Dagblaðið Vísir - DV - 10.09.1983, Blaðsíða 5

bV.lAUGÁRÖAGUR ld.SfePtEMÖSR H9Ö3.
Vélar tærast upp og verksmiðjuhús drabbast nlður.
settu smiöimir í snatri upp smiðjuna.
Af bryggjum þeim sem áður höfðu
verið reistar í víkinni var ekki annað
eftir en flak sem lá á fjöru. Þeirri eyði-
leggingu mun hafís hafa valdið en ekki
hafsjór.
Planið sem Elías Stefánsson hafði
byggt þegar hann hóf rekstur sinn var
ennþá við lýði og var aukiö og endur-
bætt.
Fyrstu dagarnir fóru í að koma sér
fyrir og hálfum mánuði seinna kom
svo efnið í bryggjurnar. Þær hafði Sig-
urður Thoroddsen verkfræðingur
teiknaö og jafnframt samiö verklýs-
ingu.
Við þennan kipp í athafnalífinu á
Djúpuvík lifnaði heldur betur yfir
heimamönnum á Ströndum. Margir
vildu fá vinnu og innan skamms var
þarna allt á ferð og f lugi. Það ríki mikil
vinnugleði og bjartsýni í kringum þess-
ar framkvæmdir á Djúpuvík, og
áreiöanlega vandfundinn sá maður þá
sem ekki taldi að hér væri af fyrir-
hyggju verið að vinna fyrir framtíðina.
Enginn talaöi um óhagstæða veðráttu
né afskekkta staði. Rétt utan við land-
steinana var hin ótæmandi auölind
hafsins. Þeir staðir sem lágu nærri
þeirri gullkistu hlutu að verða miðdep-
ill auönu og athafna um langa framtíð.
I þann mund sem síldarvertíðin
hófst, sumarið 1935, var löndunar-
bryggja verksmiðjunnar og hafskipa-
bryggja á Djúpuvík báðar fullbúnar.
Þá var og síldarverksmiöjan sjálf
tilbúin að vinna silfrið úr djúpunum.
Þegarbestlét fóraðsíga
á ógæfuhliðina
Og svo hófst ævintýrið á ný. Og þaö
stóð í hálfan annan áratug, til ársins
1950.
Veiðin gekk yfirleitt vel fyrstu árin
og fram til ársins 1939 skilaði síldar-
vinnslan umtalsverðum hagnaði, allt
að hundruðum þúsunda árlega.
1939, áriö sem fyrr er nefnt, braust
síðari heimsstyrjöldin út og orsakaði
hún ýmsar breytingar á lifsframvindu
Islendinga þótt ekki væru þeir beinir
þátttakendur í þeim hildarleik. Ot-
fíutningsvörur, svo sem síldin, stigu í
verði og eftirspum óx. Gróði Djúpu-
víkur hf. var því aldrei meiri en ein-
mitt þann tíma sem bræður bárust á
banaspjót úti í heimi. Og þrátt fyrir að
heldur minni afli hafi komiö aö landi en
fyrir stríð var hagnaður ævinlega riku-
legur. Og síldarspekúlantar gátu lifað
hátt og notið sín í hvívetna. Árið 1942
komst rekstrarhagnaöur verksmiðj-
unnar á Djúpuvík upp í rúm sjö hundr-
uð þúsund krónur og mun þaö hafa
verið besta afkomuárí sögu félagsins.
En einmitt þegar best lét fór aö halla
undan fæti. Áriö 1943 verður í fyrsta
skipti verulegur halli á rekstri félags-
ins sem mun fyrst og fremst hafa
orsakast af því aö á árinu 1941 yfirtók
eða keypti hf. Djúpavík síldarverk-
smiðjuna Dagverðareyri við Eyja-
fjörð, en rekstur þeirrar verksmiðju
bar sig ekki sökum skorts á hráefni til
vinnslu. Skráður rekstrarhalli nam
rúmum tvöhundruö þúsund krónum
þetta ár. Veður voru þannig skjót að
skipast í lofti þá engu síöur en nú.
Næstu ár barst enn minni afli á land
en áður. Silfrið úr Húnaflóa var að
verða uppurið hvort sem mönnum lik-
aði betur eða verr. En menn vildu ekki
trúa þvi, fannst sem úr óþrjótandi
brunni væri að taka og héldu því veið-
um áfram af enn meira kappi en áður.
En það kom fyrir ekki, hversu mörg-
um skipum sem stefnt var út á flóann
þá minnkaði aflinn sífellt sem að landi
kom ims hann var næstum enginn orð-
inn. Það var árið 1950. Þaö ár komu
aðeins liðlega þrjú hundruð mál síldar
inn til Djúpuvíkur sem var hvorki
meira né minna en sextíu sinnum
minni afli en barst á land þegar best
lét.
Af þessum sökum var starfseminni á
Djúpuvík hætt, menn viðurkenndu með
sjálfum sér að síldin væri búin og
gengu lúpulegir frá verkum sínum í
Peningalyktina leggur ei lengur upp.
anta heima á Islandi. Þeir lögðu hver
af öðrum upp laupana, hættu starfsemi
sinni og sumir stærstu athafna-
mennimir, svo sem Elías Stefánsson,
urðu g jaldþrota sem fyrr segir.
Og þar með lagðist lífið á Djúpuvík í
dvala. Enga vinnu varþaraðfá ogsvo
var þangaö til komið var fram til árs-
ins 1934.
Víkin vakin af dvalanum langa
Það var þá aö nokkrir f jármálamenn
í Reykjavík tóku sig til og stofnuöu
hlutafélagið Djúpuvík hf. og var
heimilisfang þess ákveðiö, Djúpavík
við Reykjarfjörð í Strandasýslu.
Hlutafélagið tók við mannvirkjum
og lóðaréttindum af fyrirtæki Eh'asar á
staðnum og greiddi fyrir sextíu þúsund
krónur sem metið var kostnaðarverð
eignanna.
Svo var farið að vekja Djúpuvík af
dvalanum langa, byggja staðinn upp í
orðsins fyllstu merkingu. Aðeins tvö
hús voru uppistandandi þegar smiðir
Djúpuvíkur hf. komu til staðarins með
hamra sína og tól. Þau urðu vistar-
verur þeirra á meðan á uppbygging-
unni stóð.
Sagt er að aðkoman hafi verið heldur
ónotaleg. Engin eldstó var í því ástandi
í vistarverunum að hægt væri að hita
kaffi en til þess að bjarga því máh
,T6ma tunnu, vantar aalt..." löandf Iff é planinu.
i mjölhúalnu fylllat hvar aekkurinn af öðrum. Þar var malaö „allfur hafalna".
FJöBIn apaglaat i dlmmbUu djúpinu og peningulyktina leggur út ó fjöröínn.
Uppl é brekkunni, ofan við varkamiðjubyggingamar, aru fleat húa föikaina aam halmill éttl
é Djúpuvik. Hófell og Trékylllaheiði i bakaýn.
- -