Dagblaðið Vísir - DV - 17.05.1984, Blaðsíða 10

10
DV. FIMMTUDAGUR17. MAI1984.
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Umsjón: Guðmundur Pétursson
hafa aö undanförnu frá Kampútseu
yfir landamærin til Thailands eru
Rauöu khmeramir af öllum sólar-
merkjum aö dæma öflugri en þeir
hafa nokkru sinni verið síöan Pol
Pot-stjómin var hrakin úr Phnom
Penh, höfuðborginni 1979, eftir
fjögurra ára blóðuga ógnarstjóm. —
Skæruliðaher þeirra hefur tvöfaldast
og er nú um 40 þúsund menn. Þeir
hafa fáa misst af pólitískum erind-
rekum sínum sem eru samsetningur
af öfga kommúnisma og róttækri
þjóöemishyggju.
1 síöustu viku, þegar fréttamenn
náöu tali af frönsku læknunum ný-
komnum aö austan, sagöi Robert
Andrei: „A Vesturlöndum mistaka
menn sig á því aö halda aö Rauöu
khmeramir séu leppar Kína. En þeir
eru afar þjóöemissinnaöir og sjálf-
stæöir þótt þeir kunni að vera háðir
Kínverjum um vopnabirgöir og
annan stuöning. Samt segjast þeir
mundu snúa baki við Kína ef hags-
munir þeirra kreföu. Né heldur
vænta þeir þess að Kínverjar muni
styöja þá til eilífðar.”
Árásir á
höfuðstaði
Læknarnir höföu haft þann háttinn
á til þess aö komast til líknarstarf-
anna í Kampútseu aö þeir hringdu í
leynisímanúmer í Bangkok, höfuö-
borg Thilands, og voru sóttir á bíl aö
hóteli þeirra þar strax morguninn
eftir. Þurftu þeir aö fara í gegnum
margar eftirlitsstöövar Thailend-
inga á leiöinni norður til landamær-
anna en þar tók skæruliðaflokkur við
þeim til fylgdar og vemdar. Eftir
þaö var ferðalagið ýmist fótgang-
andi eöa á fílum.
Annar læknanna, Andrei, heim-
sótti í þessari ferö hiö frjósama
hérað Battambang sem er norðvest-
ur af Phnom Penh. Skæruliðamir
höföu gert áhlaup á höfuöstað
héraðsins 11. febrúar og aftur 15.
febrúar og eyðilagt skotfærabirgöir
Víetnama, bensínbirgöir, flugtum og
flugvélaeldsneyti. Læknamir lögðu
fullan trúnaö á frásagnir skæruliö-
anna um að þeir heföu gert árásir
á höfuöstaði annarra héraöa og
valdið óvininum miklu tjóni.
stranga fjárhagsáætlun þar sem út-
gjöld skyldu miöuö viö nær 500
milljónir dollara. — Ueberroth hefur
ítrekaö spáö því aö sú áætlun muni
ekki aöeins standast, heldur veröi
einnig tekjuafgangur. Að vísu ekki
mikill.
Skipuleggjendum leikanna
reiknaðist svo til aö útsláttarmest
viö ólympíuleika seinni ára væm
nýbyggingar mannvirkja svo að
þessu sinni ætluðu þeir að notast við
mannvirki sem þegar væm fyrir
hendi, hvar sem þeir gætu því við-
komiö. Jafnvel þótt keppni í
einhverjum íþróttagreinum yröi aö
fara fram víðsfjarri meginvett-
vangnum. Þannig veröur
helmingurinn af knattspyrnu-
keppninni haldinn í Boston og í Anna-
polis austan til í landinu.
I staö þess aö hýsa íþróttafólkiö í
nýreistu ólympíuþorpi veröur því
komið fyrir í stúdentagöröum
tveggja háskóla í Los Angeles. Þaö
er smágaman aö þeirri sögulegu
staöreynd aö fyrsta ólympíuþorpið
sem reist var gagngert vegna
ólympíuleikanna var fyrir leikana
1932 en þeir vom einmitt haldnir í
Los Angeles. Síöan eru 52 ár og þetta
em fyrstu ólympíuleikarnir sem
haldnir eru síðan án þess aö ráöist sé
í aö byggja ólympíuþorp.
Sjónvarpsrétturinn gefur
aðaltekjurnar
Aöaltekjuöflunin til þess aö standa
undir leikunum er fengin með sölu
útvarps- og sjónvarpsréttar. Það er
ABC-sjónvarpsstööin sem greiðir 225
milljónir dollara fyrir einkaréttinn.
Þaö er þrisvar sinnum hærra gjald
en NBC-sjónvarpsstööin greiddi
fyrir sjónvarpsréttinn á Moskvuleik-
unum 1980. — Til aö bæta sér þetta
upp selur ABC auglýsendum hálfrar
mínútu auglýsingu á besta útsend-
ingartíma ólympíuleikanna á 250
þúsund dollara.
Aörar tvær helstu tekjulindir
nefndarinnar eru miöasaian og fyrir-
tæki sem era styrktaraðilar, en
síöari tekjuöflunin hefur veriö mikið
umdeild. Þar þykir ólympíuhug-
sjónin troöin niöur í svaö gróöa-
hyggjunnar og ganga kaupum og
sölum. 35 fyrirtækjum var leyft að
vera styrktaraðilar gegn fjögurra
milljóna dollara gjaldi í peningum
eöa vörum. I staðinn fá þau rétt til
þess aö nota orðið „opinber”
ólympíuaðili viö vömr sínar fýrir-
tækjaheiti. Þannig leggur Levi
Strauss starfsliöi leikanna til
einkennisbúninga en má auglýsa sig
sem þann „opinbera” viðurkennda
aöila sem fatar ólympíuleikana í Los
Angeles.
Er nú hent gaman aö því aö rusla-
pokaframleiöendur, hitabrúsafram-
leiðendur og fleiri geta merkt
vaming sinn meö ólympíuhringjun-
um.
Ól-leikar kapítalismans
Grikkjum hefur gramist aö fyrir-
tæki skuli fá aö merkja hlauparana
sem bera eiga ólympíueldinn frá
austurströndinni til Los Angeles þótt
þau framlög sem þannig fást eigi að
renna til styrktar yngra íþróttafólki.
Nefndin skellir þó skollaeyrum við
allri gagnrýni á því að kapítalismi
einkenni þessa leika og segir aö
annaö geti ekki komið til greina,
þegar einkaframtakiö eigi aö axla
mótshaldiö. Oörum þykir meira um
vert að sjá hvort ólympíumótshald,
sem hingaö til hefur þótt ekki á
annarra færi en sjálfs ríkissjóös eöa
fjársterkra stórborga, geti staöið
undir sér sjálft.
meöan regntíminn stendur sem hæst
en veröi að láta undan síga svo aftur
þegar þornar um og hinir geta beitt
skriödrekum sínum og flutt þungar
fallbyssur til nýrra vígstööva.
En ýmislegt viö fréttirnar aö
undanfömu bendir til þess aö Rauðu
khmemnum hafi vaxiö ásmegin og
aö sókn þeirra sé töluvert meiri en
venjulegur stígandi í upphafi regn-
tímans.
Franskir læknar
á ferð í Kampútseu
Franskir læknar sem heyra til
ópólitískum hjálparsamtökum, eins
og „Læknasveitir fyrir Kampútseu
og Laos” (sem aöalstöövar hefur í
Marseilles), hafa fariö inn í
Kampútseu undir leiösögn skæmliöa
Rauöu khmeranna. Hafa þeir séö aö
heilu héruöin hafa veriö hreinsuö af
Víetnömum.
Rauöu khmeramir sýndu nýlega
tveim þeirra, Robert Andrei og Yves
Grandbesancon, hvar þeir höföu náð
á sitt vald rammgirtri vamarbæki-
stöð Víetnama. Khmeramir hafayfir-
unniö slíkar vígstöövar meö því aö
einangra þær og hindra alla aö-
flutninga. Einkanlega hafa þeir ein-
beitt sér aö því að stööva vatnsflutn-
inga til þessara virkja. Vatn þarf
oft að flytja aö langa vegu eftir þjóö-
vegum eöa skógarstígum og þar sjá
Rauðu khmeramir sér leik á borði.
Þegar slíkt rammgirt vígi hefur
veriö einangrað ráöast skæmliöamir
til atlögu. „Þeir taka enga fanga,”
segja læknarnir.
Um 40 þúsund
skæruliðar
Ofugt viö ýmsar fréttir sem borist
Skæruliðar Rauðu khmeranna
taka enga fanga i skærum sínum
við Víetnama.
ÓLYMPÍULEIKARN-
IR í LA. STANDA
UNDIR SÉR SJÁLFIR
MIKILL UPP-
GANGUR
RAUDU
KHMERANNA
í KAMPÚTSEU
Los Angeles er strax tekiö aö
hreykja sér af því aö sumarleikarnir
1984 verði ólíkir öllum ólympíu-
leikum í manna minnum. Nefnilega
ódýrir í rekstri og jafnvel arö-
vænlegir.
Það hefur verið einn aöalljóöurinn
á ólympíumótshaldi síöari ára hvaö
þaö hefur verið dýrt, og síðan
Montreal sat uppi meö eins
milljarös dollara skuld eftir leikana
1976 hefur mörgum hrosiö hugur viö.
Enda bmgðu íbúar Los Angeles fljótt
viö þegar til tals kom aö ólympíu-
leikarnir yrðu haldnir þar og
samþykktu 1978 aö ekki skyldi látinn
renna eyrir af opinbem fé eöa
peningum skattgreiöenda til
ólympíuleikanna.
Einkaframtakið axlar
leikana
Þá var bmgðiö á gamalkunnugt
amerískt ráö þegar opinberir sjóöir
eru ekki til reiðu. Einkaframtakiö
var virkjaö til þess aö standa straum
af sumarleikunum 1984. öllu fyrir-
tækinu var velt í fang sjálfseignar-
félags sem kallaö er undirbúnings-
nefnd ólympíuleikanna í Los Angeles
(LAOOC) en fyrir henni er Peter
Ueberroth.
Peter þessi Ueberroth er fyrrum
íþróttamaöur. Hann haföi nærri því
komist í sundknattleiksliö Banda-
ríkjanna fyrir ólympíuleikana í
Melbourne 1956 (þar sem Vilhjálmur
Einarsson fékk silfriö í þrístökkinu).
— Það réö þó ekki ráöningu hans í
starfið heldur hitt aö hann er
kaupsýslumaöur drífandi mjög sem
notiö hefur velgengni á sínu sviði.
Stofnaöi hann og rekur enn næst-
stærstu feröaskrifstofu Noröur-
Ameríku.
Spá tekjuafgangi
Undirbúningsnefndin setti sér
Biii Thorpe jr. og Gina Hemphiii,
barnabörn ólympíukappanna
Jim Thorpe og Jesse Owens,
hlupu fyrsta áfangann með
ólympiueldinn frá austurströnd-
inni til Los Angeles. — Grikkjum
gramdist að fyrirtæki mættu aug-
lýsa nöfn sin á einkennisbúningi
hlauparanna gegn þóknun þótt
hún rynni til góðgerðarstarfsemi
íbarna- og unglingadeilda íþrótta-
hreyfingarinnar).
Innrásarher Víetnam virðist nú
byrjaður aö láta undan síga fýrir
skæraliðum Rauðu khmeranna í
Kampútseu (sem áður hét
Cambodía) eftir f imm ára ófrið.
Berast fréttir af því aö hinir vel-
vopnuöu Rauðu khmerar, sem undir
forystu Pol Pot, fyrrum leiötoga
Kampútseu, eru studdir af Kína,
sæki stöðugt lengra inn í landið og
nái æ fleiri svæðum á sitt vald. — ’
Franskir læknar sem hafa starfað á
þessum slóöum segja aö skæru-
liðamir athafni sig óhindraö um há-
bjartan dag í stórum hlutum
Kampútseu, svæðum sem Víetnam-
her segist hafa á valdi sínu.
Gangurinn upp og ofan
í 5 ára ófriði
Þaö er svo sem ekki ný bóla í fimm
ára sögu skæruhemaöarins í
Kampútseu að skæruliðar sæki á
Ferðast á filum i Kampútseu.