Dagblaðið Vísir - DV - 10.05.1984, Blaðsíða 10
10
DV. FIMMTUDAGUR10. MAl 1984.
Úflönd Útlönd Útlönd Útlönd
Khomeini, Gaddafi, Hussein og
Zia ul-Haq keppast um að verða
fyrstir til að koma kjarnorkuvopnum
fyrir í vopnabúrum sinum.
Ofgafullur þjóöarleiðtogi er settur
hefur verið upp að vegg en þrýstir
um leið fingrinum á
kjarnorkuknappinn. Slík aðstaöa
getur leitt til hins algjöra
kjamorkustríðs. Hún getur orðið að
veruleika innan tiltölulega skamms
tíma.
Martröðin um öfgamenn sem eru
nógu brjálaöir til að beita
kjarnorkuvopnum magnaöist þegar
hið virta breska hermálatímarit
Janes Defence Weekly greindi frá
því að Iran, undir stjórn Ayatollah
Khomeini, væri langt komið með
smíði kjamorkusprengju og myndi
sennilega ljúka henni innan tveggja
ára.
„Óheft útbreiðsla
hættuleg"
Talsmenn iönaðarlandanna meö
Bandaríkin og Sovétríkin í broddi
fylkingar hafa ætíð sagt að óheft út-
breiðsla kjamorkuvopna sé það
hættulegasta sem gerst geti á okkar
dögum. Samtímis er það ljóst að
þessi lönd hafa stórlega aukið
hættuna á slíkri útbreiðslu með því
að selja háþróaða kjamorkutækni og
brennsli.
Kjamorkuvopn i
höndum öfgamanna
Iran á í styrjöld við Irak.
Khomeini sendir þúsundir barna og
sjálfboðaliða út í opinn dauðann.
Hann hefur hrakið íraska innrásar-
liðið út úr Iran en daufheyrist við
öllum óskum um vopnahlé og
samningaviðræður.
I Bagdad situr Saddam Hussein,
sá er hóf stríöiö. Honum er löngu
orðið ljóst að styrjöldin getur héðan í
frá aðeins haft í för með sér ósigra
fyrir hann. Hann hefur í örvæntingu
tekið í notkun eiturefnavopn sem
stríðir gegn öllum alþjóðasamþykkt-
um. Árið 1981 sprengdu Israelsmenn
upp kjamorkuver í Irak. Astæðan
var ótti þeirra við að Irak gæti fram-
leitt kjamorkusprengju. Hussein
var þá þegar talinn hafa nægilegt
plútóníum til að framleiða sína
fyrstu sprengju. Mörg lönd, þeirra á
meðal Sovétríkin og Frakkland, hafa
boðið Irak aðstoð við að byggja upp
nýtt kjamorkuver. Hussein er ekki
langt á eftir Khomeini í
kapphlaupinu um k jamorkuvopnin.
Gaddafi þjóðarleiötogi í Líbýu, sá
er sendir út dauðasveitir til að vinna
á óvinum sínum í útlöndum, notar
olíugróðann til að útvega ísiam sína
fyrstu kjamorkusprengju. Það er
ekki vitað hvort Líbýa hefur
möguleika á aö framleiða kjamorku-
sprengju upp á eigin spýtur.
Hin íslamska
kjarnorkusprengja
Annars er hin íslamska kjarn-
orkusprengja oftast sett í samband
við Pakistan og Zia ul Haq einræðis-
herra þar. Allt frá því að Indland
sprengdi sína fyrstu kjarnorku-
sprengju fyrir tiu ámm hefur kjarn-
orkusprengjan veriö ofarlega á óska-
lista. Ef marka má orð Abdul Qadir
Khan, pakistansks vísindamanns, þá
getur landið þegar framleitt kjam-
orkusprengju.
Israel hefur þegar kjamorkuvopn
sem unnt er að taka í notkun með
aðeins nokkurra daga fyrirvara. Því
hélt Amos Perlmutter fram í blaða-
viðtali fyrir einu ári. Þar sagði hann
raunar að Israelsmenn hefðu þegar
200 slík vopn í fórum sínum. Aðrar
heimildir nefna lægri tölur, en lítill
/ vafi er talinn leika á að Israel hafi
náð mjög langt í kunnáttu á sviði
kjarnorku.
Hugsanlegt er að Israel hafi náð
markmiöum sínum í þessum efnum
meö samstarfi við Suður-Afríku þar
sem úran frá Namibíu, peningar frá
Suður-Afríku og tækni frá Israel hafi
gert báðum löndunum kleift að koma
sér upp kjarnorkuvopnum. Þau eiga
það sameiginlegt að hafa óvini
kringum sig á allar hliðar og snúa
bakií hafiö.
Átökin á landamærum Kína og Víetnams:
EKKIREIKNAÐ
MED KÍNVERSKRI
,KENNSUISTUND’
Vestrænir stjórnarerindrekar í
Hanoi eru ekki trúaöir á að bardagar
á landamærum Kína og Víetnams
muni aukast verulega þrátt fyrir þær
stórskotaliösárásir sem þjóðimar
hafa skipst á að undanfömu og þrátt
fyrir gagnkvæmar ásakanir um að
andstæðingurinn virði ekki landa-
mæri þjóðanna og hyggi á meiri hátt-
ar innrás.
Þeir era ekki trúaöir á að
Kínverjar ætli að taka Víetnam í
„aðra kennslustund” i stíl við
refsingarinnrás þeirra í Víetnam
áriö 1979.
Það væri óskynsamlegt fyrir Víet-
nama að koma sér upp öðrum víg-
stöðvum samtímis því sem þeir hafa
180 þúsund manna herlið bundiö í
Kampútseu sem styður Heng
Samrin-stjórnina í Phnom Penh í
baráttu hennar við skæruliða í
landinu.
Tíðar árásir
En stórskotaliðsárásir era tíðar og
embættismenn víetnömsku stjóm-
arinnar segja að Kínverjar hafi
skotið meira en 50 þúsund sprengjum
innyfir sex af landamærahéruðunum
frá því að bardagar hófust 2. apríl
síðastliðinn.
Hópur erlendra fréttamanna er
fékk að heimsækja borgina Lang
Son, 15 kílómetra frá landamæram
Kína, fyrir skömmu varð ekki var
við neinn óvenjulegan vígbúnað og
lífið virtist ganga sinn vanagang.
Skortur á óháöum upplýsingum gerir
það að verkum aö erfitt er að meta
hversu mikil átökin eru og hvert
mannfall hafi orðið.
Yfirvöld í landamærahéruðunum
neitúðu fréttamönnum um að fara
nær landamærunum, sögðu það of
hættulegt. Samtímis viðurkenndu
þau að engir af íbúum landamæra-
héraðanna hefðu verið fluttir á brott.
Opinberir embættismenn í Lang
Song sögðu að harðasta árás Kínverja
hefði átt sér stað 6. apríl þegar
þúsund manna kínverskt herlið
reyndi að ná á sitt vald tveimur
hæðum um einn kílómetra fyrir
innan landamæri Víetnams.
Er embættismennirnir voru
spurðir hvort víetnömsku her-
mennimir hefðu tekið fanga eða
vopn af Kinverjum svöruðu þeir:
, JCínverjarnir tóku allt með sér þeg-
arþeirflúðu.”
Ein milljón manna
Trung hershöföingi Víetnama
sagði í spjalli við fréttamenn að
þijár kínverskar herdeiidir væru grá-
ar fyrir jámum andspænis hans
vamarsvæði. Hann gat ekki um
hversu fjölmennu liði hann hefði teflt
fram til vamar en erlendir stjómar-
erindrekar í Hanoi telja að um það
bil helmingur víetnamska hersins,
sem í er um ein milijón manna, sé
staðsettur í norðurhéruðum lands-
ins.
Frá styrjöldinni 1979 hafa landa-
mæraskærur verið næsta algengar
með Kínverjum og Víetnömum og
hafa þær jafnan aukist þegar Víet-
namar hefja sína árlegu sókn gegn
skæruiiðum í Kampútseu á þurrka-
tímabilinu frá janúar og fram í maí.
Trung sagöi að að meðaltali yrðu
250 til 300 skærur á landamærum
Kína og Víetnams á hans svæði ár-
lega.
Þrátt fyrir að andstæðingurinn sé
miklu fjölmennari þá era Víetnamar
hvergi hræddir: „Við reyndumst
færir um að sigra Bandarikjamenn
og kínverski herinn er ekki nándar
nærri eins sterkur og sá bandaríski,”
sagði talsmaður víetnamska utan-
ríkisráöuneytisins.
Ásaka Thailendinga
Víetnam hefur margsinnis sakaö
Kínverja og Thailendinga um að
vinna saman við að bjarga
Kinverskir hermenn á æfingu. Víetnamar segjast ekki óttast þá þvf þeir hafi
unnið sigur á mun öflugri her, þ.e. hinum bandariska.
skæruliðum í Kampútseu frá ger-
eyðingu.
„Það er opinbert leyndarmái að
kínverskir birgöaflutningar til rauðu
kmeranna fara um thailenskt land-
svæði og á flutningabilum thailenska
hersins,” sagði Pham Binh, forstööu-
maður stofnunar í Hanoi er sér um
alþjóöasamskipti.
Thaiiendingar hafa þrásinnis
neitað öllum ásökunum um stuöning
þeirra við skæruliða í Kampútseu.
Vestrænir stjómarerindrekar í
Hanoi segja að ástandið viö landa-
mæri Víetnams og Kína nú muni
væntanlega taka á sig sömu mynd og
síðastliðið ár þegar fréttir bárast
vikum saman af skærum og stór-
skotaliðsárásum af og til. Bardag-
amir hættu þegar Víetnamar létu af
hinni árlegu sókn sinni gegn skæra-
liöumíKampútseu.
Umsjón: Gunnlaugur A. Jónsson
gggggg