Dagblaðið Vísir - DV - 21.12.1983, Blaðsíða 12

12
DV. MIÐVKUDAGUR 21. DESEMBER1983.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiómarformaflurogútgáfustióri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
FramkvðEmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM. .
Aöstoóarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fróttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Ritstjóm: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 8M11. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla,áskriftir,smáaugtýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI ll.SÍMI 27022.
Sími ritstjómar: 84611.
Setning, umbrot, mynda-ogplötugerö: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA12. Prentun:
Árvakur hf„ Skeifunni 19.
Áskriftarverðá mánuði 250 kr. Verð í lausasölu 22 kr.
Helgarblað 25 kr.
Sýnd veið/ en ekki gefin
Eftir dauflegan og harla tilþrifalítinn vetur hefur held-
ur lifnað yfir þinghaldinu síðustu daga. Fréttir berast af
hörðum og löngum deilum og fundað er fram á nætur.
Allt kapp er lagt á, að þingmenn komist í jólaleyfi í tæka
tíð. Aldrei er það skilið eða útskýrt til fulls, hvers vegna
þingmönnum liggur svo lífið á að hætta störfum mörgum
dögum fyrir jólahátíðina. Geta þeir ekki unnið eins og
annað fólk fram á Þorláksmessu? Sömuleiðis gengur
mörgum illa að skilja, hvað það er, sem rekur alþingis-
menn til að ná afgreiðslu mála fyrir áramót. Fjárlög og
þingmál í tengslum við þau verða að afgreiðast á þessu
almanaksári, en að öðru leyti hvílir engin lagaskylda eða
kvöð á alþingi að afgreiða frá sér frumvörp eða þings-
ályktanir. Allt er þetta írafár um annir þingmanna held-
ur spaugilegt, eftir langvarandi athafnaleysi fram eftir
öllu hausti.
Eitt meginumræðuefnið síðustu dægrin er frumvarpiö
um kvótaskiptinguna í fiskveiðum. Flestir virðast sam-
mála um, að nauðsyn beri til aukinnar stjórnunar á veið-
unum, en efasemdir eru uppi bæði í röðum stjórnarand-
stæðinga og stjórnarsinna um það vald, sem afhenda skal
sjávarútvegsráðherra um úthlutun kvóta á hvert eitt
skip. Er það að vonum, því aldrei hefur áður verið inn-
leitt jafnmikil miðstýring í atvinnumálum sem nú, og
ekki annað að sjá en með þessum aögerðum sé sjávarút-
vegurinn kominn á beinu brautina í átt til niðurgreiðslna
og styrkjakerfis.
Þversögnin í umræðunum á þingi er sú, að meðan
hægri flokkarnir í ríkisstjórn leggja þetta allsherjar-
skömmtunarkerfi til, hamast vinstri flokkarnir gegn því.
Einhvern tímann hefði það snúið öfugt.
Fjárlög hafa verið afgreidd með nokkrum halla. Hins
vegar hafa fjárlög sjaldan hækkað jafnlítið milli ára, og
lögin bera þess augljós merki, að aðhalds og niðurskurð-
ar hefur verið gætt til hins ýtrasta. I tengslum við fjár-
lögin eru gerðar breytingar á skattalögum til að draga úr
skattbyrðinni. Allt er þetta þó sýnd veiði en ekki gefin.
Það á eftir að koma í ljós, hvort fjárlögin standast og
hvort greiðslubyrði minnkar. Efasemdir eru uppi um
hvort tveggja.
Þegar litiö er yfir þinghaldið í haust, verður ekki annar
dómur kveðinn upp en að ríkisstjórnin hafi ráðið ferðinni.
Stuðningsmenn hafa reynst tryggir í taumi og stjórnar-
andstæðingar hafa ekki náð sér á strik.
Skýringin er augljós.
Ríkisstjórnin hefur náð umtalsverðum árangri í höfuð-
viðfangsefni sínu, baráttunni gegn verðbólgunni. Fólk
finnur og skilur að það er stjórn í landinu, markviss og á
stundum aðgangshörð stjórn, en stjórn samt. Jafnvel
verkalýðshreyfingin þorir ekki að leggja til atlögu gegn
henni, og það þrátt fyrir ógnvekjandi samdrátt í kaup-
mætti launa. Meðan svo er, að almenningsálit og hags-
munasamtök launafólks halda að sér höndum, er ekki við
því að búast, að málflutningur stjórnarandstöðunnar fái
mikinn hljómgrunn.
Fólk skynjar það og að erfiðleikunum er ekki lokið.
Kreppa í atvinnu- og efnahagsmálum, kreppa í sjávarút-
vegi og kreppa á vinnumarkaðnum leiðir til kreppu hug-
ans. Hræðslan við hið ókomna, vágest atvinnuleysis og
samdrátt í fiskveiðum, grúfir sig yfir þjóðlífið.
Það er í þessu andrúmslofti, sem ríkisstjómin starfar;
örygginu, sem hún veitir, óttanum um það, sem framund-
an er. Vonandi verður öryggiö áhyggjunum yfirsterkara.
ebs
Skilyrðin
fyrír friöi
Ótímabærar
athugasemdir
„Friöur á jöröu.” Þessi kristiiega
hugmynd sækir á menn þegar jólin
nálgast. Hvemig veröur hún aö veru-
leika? Miklu máli skiptir í því viðfangi
aö skilja að friðarhugtakiö er tvírætt,
þaö er jákvætt eöa neikvætt, ef svo má
segja. Þaö merkir í fyrsta lagi aö rétt-
lætinu sé fullnægt, æskileg skipan sé á
öllu, mennirnir lifi í sátt viö sjálfa sig
og aðra, eðlileg hrynjandi sé í tilver-
unni, jafnvægi, samræmi. Þetta er hiö
jákvæöa friðarhugtak, sambærilegt
viö shalom í hebresku: friöur sé með
yöur. En þetta hugtak er í ööru lagi
notaö um þaö að ekki sé háö stríö, mál
séu leyst meö atkvæðagreiðslum eða
samningum, en ekki baráttu, ofbeldi,
áflogum. Þetta er hiö neikvæða friðar-
hugtak og það sem einkum er um rætt
í alþjóðamálum.
halda? Viö látum okkur nægja nei-
kvæða friöarhugtakiö ef svo er. Eða er
hitt brýnna að reyna að koma því til
leiðar aö heimurinn batni eins og rót-
tæklingar halda? Viö leyfum okkur að
nota jákvæöa friðarhugtakið ef svo er.
Eg er sjálfur í hópi íhaldsmanna í
alþjóöamálum. Eg hygg að viö megum
þakka fyrir þaö aö hafa sloppiö við
ófrið í okkar hluta heimsins í 38 ár.
Hannes H. Gissurarson
A ,,Skilyrðin fyrir friði eru þannig tvö:
^ öflugar varnir vestrænna lýðræðisþjóða
og alþjóðlegt viðskiptafrelsi.”
íhaldssemi nauðsynleg
í alþjóðamálum
Islendingar búa viö friö í síðar-
nefnda skilningnum, hér er ekki háö
borgarastríö eins og í Angólu eða E1
Salvador, ísland er ekki aö berjast viö
neitt annaö ríki eins og Israel viö Sýr-
land eöa Irak viö Iran. Þetta felur aö
vísu ekki í sér aö viö séum friðsamari
en aörar þjóðir þótt viö hælum okkur
stundum af því: viö sýndum þaö í
borgarastríðinu hér á sturlungaöld,
meö spánverjavígunum alræmdu á
sextándu öld og í þorskastríöunum svo-
nefndu viö Breta á áttunda áratug
þessarar aldar. En Islendingar búa
sennilega ekki viö friö í fyrrnefnda
skilnmgum.
Spumingin er þessi: Hvort friðar-
hugtakiö, hið jákvæöa eöa hið nei-
kvæöa, getum viö notað? Svarið
ræðst af því hvað við teljum brýnast
aö gera í heimsmálum. Er brýnast aö
reyna aö koma í veg fyrir þaö aö
heimurinn versni eins og íhaldsmenn
(Hitt er annaö mál, að ég er jafnrót-
tækur í innanlandsmálum og ég er
íhaldssamur í alþjóðamálum.)
Varnarsinnar og friðarsinnar
að svara ólikum spurningum
Þessi greinarmunur á jákvæðu og
neikvæðu friðarhugtaki kann að skýra
hvers vegna svonefndir friöarsinnar
annars vegar og vestrænir varnar-
sinnar hins vegar skilja stundum ekki
hverjir aöra, eiga það til aö tala til
hliöar hverjir viö aðra. Skýringin er að
þeir eru aö svara ólíkum spumingum,
nota ólík hugtök. Við vamarsinnar
emm aö reyna aö afstýra ófriði, koma
í veg fyrir þaö aðheimurinn versni. En
friðarsinnarnir em aö reyna aö full-
nægja réttlætinu, koma því til leiöar aö
heimurinn batni. Þessi greinarmunur
kann og aö skýra hvers vegna svo
margir klerkar em í fylkingu friöar-
sinnanna: þeir þrá friö hinnar helgu
bókar, shalom eöa pacem in terris,
nota jákvæða friðarhugtakiö.
Hvaö segjum við varnarsmnar slík-
um friöarsinnum? Viö segjum þeún aö
viö getum ekki fullnægt réttlætinu fyrr
en við höfum náö einhverju samkomu-
lagi um hvert þaö sé (nema viö séum
tilbúin til aö berjast fyrir okkar rétt-
læti) og aö sú'kt samkomulag sé ekki í
sjónmáú í heimi sem Andropof og
Jarúselskí, Pol Pot, Ghaddafi og
Khomeúii, Indira Gandhí og Júúus
Nýerere byggja ásamt okkur. Við
segjum klerkunum aö menn geti ekki
frelsað aðra fyrr en þeir hafi frelsað
sjálfa sig, fundiö húm innri frið. Snúiö
ykkur aö því að flytja mönnum hann og
látið aðra, sem betur rata um refil-
stigu stjómmálanna, um hinn y tri friö!
Viö bendum þeim og öörum friðarsinn-
um á óskaplega fífldirfsku þeirra:
heimurinn er ranglátur eins og hann
er, en sá, sem viö tekur, sé þessum
heimi bylt, getur oröiö miklu rang-
látari — og er satt aö segja úklegur til
aðverðaþaö.
öflugar varnir og
viðskiptafreisi
Við hljótum aö nota neikvæöa friðar-
hugtakið í okkar haröa heimi. Jákvæða
hugtakið á hér ekki við, enda sagöi
Kristur að sitt ríki væri ekki af þessum
heimi. Viö hljótum meö öömm oröum
NÚ ÞARFNAST
ÍSLAND
ÍSLENDINGA
Hefur íslenska þjóðin flutt búferl-
um? Er hún horfin brott af landinu og
sest aö í loftköstulum? Svo mætti
halda. Oraunvemleikúin í daglegu Úfi
þjóöarúinar er slíkur. Það er eins og
fólkiö í landinu Úfi annaöhvort í
draumi eöa í vúnu.
Hrunadans
Auðlindir landsins eru að þorna upp
af ýmsum ástæðum. Fiskurinn er aö
hverfa úr sjónum. Fiskvúinslustöðvar
segja fólki í hundraöataú upp störfum
og helmingur veiöiflotans er að veröa
verkefnalaus. Ostjórnin í orkumálun-
um hefur verið svo yfirgengileg aö raf-
orkan okkar, Islands hvítagull, er ekki
lengur samkeppnisfær. Stjórnleysiö í
efnahagsmálum undanfarinn áratug
hefur gengiö svo úr hófi aö vinir
þjóöarúinar á erlendri gmnd spyrja í
fyllstu alvöru hvort Islendúigar ráöi
viö aö stjórna sér sjálfir. Á erlendum
lánsfjármarkaöi er fariö aö nefna
Islendúiga í sömu andrá og Pólverja.
Viðræöuaöilar okkar um orkufrekan
iönaö standa og gapa framan í ráöa-
menn þjóöarinnar sem vefst tunga um
tönn þegar þeir eru spurðú hvort
Islendingar hugsi sér aö viröa geröa
samninga.
Kreditkort í
þúsundavís
Hverju er svo þjóöin upptekin af viö
þessar aöstæöur? Af aö dreifa kredit-
kortum í þúsundavís um landiö og
ákveöa að landsmenn skuú eftirleiðis
líka nota þau til þess að skuldsetja sig
meö í útlöndum. Af aö opna risavöru-
hús með fánaborgum út um aúa
Reykjavík og flugeldasýnúigum. Af að
hleypa af stokkunum ríkisdiskóteki
fyrir 35 miújónir króna við útvarpiö
svo landsmenn geti hlustað á lögúi við
vinnuna sitt með hvoru eyranu.
Hættur að éta kjöt
Gamaú vmnufélagi minn úr blaöa-
mannastétt, sem er aö berjast viö aö
eignast þak yfir höfuöið, sagði mér á
dögunum að hann hefði ekki haft efni á
að éta kjöt á sunnudögum margar
helgar í röð. Miklu fleiri eru á sama
báti. Það fer húis vegar ekki mikiö
fyrir vandamálum þessa fóúrs á þeúri
mynd sem þjóðin kýs aö gefa af sjálfri
sér. Þjóðin viú ekki vita af fátækt og
erfiðleikum nema þá úti í heimi. Um
örvæntúigarástand meöal eigin þegna
vúja Islendingar steúiþegja. Súk um-
ræöa á víst ekki erindi innan um glasa-
glauminn í þeún glysfáöa gervúieimi
þar sem íslendingar stíga nú sinn
hrunadans. En kreditkort í þúsunda-
vís, risamarkaðir meö fánaborgum og