Dagblaðið Vísir - DV - 22.05.1984, Qupperneq 17

DV. ÞRIÐJUDAGUR 22. MAI1984.
17
Kapalvæðing Evrópu
Kapalvæðingin í Evrópu er nú að
fara í fullan gang. Um alla álfuna eru
menn ýmist að þreifa fyrir sér í
tilraunasendingum eða komnir af staö
með þróuð kapalkerfi.
Frönsk stjómvöld liðkuöu verulega
til og samþykktu lagabreytingar sem
losa um ríkiseinokun á útvarpi og
sjónvarpi. Athygli vekur að það er
ríkisstjóm sósíalista sem gengur á
undan með þetta fordæmi.
I Noregi hafa verið samþykktar
lagabreytingar sem leyfa tilrauna-
sendingar á sviði kapalsjónvarps og
útvarps.
Auknar sendingar gervihnatta hafa
ýtt undir þessa þróun í Evrópu því
auðveldasti mátinn til að koma
sendingum gervihnattanna til notend-
anna er um kapal.
Samsteypa BBC, ITV og einkaaðila í
Bretlandi mun sjá um að koma gervi-
hnattasjónvarpsefni til breskra
notenda fyrir lok þessa áratugar, að
sögn Brittan, innanríkisráðherra Bret-
lands.
Samstarfsaðilarnir verða að fjár-
magna þetta sjálfir án aðstoðar þess
opinbera, því þetta er „áhættusamt og
dýrt” að sögn ráðherrans. BBC,
breska sjónvarpið, fær ekki leyfi til
þess að ná fjármagninu með því að
hækka afnotagjöldin.
I Þýskalandi eru áætlanir um að
kapalvæöa landiö og á því að verða
lokið á 15 árum og í Danmörku em
margir einkaaöilar komnir af stað með
tUraunasendingar, bæði kapalsjón-
varp, útvarp og þráölaust sjónvarp.
-JR
Svíþjóð:
Samvinna
um kapalkerfi
Utgáfufyrirtæki Bonniers,
Ahlén & Akerlund og fjár-
festingarfyrirtækið Invest-
ment AB Beijer í Svíþjóð hafa
hafið viðræður um að koma á
fót fyrsta sjónvarpskapal-
fyrirtækinu í Svíþjóö. Beijer
fyrirtækið hefur þegar
skrásett fyrirtækiö Beijer
KabelTV.
Þaö sem hvetur tU þessara
viöræðna er aö sænski lands-
síminn mun koma á fót 110
staöbundnum kapalkerfum í
Svíþjóð og á því verki að vera
lokið fyrir 1990. Þessi kerfi
munu ná til 2,3 mUljóna af 3,3
mUljónum heimUa í Svíþjóð.
Samkvæmt samþykkt
sænska þingsins frá síðasta
mánuöi verða gefin út
rekstrarleyfi til félaga sem
sýna að þau ætla að standa
vel að þessum málum og þá
taka á móti erlendum
gervihnattasendingum og
dreifa þeim um kerf i símans.
Miklar breytingar á þróun útvarps og sjónvarps í Frakklandi:
FRAKKAR SLAKA A
RÍKISEINOKUN
— með setningu laga um kapalsjónvarp
Aætlanir Frakka um kapalsjónvarp komust í
sviðsljósið í byrjun mánaðarins þegar rikisstjórn-
in samþykkti breytingar á lögum um kapalsjón-
varp.
Samþykkt breytinganna, eftir 18 mánaða
umræður, leggur grunninn fyrir þróun kapapl-
sjónvarps næstu árin. Breytingarnar sýna einnig
þróun mála í þá átt að stjómvöld eru að slaka á
einokun sinni á útvarpi og s jónvarpi.
Ramminn um lagalega, f járhagslega og tækni-
lega hlið kapalsjónvarps, sem samþykktur var á
ríkisstjómarfundinum, gerir stjórnvöldum kleift
að framfylgja áætlunum sinum um að tengja 320
þúsund heimili við kapalsjónvarp. Kostnaðurinn
er áætlaður um fjórir og hálfur milljaröur króna
og er gert ráö fyrir aö þessum áfanga ljúki á
næsta ári. A miðjum næsta áratug gerir ríkis-
stjómin ráð fyrir að sex milljónir heimila verði
tengdar kapalkerfum. Heildarkostnaður við að
veita kapalsjónvarpi til allra franskra heimila er
áætlaður nálægt 160 milljörðum króna.
Franski póst- og símamálaráðherrann, Louis
Mexandeau, kallaði þetta „sögulega ákvörðun” á
fréttamannafundi þegar breytingin var kynnt.
Georges Fillioud samgönguráðherra sagði þetta
vera „mikilvægan áfanga í útvarpi og sjónvarpi í
Frakklandi”.
Gamlar reglur brotnar
á bak aftur
Þessi langþráða lagabreyting, sem leyfir kapal-
sjónvarpskerfi, rýfur þær hefðir sem ríkt hafa í
Frakklandi. A sama tíma og í Bandarikjunum og
öðmm Evrópulöndum hefur veriö leyft fyrir
löngu að setja á stofn kapalsjónvarp og sjálf-
stæða fjölmiðlun, hafa frönsk stjórnvöld þar til nú
haldið fast um einkarétt sinn á útvarpi. Flestir
franskir notendur hafa aðeins aðgang að þremur
ríkisrásum í sjónvarpi og aðeins nú nýlega var
leyft að einkaaðilar feng ju að notfæra sér útvarps-
bylgjur til útsendinga.
En sósíalistastjórnin í Frakklandi hefur sýnt
mikinn áhuga á þróun nýrra forma á f jarskiptum.
I viðbót við að leyfa kapalsjónvarp hafa stjóm-
völd ákveðiö að hleypa enn frekara lífi í ört vax-
andi einkarekstur á útvarpi með því að leyfa
auglýsingar í slíku útvarpi en þær hafa verið
bannaðar fram að þessu. Þau hafa einnig ákveöið
að hefja útsendingar á áskrifendarás þar sem
gegn gjaldi verður efni til reiðu fyrir alla franska
sjónvarpsnotendur. Þessi rás á að fara í gang í lok
þessa árs. Til viðbótar hafa frönsk stjórnvöld og
stjómvöld í Lúxemborg komist að samkomulagi
um samstarf um fjarskiptahnött sem gerði
frönskum sjónvarpsnotendum kleift að ná fjórum
rásum á árinu 1986.
Fillioud ráðherra sagöi að þó að „nýtt sjónvarp
væri á leiðinni” í Frakklandi þá væri landið „langt
á eftir” í þróun kapalsjónvarps.
Samkvæmt opinberum upplýsingum hafa 134
bæjar- og sveitarfélög áhuga á að byrja á kapal-
sjónvarpi. Montpellier, Biarritz, Lille og Parísar-
svæðið verða með fyrstu borgunum til að
kapalvæðast.
Bretland:
Eftirtíuár
verðurfimmta
hvert heimili
tengt
kapalkerfum
Þrátt fyrir ýmislegt andstreymi er
kapalsjónvarp að taka á sig mynd í Bret-
landi. Ný kvikmyndarás hóf starfsemi í
marsmánuði, „Entertainment Network”,
en svo nefnist þessi rás, sem er ætlað aö
þjóna um 300 þúsund áskrifendum í Eng-
landi og Wales.
Thom-EMI fyrirtækið hyggur á aö
hleypa annarri kvikmyndarás af stað í
júnímánuði. A öðmm svæöum virðist
sameining afla vera lausnin. Þremur
áætlunum um sjónvarpsrásir með
tónlistarefni sem aðaluppistöðu hefur
verið steypt í eina og svo virðist einnig
ætla að verða um tvær fyrirhugaðar
íþróttarásir.
Búist er viö mikilli sókn í breskri kapal-
væðingu þegar breska þingið leggur bless-
un sína yfir ný lög um kapalsjónvarp og út-
varp sem hafa verið í höndum þess
undanfarin tvö ár. Aberdeen Cable Servic-
es er þó einn nýrra aöila sem fariö hefur út
íaðleggja kapla.
Aætlanir gera nú ráö fyrir að árið 1994
verði um 20% breskra heimila tengd
kapalkerfum.
Noregur:
EINOKUN RÍKISINS
ROFIN
— aukningákapal-
sjónvarpi
og héraðsútvarpi
Ríkiseinokun á útvarpi og sjónvarpi í
Noregi er fyrir bí og kemur varla aftur.
Héraðsútvarp hefur verið leyft þar.
Þetta er sú niöurstaða sem fæst eftir að
Oðalsþingið í Noregi gaf í marsmánuði
grænt ljós á frekari aukningu á tilrauna-
sendingum hérausútvarps, kapalsjón-
varps og gervihnattasjónvarps. Hvernig
fjármögnun þessara sendinga verður
háttað í framtíðinni liggur ekki enn fyrir.
Við umræðurnar um málið kom fram að í
dag er ekki meirihluti fyrir því að
auglýsingar verði tekjustofn slíkra send-
inga, en slíkt gæti breyst eftir næstu
stórþingskosningar. I dag eru þaö aöeins
Hægriflokkurinn og Framfaraflokkurinn
sem gefið hafa ótvírætt jáyrði við
auglýsingum.
Oðalsþingið, og síðar einnig Lögþingið,
samþykkti breytingar á núgildandi lögum
um útvarp sem gera þaö aö verkum að
framangreind útvíkkun á tilrauna-
sendingum útvarps og kapalsjónvarps er
möguleg. I reynd þýðir lagabreytingin að
tilraunir hefjast með útvarp og kapalsjón-
varp í öllum fylkjum Noregs.
Það liggur einnig fyrir að menntamála-
ráðuneytið mun einnig liðka fyrir þeim
sem sækja vilja um tilraunasendingar.
Nýjum leyfum verður úthlutað fyrir 1.
september á þessu ári. A hverju svæði
verður reglan sú að veita þeim leyfi sem
uppfylla skilyrði sem sett verða. Þar með
verður þessi miðlun ein sú lýðræðislegasta
í Noregi. K,omið verður á samræmingu á
senditíma í héraðsútvarpiog sjónvarpi.
Lagabreytingin opnar einnig möguleika
til móttöku á efni frá vesturþýskum og
irönskum gervihnöttum. Þessar sendingar
ei-u komnar í gang og eru án auglýsinga.
Samkvæmt upplýsingum menntamála-
ráðherrans, Lars Roar Langslet, hefur
Noregur fengið leyfi til að taka á móti
þessum sendingum án greiðslu þetta ár og
jafnvel næsta ár einnig.