra, Tony Benn, félli í kosningunum. Mikilvæg spurn-
ing næstu árin verður, hvor fylkingin, Verkamanna-
flokkurinn eða Bandalag frjálslyndra og jafnaðarmanna,
verður „valkosturinn” á móti Ihaldsflokknum í næstu
kosningum. Verkamannaflokkurinn þarf aðkúvenda, eigi
hann að koma til greina sem fýsilegur kostur á næstu
árum.
Sigur frjálshyggjunnar í kosningunum er ótvíræður,
þótt Ihaldsflokkurinn fengi minna fylgi en hinar tvær
fylkingamar til samans. Við verðum að ganga út frá því
kerfi, sem gildir í Bretlandi, kerfi einmenningskjör-
dæma, rétt eins og kjósendur í hverju kjördæmi. Þegar
úrslitin era metin, er sú kenning Sovétmanna lítils virði,
að miklu skipti, að Ihaldsflokkurinn fékk ekki hreinan
meirihluta atkvæða. Því hefur frú Thatcher fengið ský-
laust umboð til að halda áfram þeirri stefnu, sem almenn-
ingur í Bretlandi þekkir vel. Hún getur áfram beitt harðri
aðhaldsstefnu í efnahagsmálum. Hún getur snúið sér að
því að selja ríkisfyrirtæki. Hún getur skert vald forystu-
manna verkalýðsfélaga, látið kjósa forystu þeirra al-
mennum kosningum í félögunum og krafizt meirihluta-
fylgis félagsmanna við verkföll.
„Neytenda-
vandamáV9
bænda
Þegar vora tekur og menn vakna
viö fuglakvak á morgni hverjum;
þegar sólin stikar upp eftir himnin-
um og ætlar aldrei aö setjast á kvöld-
in, en svefnþurfi borgarbúar, meö
allt of háan blóðþrýsting og stressaö-
ir í meira lagi, velta sér í rúmunum,
klemma aftur augun en allt kemur
fyrir ekki, svefninn víkst fimlega
undan ásókn þeirra, þá er komin röö-
in aö „landbúnaöarvandamálinu”.
Allan veturinn hefur lítið boriö á því
en þeim mun meira á kvefi og öörum
kvillum sem leggjast á fótkalda Is-
lendinga. En þegar kvefið víkur fyrir
hækkandisól stingur,,landbúnaöar-
vandamálið” uppkollinumaönýju.
Kannski er það vegna þess aö þaö
er fyrst á sumrin, þegar menn fara í
frí, aö þeim gefst tími til þess aö hug-
leiða landsmálin. Kannski er þetta
vegna þess aö bæir, bændur og búalið
fara undir snjó snemma á vetri
hverjum og ber lítið á þeim fyrr en í
vorleysingum. En hvaö sem veldur
er það víst aö eitt óbrigðulasta vor-
merki sem finna má í íslenskum fjöl-
miðlum er „landbúnaðarvanda-
máliö”. Þaö fréttist yfirleitt af því
nokkrum dögum fy rr en lóunni.
Þó var „landbúnaöarvandamálið”
seint á feröinni þetta áriö. Övenju-
seint. Þaö var ekki fyrr en fréttist af
ódýrri jógúrt í verslun í Reykjavík
að það rifjaðist upp fyrir lands-
mönnum aö „vorboðinn ljúfi” haföi
ekki látiö til sín heyra til þessa. En
þá var aö sjálfsögðu brugðið hart
við.
Kjarni málsins er sá aö hér í
Reykjavík er þaö hiö ágæta fyrirtæki
Mjólkursamsalan sem tekiö hefur aö
sér aö sjá Reykvíkingum fyrir mjólk
og mjólkurafuröum, á hverju sem
dynur. Eins og gefur aö skilja gengur
það á stundum misvel því Island er
haröbýlt land og þar er allra veðra
von. Því er mjólkin stundum súr,
þegar hún kemur til Reykvíkinga,
því hiti í sveitum landsins hefur ver-
ið óskynsamlega hár! En því verða
menn að taka meö rósemd því aö
eins og áöur sagöi er allra veöra von
á þessu isa kalda landi.
En þrátt fyrir allt hefur tekist vel
aö sjá Reykvíkingum fyrir mjólk og
er þaö ekki síst að þakka ódeigum
bændum þessa lands sem brjótast af
hörku út í fjós, á öllum tímum sólar-
hringsins, hvemig sem viörar, og
hversu mikiö sem f óöurbætisskattur-
innhækkar. Þannig hefur viöhaldist
byggö í Reykjavík í áranna rás,
byggöin vaxið og dafnaö, börnin
vaxiö úr grasi glöö og hraust!
En allar mjólkurafurðir eru for-
gengilegar, og í mysunni leynist
stundum maökur! Svo fór aö verslun
í Reykjavík varö sér úti um jógúrt
frá fyrirtæki sem ekki heitir
Mjólkursamsala Reykjavíkur! Þessi
verslun bætti síðan gráu ofan á svart
meö því aö selja þessa aöfengnu
jógúrt á lægra veröi en jógúrt þá sem
Mjólkursamsalan bauöfram!
Ef þaö er eitt einkenni umfram
önnur, sem ræktast hefur upp meö
Islendingum í aldanna rás, mótaö af
því þrotlausa striti sem þaö útheimti
aö krafsa lifibrauö sitt úr rýrri mold
í vondum veörum, er þaö þraut-
seigjan! Og nú sýndu forsvarsmenn
Mjólkursamsölunnar þrautseigju
ásamt íblandaöri staðfestu. Þeir
geröu ekkert í máUnu! Eins og
Nelson flotaforingi foröum settu þeir
kíkinn yfir bUnda augað og vonuöust
til þess aö þessu leiðindamáU lyki
semfyrst.
En jógúrtin hélt áfram aö berast!
Og ábyrgðarlausir Reykvíkingar
létu sem þeir hefðu aldrei heyrt af
byggðastefnunni, létu sem þeh- vissu
ekki af óeigingjörnu starfi bænda-
stéttarinnar undir erfiðustu kring-
umstæðum til þess aö sjá þeim fyru-
mjólk. Þessir vanþakklátu, (svo
maöur segi ekki óþjóölegu) Reykvík-
Uigar keyptu jógúrtina, átu hana og,
eins og Olíver Twist, báöu þeir um
meU-a!
Viö svo búiö mátti ekki standa, aö
sjálfsögöu. Reykvíkmgar voru þama
aö fóma langtímahagsmunum sín-
um og þjóöarinnar, byggöastefnu-
sjónarmiöum og menningararfleiö
þjóöarmnar, á altari Mammons!
Þessi jógúrtarsala varstöövuð.
EðlÚeg ráðstöfun og sjálf-
sögð, því þaö er aldrei að vita hvar
þetta hefði tekið enda. Hver veit
nema á eftir jógúrtinni hefði fylgt
skyr? Og síðan mysa? Eftir þaö
getur enginn spáð hvaö gerst hefði.
Kannski heföi komið upp fjölda-
hreyfing í Reykjavík fyrU- kjör-
Úr ritvéHnni
OlafurB. Guðnason
dæmabreytingu? Hver veit nema
stóriöjuspekúlantar heföu farið að
færa sig upp á skaftið? Og kannski
heföu Bandaríkjamenn sett hér upp
eldflaugar!
Þaö er löngu kominn tími til þess
aö menn geri sér grein fýrir því aö
þaö er ekkert tU sem heitir ,,land-
búnaðarvandamál”! I landbúnaöin-
um em engin vandamál! Nóg af
bæjum. Nóg af bændum. Nóg af bú-
fénaöi. I stuttu máli sagt, allt í
himnalagi!
Þaö er sem sagt ekki „land-
búnaöarvandamál” sem viö er að
eiga, þó fjölmiölar blási þaö upp á
sinn ósanngjama máta. Hér er fyrst
og fremst um „neytendavandamál”
aðræða!
Neytendavandamálið er í eöU sínu
einfalt. Þaö er ekki svo aö neytendur
séu of fáir! Það er heldur hitt að þeir
eru lystarlausU-, og stundum jafnvel
matvandir, sem er auðvitað hálfu
verra. Þannig er þaö hlutverk yfir-,
manna landbúnaöarmála, ráöherra
og forsvarsmanna bændasamtaka að
leika hrna þolgóöu húsmóður meðan
Reykvíkingar og aörU þeir, sem ekki
starfa beint að landbúnaöi, leika
óvitann í eldhúsinu.
Yfirmenn landbúnaðarmála
plokka feitan síöubita úr frysti-
geymslum lambakjöts og segja:
„Einn fyrir pabba...” Ovitinn bregst
hinn versti viö, ekki síst þegar fyrir
hann era bomar ófriöar kartöflur,
skorpnari en tU-æö langamma, og þá
veröa yfirmenn landbúnaöarmála
auðvitaö aö beita óvitann hörðu. Það
verður aö hafa vit fyrir þessu fólki!
Og ef ykkur líkar ekki viö jógúrtina,
þá skuluð þið passa upp á eggin!
Haukur Helgason.