Dagblaðið Vísir - DV - 18.04.1984, Side 10

10
DV. MIÐVIKUDAGUR18. APRIL1984.
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Khomeini leiötogi Irana hefur ekki
verið þekktur fyrir að vera í sér-
stöku vinfengi við ísraelsmenn.
Engu að síður hafa þeir selt honum
hergögn.
Ovenjuleg rannsókn á vopnaút-
flutningi Israels hefur leitt í ljós að
búast megi viö að nú dragi úr vopna-
sölu Israels á erlendum vettvangi
eftir að hún náði hámarki sínu 1982.
Þá seldu Israelsmenn vopn fyrir einn
milljarð dollara. Rannsóknin er
óvenjuleg fyrir þá sök að mikil leynd
hefur hvílt yfir þessum vopnaútflutn-
ingi.
Rannsóknin var gerö af Aharon
Klieman prófessor í alþjóða sam-
skiptum við háskólann í Tel Aviv. I
niðurstöðum hans kemur fram að
Israel hefur selt vopn til 25 þjóða og
fjögurra heimsálfa á síðastliönum
fimm árum. I hópi þeirra þjóða sem
Israel hefur selt vopn til eru Mar-
okkó, Indónesía, Iran og Malasía.
Dregur úr her-
gagnasölu ísraels
I niöurstöðum rannsóknanna kem-
ur fram að hergagnaútflutningi Isra-
els kunni aö vera hætta búin vegna
þess hversu Israelsmenn eru háöir
Bandaríkjunum í hergagnafram-
leiðslu sinni. Þá hafa og þjóðir þriöja
heimsins aukiö eigin hergagnafram-
leiðslu auk þess sem reiði gætir víða
vegna stefnu Israelsmanna í
Miöausturlöndum. Þetta þrennt
gerir það aö verkum að prófessor
Klieman telur að búast megi við að
nú taki að síga á ógæfuhliðina í þess-
ari mikilvægu útflutningsgrein Isra-
elsmanna.
I upphafi þessa áratugar voru
Israelsmenn í hópi tólf efstu þjóða
hvað varðaöi hergagnaútflutning. Á
síðastliðnu ári dró úr hergagnasölu
Israels um sex prósent og telur
___ n^teúpahergögí'a^Srae'
Hergag^^^utnings-
l'K'Morae\sþÍtöarinnar
gre»«1gSSaasss
prófessor Klieman að það sé merki
um það sem koma muni.
I viöauka við rannsóknarskýrslu
þessa er að finna lista yfir öll helstu
hergagnaviðskipti Israels á síðast-
liðnum árum. Þar er meðal annars
getið um sölu á skriðdrekum og
brynvögnum til Marokkó og söiu á
nýuppgerðum herþotum til stjómar
Khomeinisílran.
Háðir Bandaríkjamönnum
„Það er þriöji heimurinn sem Isra-
el snýr sér einkum aö og þar hefur
hergagnaútflutningurinn reynst
árangursríkastur,” segir Klieman.
„Hinn dæmigerði kaupandi er þjóð
sem stendur utan við hóp vestrænna
ríkja meö hægrisinnaða herforingja-
stjórn sem er meðvituð um nauðsyn
tryggra vama,” segir hann ennfrem-
ur.
A síðastliönum árum hafa Israels-
menn mætt vaxandi samkeppni frá
þjóöum eins og Brasilíu, Suður-
KóreuogSingapore.
Það veldur Israelsmönnum ekki
síst erfiðleikum að Bandaríkin hafa
sett hömlur á sölu hergagna sem hafi
að geyma bandaríska hluta. I skýrsl-
unni eru nefnd fjölmörg dæmi þess
að Bandaríkin hafa stöðvað fyrirhug-
aða hergagnasölu Israels. Sem dæmi
ísraelskir hermenn í Sýrlandi. Stöðug hernaðarátök viö nágrannaþjóðirnar
hafa gert þaö að hreinni lífsnauðsyn fyrir ísraelsku þjóðina að geta framleitt
hergögn. Nú er sú framleiðsla oröin svo umfangsmikil að ísraelsmenn eru í
hópi tólf efstu þjóða á lista yfir hergagnaútflytjendur.
má nefna að Bandaríkin stöðvuðu
fyrirhugaða sölu Israels á Kfir-her-
þotum til ýmissa þjóða Rómönsku
Ameríku.
Von ísraelsmanna:
Lavi-herþotan
Hergagnaframleiösla
Israels-
manna á rætur að rekja til tímans
fyrir sjálfstæði landsins 1948 er þeir
tóku að smiða létt vopn og fallbyssur
til að nota í baráttunni við Araba og
Breta sem þá réðu yfir Palestínu.
Síðan hefur hergagnaframleiðslan
aukist jafnt og þétt og oröið sífellt
fullkomnari en þaö var ekki fyrr en á
síðasta áratug sem hergagnaút-
flutningur fór að veröa dýrmæt
tekjulind fyrir Israelsmenn. Áriö
1975 seldu þeir vopn fyrir 50 milljónir
dollara og áriö 1979 var sú tala komin
upp í 600 milljónir dollara.
I ísraelska hergagnaiðnaðinum er
nú unnið aö stærsta verkefninu til
þessa og því sem mestar vonir eru
bundar við. Þar er um að ræða fram-
leiðslu á Lavi-herþotunni svokölluðu
sem einnig verður búin bandarískri
vél. Klieman heldur því fram að
vafasamt sé að þessi framleiðsla
muni skila hagnaði vegna hættunnar
á samkeppni frá bandarískum her-
gagnaframleiðendum og myndi þaö
hafa í för með sér alvarlegar
afleiðingar fyrir efnahag Israels sem
má þó síst við áföllum eins og al-
kunna er.
Hann segir aö efnahagsuppbygg-
ingu Israels sé mikil hætta búin
vegna ofuráherslunnar á hergagna-
útflutninginn.
Arið 1981 fluttu Israeismenn út
meira en helming hergagnafram-
leiðslu sinnar og útflutningur her-
gagna nam rúmlega tuttugu prósent-
um af öllum útflutningi iðnaðarvara.
1 skrá yfir hergagnaútflutning
Israels kemur fram að 150 fyrirtæki
vinna að hergagnaframleiðslu á einn
eða annan hátt og að 60 þúsund
manns vinna viö hergagnaiðnaðinn.
Aðstoðuðu Svíar Þýska
land nasistatímans?
Sænska ríkisstjómin var reiðubúin
að veita Þýskalandi nasismans
aöstoð voriö 1941, að því er þýskir
sagnfræðingar halda nú fram.
Aöstoð Svíþjóðar var þó ekki hugsuð
sem vopnuö aöstoð fyrst og fremst
vegna þess að Þýskaland haföi gert
árás á Sovétríkin. Þetta kemur fram
í niðurstöðum þýskra sagnfræðinga
sem rannsakaö hafa „Barbarossa-
áætlunina” svonefndu.
Eins og alkunna er hóf Hitler stríð
sitt gegn Stalín sumarið 1941 og þá
hafði þýska herstjórnin fengið vil-
yrði fyrir stuöningi Svía og aðstoð.
, Aö minnsta kosti lítur út fyrir aö
Þjóðverjarnir sjálfir hafi talið sig
hafa fengið slík loforð,” sagði Hans
Villius, sænskur dósent í sagnfræði,
er norska dagblaðiö Aftenposten bar
þessar niðurstöður þýsku sagn-
fræðinganna undir hann.
I grein sem Villius skrifaði um
þetta mál í Svenska Dagbladet á dög-
unum segir hann upplýsingar þessar
mjög athyglisverðar. Þær eru hluti
af miklu rannsóknarverkefni sem
sagnfræðingar í Freiburg hafa unniö
að síðustu ár. Þær upplýsingar sem
varða Svíþjóð eru aðeins óverulegur
hluti af verkefninu en samkvæmt því
sem Villius segir hafa þær veriö
öldungis óþekktar f ram að þessu.
Þjóðverjar reiknuðu
með aðstoð Svía
Eftir samningaviðræður í Helsinki
kom þýski sendifulltrúinn Karl
Schnurre til Stokkhólms í lok maí
þetta ár á vegum Hitlers. Tilgangur-
inn var að fá endanlegt svar við því
hvaða afstööu Svíþjóð myndi taka í
styrjöld Þýskalands og Sovétríkj-
anna. Hinn 24. maí hitti Schnurre að
máli Per Albin Hansson utanríkis-
ráðherra og Christan Giinther utan-
rikisráðherra og um fund þeirra
segir í verki þýsku sagnfræðing-
anna: „Sænska stjómin hafnaöi því
að taka þátt í styrjöldinni kæmi til
árásar Þýskalands á Sovétríkin en
eftir að styr jöldin hafði brotist út var
hún reiðubúin að veita stuöning og
hjálp á öllum sviðum.”
Samkvæmt því sem Villius segir
Þýskir hermenn halda inn í sovéskan bæ árið 1941. Nutu þeir aðstoðar hinnar
hlutlausu Svíþjóðar?
— niðurstöður úr rannsóknum þýskra
sagnfræðinga benda til þess
þá átti þýski sendifulltrúinn fundi
sitt í hvoru lagi með sænska
utanríkisráðherranum og forsætis-
ráöherranum. Utdráttur sem liggur
fyrir frá fundinum með Per Albin
Hansson bendir til þess að Svíar hafi
veriö samningsfúsir. En ekki er þar
sagt neitt um vilyrði um aðstoð og
hjálp Svía. Giinther utanríkis-
ráðherra hefur aldrei gefið til kynna
að f undurinn með Þjóðver junum hafi
haft neinaþýöingu.
En hvemig sem túlka ber afstöðu
Svía þá er það ljóst að mati Villiusar
að Þjóðverjar reiknuðu með sænskri
aðstoð. I „Barbarossa-áætluninni”
frá 5. júní 1941 hefur þýska yfirher-
stjórnin lagt á ráðin um að þýskar
hersveitir verði fluttar meö járn-
braut frá Noregi til Finnlands yfir
sænskt landsvæði. Það var hinn um-
deildi flutningur Engelbrecht-deild-
arinnar en samkvæmt hinum þýsku
heimildum átti hann sér stað „með
sérstaklega vingjarnlegum stuðningi
sænska hersins og starfsfólks jám-
brautanna.”
Umsjón: Gunnlaugur A. Jónsson