Dagblaðið Vísir - DV - 26.05.1984, Blaðsíða 4

? 4
pV,LAUGARDAGUS.2(kMMlR8i.
Meðan Sovétmenn og aöstoöar-
menn þeirra í Afganistan beittu
eiturgasi og þungvopnuöum vél-
tækjum gegn léttvopnuðum
Afgönum í Pansjír-dal gekk íslenskt
launafólk um götur í bæjum landsins
og hélt upp á sinn dag. Og meðan
heitar stuöningskveöjur til þjóö-
frelsisafla í Mið-Ameríku bárust út í
loft af Lækjartorgi í höfuöborginni
undraöist væntanlega einn áheyr-
andi þá staöreynd aö lítið fór fyrir
stuöningi viö fallbyssumat Sovét-
manna í Afganistan. Ennfremur
viröist honum skrýtið aö allir vinstri-
sinnarnir skuli halda uppi stuönings-
starfi viö alþýðu E1 Salvador en nán-
ast þegja um þá sem eins er ástatt
fyrir til hinnar handar á hnettinum.
Þessi maöur skrifar pistil til Velvak-
anda Moggans 16. maí. Er það
furða?
Þögnin þungvæga
Þaö kann vel að vera aö Velvak-
andaskrifandinn sé sáttur viö fram-
feröi Bandaríkjanna í Mið-Ameríku.
Þannig eru flestir þeir hægri menn
sem fella tár yfir Afganistan og
blása í lúöra (en vinna reyndar ekki
stuöningsstarf). En ábendingar hans
eru réttmætar. Þorri vinstri
manna hagarsér eins og stjómmála-
andstæöingarnir í alþjóðamálum:
Þeir velja sér viðhlæjendur og and-
stæöinga eftir pólitískri hentisemi og
eigin hagsmunum hér heima. Sjálf-
stæðismenn fengu hingaö vel valinn
Afgana (fyrverandi lögreglustjóra í
Kabúl), ekki til þess aö koma á
stuönmgsstarfi viö þá sem berjast,
svelta og hrekjast um, heldur til að
upplýsa um eðli kommúnismans.
Astandiö í Afganistan á að vera full-
komið dæmi um þaö en er í raun
öfugmæli. Vinstri menn gera minna
en þetta; þeir þegja nánast alveg og
skipta sér ekki af gangi mála í
Afganistan. Yfirlýstir vinstri
flokkar; hvaögera þeir? Verkalýös-
Að vera vaninn
á þjáningar
hreyfingin? Friöarhópar? Baráttu-
glaðar konur, sem eiga kynsystur
með vopn í hönd? Ekkert, sem tekiö
veröur eftir. En auövitaö er sjálf-
stæðisbarátta og andóf gegn kúgun
málefni verkalýöshreyfingar og stríö
eins risaveldis gegn smáþjóö
málefni þeirra sem eru aö reyna aö
koma í veg fyrir stórátök risaveld-
anna.
Vantar ástæður?
Ef til vill vantar vel etandi, heil-
(hvar eru aftur samsvarandi tölur —
hlutfallslegar auðvitaö — í E1 Salva-
dor))? Eru andstæðingar Kabúl-
stjómarinnar (80% þjóöarinnar?) of
íslamskir, menningarlega óskyldir
eöa íhaldssamir fyrir smekk hinna
áhugalausu?
Þannig mætti spyrja lengi..
Einhverjir fordómar eöa hug-
myndir umaöhægtséaögeraójarð-
bundnar kröfur til sundurleitra afla í
fjarlægu landi kunna að vera til en
meginatriðið er þó annaö. Þaö
ARI TRAUSTI
GUÐMUNDSSON
KENNARI.
• „Ef til vill vantar vel etandi, heilbrigða,
friðsama og „þjóöfélagslega meðvitaða”
Evrópubúa ástæður til að aðstoða Afgani við að
ráða málum eigin þjóðar.”
brigða, friösama og „þjóöfélagslega
meövitaöa” Evrópubúa ástæður til
aö aðstoöa Afgani viö aö ráöa málum
eigin þjóöar. Er landiö kannski
lengra í burtu en Vietnam? Er ná-
lægðin viö olíulindir og hemaðarlega
mikilvægar slóöir ekki nógu mikil-
væg atriöi í heimspólitíkinni? Er
ekki nóg að horfa upp á 2—3 milljónir
flóttamanna og yfir 500 þús. iátna
vantar ekki ástæöur. Yfirgnæfandi
meirihluti vinstri manna tekur
ákveðna pólitíska afstööu. Og hún
ræöur. Hún er eitthvað á þessa leið:
Bandaríkin eru langmikilvægasti
andstæöingur alþýðu heimsins en
Sovétríkin eru í megindráttum
hvorki ófriöarafl né andsnúin alþýðu
heimsins.
Þetta er þung ásökun en þaö á þá
eftir aö afsanna hana ef hún er órétt-
mæt. Meö í spilinu er iíka sá litli
skilningur sem er á mikilvægi 3.
heimsins í allri framvindu heims-
mála. Islenskir sósíalistar einblína á
sig og skeriö í gömlum stíl.
Pansjír í hjörtum okkar
Flestar þjóöir hafa átt og munu um
langt skeið eiga sér sína Pansjírdali.
Sjálfsákvöröun er réttur þjóöa í heild
en stéttabarátta í hverju landi ræö-
ur því hvemig þjóðmálum farnast
þegar allt kemur til alls. Reynslan
sýnir að auðdrottnun (undir hana
flokkast athafnir Sovétforystunnar)
veldur árásum á sjálfsákvöröunar-
rétt þjóöa. Samhyggja og stéttar-
hagsmunir launamanna gera þaö
ekki heldur stuöla fremur aö
varðveislu þessa réttar nú á tímum.
Fyrrum gegndi nýfædd borgarastétt
skyldu hlutverki.
I E1 Salvador hefur alþýða manna
ekki misst sinn Pansjír-dal. ' Hún
vinnur á. Hún fær líka stuðning. I
Afganistan fer fram þjóöarmorð og
staöa þeirra, sem fjölmiölar voga
sér að kalla uppreisnarmenn, er
mjög tvísýn. Þeirra Pansjír-dalur
stendur ekki hjörtum framsækinna
manna nærri. Þama berjast ólíkú-
hópar saman, allt frá kommúnískum
skoöanabræðrum mínum til ísl-
amskra strangtrúarmanna; gegn
erfiðum andstæöingi. Viö eigum að
skipta okkur af baráttunni og stuöla
að því aö Afganir geti ráðiö sínum
málum sjálfir. Fyrsta skrefið er aö
koma Sovétmönnum burt frá
Afganistan. Opmberir sovéskir fjöl-
miölar segja Pakistani, Bandaríkja-
menn og Kínverja valda ófriönum.
Það geta þeir sannað meö því að
leyfa afgönskum almenningi aö
segja vilja sinn. Reyndar trúir þeim
enginn efahyggjumaöur, fremur en
Reagan þegar hann útvarpar sam-
særiskenningunum um Miö-Amer-
íku.
Fyrsta maí að ári ættu fleiri en
einn Pansjír-dalur að vera í hjörtum
margra og raunverulegur stuöning-
ur að berast þeim sem ■ þjást.
Fyrr er litið mark takandi á vinstri
mönnum í alþjóöamálum. Fram til
þess er samhyggja íslensks alþýöu-
fólks falin á bak viö heimóttarskap.
... 1 "\
GOÐU STJORNAR-
ÁRILOKIÐ
Þegar kjallaragreinar Ara Trausta Guðmundssonar og Har-
alds Blöndal birtust í föstudagsblaði DV urðu þau inistök í vinnslu
blaðsins að myndir og nöfn höfunda víxluðust svo að bæði Ari og
Haraldur voru gerðir ábyrgir fyrir greinum sem þeir ekki voru
höfundar að. Um leið og DV endurbirtir greinar þessar biðst blað-
ið afsökunar á þessum mistökum.
Orðræður þeirra Þorsteins Páls-
sonar og Svavars Gestssonar sl.
þriöjudag sýndu glögglega aö
stjórnarandstaðan er vopnlaus gegn
stefnu stjómarmnar. Rök Svavars
voru flest innantóm slagorö og
raunar kom hann ekki aö einum
einasta punkti sem Þorsteinn gat
ekki þegar þurrkaö út ef frá eru
skildir þeir sem fjölluöu um aukn-
ingu erlendra lána og um aukna miö-
stýringu í sjávarútvegi og landbún-
aöi.
Það var eftirtektarvert aö Svavar
reyndi aö nota enn einu sinni gömlu
sams konar byrgi undir Þyrli og
trúöu margir því þá. Nú trúir enginn
Svavari og þeún félögum.
Of há erlend lán
Þaö er út af fyrir sig rétt hjá Svav-
ari aö Islendingar hafa komist á ystu
nöf í erlendum lántökum. En eúis og
Þorsteinn benti á var þessi leið sú
eina sem talrn var ná nauðsynlegum
markmiðum í efnahagsmálum án
þess aö stofnaö yröi til átaka innan-
lands. Menn veröa að hafa í huga aö
skattahækkanir komu ekki undir
nokkrum kringumstæöum til greúia.
• „Stjórnin hefur náð upphafsmarkmiðum
sínum. Þá er eðlilegt, að menn setjist
niður og kanni leiðirnar framundan.”
lummuna um aö gera ætti Island aö
sóknarvirki gegn Sovétríkjunum í
kjarnorkustríði. Þetta er oröin held-
ur gömul og ókræsileg lumma en
væntanlega sett f ram meö hliösjón af
röksemdareglu Göbbelsar um lyg-
rna.
Svavar ætti hins vegar aö velta því
fyrir sér að frá því aö hann fæddist
hefur flokkur hans haldið því fram
aö Islendingar hafi selt land sitt
a.m.k. fúnm súmum og í öll skiptin
er þaö sami aðili, þ.e. Bandaríkja-
menn, sem kaupir. Er þaö meö ein-
dæmum aö svo oft sé hægt aö selja
sama hlut sama manni og alltaf fyrú-
nýtt og hærra verö. Merkilegt er þaö
einnig aö landiö viröist alltaf vera
jafnfrjálst til nýrrar sölu.
Síöasta kenning Svavars um kjarn-
orkubyrgi á Keflavíkurflugvelli er
t.d. ekki ný kenning. Fyrir 20 árum
var því haldið fram aö gera ætti
HARALDUR BLÖNDAL
LÖGFRÆÐINGUR
„Hins vegar eru leiötogar sjálfstæðismanna vonandi ekki búnir að kokgleypa
kenningarnar um kvótakerfi og samtryggingu í sjávarútvegi a la
landbúnaður.”
Gjaldþol aúnennúigs er spennt til
hins ýtrasta og skattaálögur heföu
vitanlega oröið til þess að verkalýðs-
félögúi heföu orðið aö fara af staö. Sú
leið sem farrn var mun hins vegar
tryggja vinnufrið út þetta ár hvernig
svo sem Svavar Gestsson ólmast og
reynir aö stofna til verkfalla.
En hin erlendu lán eru of há. Þaö
veröur aö vúina að því að lækka
skuldabyröina og þaö er hægt þegar
búiö er aö treysta undirstöður efna-
hagslífsins og laga þaö sem Svavar
og samráöherrar hans eyðilögöu í
fyrri stjórn.
Of mikil miðstýring
Þaö er einnig rétt hjá Svavari að
búiö er að koma á of mikilli miöstýr-
ingu í sjávarútvegi. Er skemmtilegt
aö helsti talsmaður miöstýrúigar í
atvinnulifi skuú kvarta undan þessu.
Hjá Svavari er miðstýrúig hins veg-
ar kölluð heildarstjómun. Við höfum
kynnst þeirri stjómun í orkumálum
og miðstýrúigin þar og verölags-
ákvarðanir aö ofan voru nær búnar
að setja orkufyrirtæki landsins á
hausinn. Gagnrýni Svavars verður
þess vegna léttvæg. Húis vegar eru
leiðtogar sjálfstæöismanna vonandi
ekki búnir aö kokgleypa kennúigam-
ar um kvótakerfi og samtryggúigu í
sjávarútvegi a la landbúnaöar.
Margir eru aö sjá þaö nú að ástæöan
fyrir vandamálum sjávarútvegs eru
ekki hvað síst þau að markaöslög-
málunum hefur veriö vikið til hliöar
og skussar taldir jafnbærú- og
athafnamenn aö vera í útgerö ef þeir
bjuggu á réttum staö.
Gagnrýni til hægri
Þvi nefni ég þessi gagnrýniatriði
Svavars Gestssonar aö þau sýna aö
þessi snjalú áróðursmeistari sósíal-
ista sér aö nú er einungis hægt aö
gagnrýna ríkisstjómina frá hægri.
Hann veit sém er að fólk trúir ekki
á gömlu sósíölsku slagorðin og það er
ekki búiö að gleyma stjómardögum
hans. Hann veit aö fólk vill allt til
vinna að veröbólgan byrji ekki aftur.
Hann veit aö fólk sættir sig viö verri
kjör vegna þess aö þaö treystir
stjórninni.
En hann veit jafnframt aö fólk ótt-
ast tvennt: Hann veit aö fólk er hrætt
við erlendar lántökur því aö þaö sá
hvernig lánin vom tekúi í hugsunar-
leysi á valdatíma hans. Hann veit aö
fólk er hrætt við miöstýringu vegna
þess að það veit afleiðingar mið-
stýringar atvinnuveganna á valda-
tíma hans. Og hann veit aö fólk vill
ekki lengur hlíta forsjá „mis”viturra
manna um úinflutning. Fólk trúir
ekki á skipulegan og skynsaman úin-
flutnmg ríkisheildsölu Alþýðubanda-
lags sem flokkurinn berst fyrir. Þess
vegna afneitar hann þessari stefnu
opinberlega til þess aö vekja
óánægju hægrisinnaðra kjósenda
stjórnarflokkanna.
Vatnaskil framundan
Eúis og Þorsteinn benti á í umræð-
um þessum eru vatnaskil framund-
an. Stjórnin hefur náö upphafsmark-
miöum sínum. Þá er eöúlegt aö
menn setjist niöur og kanni leiðirnar
framundan.
Ný framtíöarmarkmiö hljóta að
byggjast á auknu frjálsræði í at-
vmnu-og menntalífi iandsins. Þaö er
ekki nóg aö auka frjálsræöi í
penúigamálum og verslunarmálum.
Þaö veröur einnig aö auka mögu-
leika aúnennúigs til þess aö ráða sér
og menntun barna sinna án afskipta
húis opinbera.
A þá leið hlýtur hinn nýi stjórnar-
sáttmáúaðhljóða.