Dagblaðið Vísir - DV - 16.06.1984, Qupperneq 4

.Mei iMTJt .81 HUOÁdífA41ITA, T Vfl
DV. LAUGARDAGUR16. JONI1984.
4
Fréttaljós — Fréttaljós — Fréttaljós — Fréttaljós — Fréttaljós — Fréttaljós —
Rainbow Navigation Inc. þyrnir sem stingur okkur:
ER BANDARISKIREGNBOGINN BRASK
OG HEMILL Á ÍSUNSK SKIPAFÉLÖG?
I mörg ár hafa Eimskip og Haf-
skip flutt vaming frá Bandaríkjun-
um og til Bandaríkjanna fyrir vam-
arliöiö sem hér er á vegum NATO og
fyrir vamarliösmenn. I fyrra vom
þetta 3.000 gámaeiningar og flutn-
ingsgjaldið var um 11 milljónir doll-
ara — 330 milljónir króna. Skyndi-
lega eru þessir flutningar úr sögunni.
Skipadeild SlS var ekki einu sinni
komin á spenann. En langaði þang-
aö, mjög líklega.
En allt í einu var allt tekið f rá okk-
ur. Rainbow Navigation Inc. tók bit-
ann í heilu lagi. Þetta er nýtt banda-
rískt fyrirtæki, sem skaut upp kollin-
um og þaö tók viö jafnvel öllu saman
á grundvelli 80 ára gamalla laga í
Bandaríkjunum sem segja aöheima-
menn þar njóti forgangs í flutningum
af þessutagi.
Lögin frá 1904
Þessi lög um forgang bandarískra
útgeröa voru sett á sínum tíma til
verndar bandarískum skipafélögum
gegn öðrum bandarískum skipafé-
lögum, sem höföu þá veriö skráö er-
lendis vegna hagstæöari skatta og
reglna.
Lögunum er nú beitt í allt öörum
tilgangi þegar þau vemda algerlega
bandarískt félag gegn íslenskum.
Dýr fíutningur
Þráspurt er um það hvort íslensku
skipafélögin hafi ekki hreinlega
gengiö fram af Bandaríkjamönnum
meö óhóflegum flutningsgjöldum.
Svariö er nei. Þaö svar á rök í því
aö Rainbow Navigation tekur sömu
gjöld og aö forstöðumenn þeirra
stofnana sem sjá um flutninga
bandariska hersins hingaö og héöan
hafa ekki boðið flutningana út eins og
þó tíðkast. Þótt það sé aöeins innan
Bandaríkjanna.
Venjan mun vera sú aö flutningar
af þessum toga séu boðnir út hálfs-
árslega.
Engu aö síöur hefur DV heimildir
fyrir því aö kvartaö hefur veriö yfir
of dýrum flutningsgjöldum íslensku
skipafélaganna. Því má vera aö þau
hafi grafið sér gröf í málinu. En þau
eru að flytja 200 gáma í skipi á móti
1500 eða þar um bil í algengum flutn-
ingum fyrir bandaríska herinn og
þar munar miklu á hagkvæmni.
Ódýr skip
B'lutningar fyrir bandaríska her-
inn eru eins og fyrr segir almennt í
útboði. Þeir sem áhuga hafa geta
tiplað inn í viðkomandi stofnun og
kynnt sér verkefni og hvaö þau kosta
hverju sinni og síðan boöiö betur ef
vill.
Þeir sem stofnuðu Rainbow Navi-
gation áttu auk þess aögang að tveim
flutningaskipum sem eru mjög nýleg
en lágu ónotuö og voru á snærum
bandarískrar stjómarstofnunar,
boöin á þægilegum kjörum. Annað
skipanna, Rainbow Hope, hefur þeg-
ar sleikt islenska landsteina. Þessi
skip voru fáanleg meö vildarkjörum.
Þessi tengsl almennra möguleika
bandarískra félaga meö einkaleyfi
og boð um ódýr, nýleg skip eru at-
hyglisveröar staöreyndir. Hvort
tveggja er gulltryggt af bandarísk-
um stjórnvöldum. Sem borga síðan
sama flutningsgjald og þeim þótti
dýrt hjá íslensku skipafélögunum.
Maðkur í mysunni? r
Miöaö viö þetta, sérstaklega þó aö
veröiö stendur óhaggaö og meira aö
segja meö verulegri hagræðingu til
enn meiri gróöa fyrir flutningsaðila,
hvarflar þaö að ýmsum aö maökur
sé í mysunni.
I samtali viö Geir Hallgrímsson
utanríkisráöherra viðurkenndi hann
aö hafa heyrt ýmsar tilgátur um til-
drög þess aö Rainbow Navigation
var stofnað nú. Hann vildi þó ekki
nefna aðrar en þá aö þama hefðu
menn í viðskiptalífinu einfaldlega
nýtt sér þann kost aö fá ódýr skip til
nota viö verndaö verkefni.
Aðrir geta sér þess til meöal ann-
ars aö menn sem tengjast viöskipt-
um og flutningum bandaríska hers-
ins hafi notað sér aöstööu sína og
spili á bak við tjöldin. Svo óvenjuleg
séu tildrögin aö Rainbow og þau
megi öll rekja til bandarískra stjóm-
arstofnana. Enn aörir álíta jafnvel
aö þessir menn noti skipin og skipa-
félagið í skjóli einokunarlaganna til
þess að þrýsta á íslendinga í viöræö-
um um auknar varnarliösfram-
kvæmdir hér. En margt er þar í
deiglunni. Það þýði aftur meiri og
tryggariviðskipti.
Mi/liríkjamál
Svo mikið er víst að flutningar fyr-
ir vamarliðiö og varnarliösmenn eru
nú orönir aö samningamáli milli ráð-
herra í ríkisstjómum beggja land-
anna, milli Geirs Hallgrímssonar
utanríkisráöherra annars vegar og
hins vegar varnarmálaráðherra og
utanríkisráöherra Bandaríkjanna.
Geir segir ekkert aö frétta af þeim
viöræöum og óvíst hvenær máliö
skýrist eða hvort þaö skýrist.
Menn hér era á einu máli um aö
una ekki þessum afarkostum Banda-
ríkjamanna og krefjast samkeppni
um flutningana. Þeir eru þá væntan-
lega um leið tilbúnir til þess aö
standa í samkeppni viö bandarísk
eöa önnur erlend skipafélög um
aöra flutninga einnig. Enda er slík
samkeppni veruleg nú þegar.
Og alveg þykir fráleitt aö Banda-
ríkjamenn beiti einokunarlögum sín-
um með núverandi hætti þar sem
þeir em hér með lið sitt vegna gagn-
kvæms vamarbandalags, NATO.
Eða er tsland hemumiö eftir allt
saman?
Ekki lcg móti lögum
Sú hugmynd hefur veriö uppi síö-
ustu mánuöi aö hér skuli sett sams
konar einokunarlög og gilda í Banda-
ríkjunum, um flutninga fyrir opin-
bera aöila. Því er jafnvel haldiö
fram aö lagafrumvarp hafi veriö
samiö og hægt sé aö setja bráöa-
birgðalög fyrirvaralaust.
Geir Hallgrímsson sagöi viö DV
aö hann teldi þaö í litlu samræmi að
krefja Bandaríkjamenn um að láta
af úreltri einokunarstefnu og ætla
síðan aö taka hana upp sjálfir. Þaö
er því allavega ekki á hans stefnu-
skrá aö slík lög verði sett hér, ekki
eins og er.
Áætlunarsiglingar
í hættu
Talsmenn Einskips, sem hefur
haft um 65% vamarliðsflutninganna
og Hafskips meö um 35% þeirra,
telja missi þessa 330 milljóna króna
bita geta valdið því aö hinar tíðu,
reglubundnu siglingar milli Islands
og Bandaríkjanna riðlist vemlega.
Þeir svartsýnustu sjá fram á eintóm-
ar leiguferöir í náinni framtíö.
Enda þótt varnarliösflutningamir
hafi veriö aö umtalsverðu leyti með
leiguskipum hafa þeir gefiö bæði fé
og svigrúm fyrir íslensku félögin til
þess aö veita góöa, almenna þjón-
ustu á siglingaleiöinni. En hvort þeir
hafa riöið og ríöa baggamuninn er
erfittaödæmaum.
Texti: Herbert Guðmundsson
17. júnfíReykjavík:
Týnd börn verða í strætó
Ef foreldrar eru svo óheppnir aö
týna börnum sínum í miöbæ Reykja-
víkur 17. júní þegar hátíðarhöldin
standa yfir, þá geta þeir leitaö til lög-
reglunnar sem verður meö strætis-
vagn fyrir framan Stjórnarráöshúsið
viö Lækjargötu. Lögreglan mun sjá
um aö tilkynna nöfn þeirra bama sem
leita til þeirra.
Rétt er að geta þess aö dansleiknum
í Laugardalshöll lýkur kl. 02.30 en ekki
kl. 03.00 eins og auglýst hefur verið.
Samkvæmt upplýsingum lögreglunnar
var ekki veitt leyfi nema til kl. 02.30.
Garðabær:
Þjóðhátíðardagskrá
Þjóöhátíöamefnd Garöabæjar hefur
séð um undirbúning hátíöarhaldanna
þar í bæ. Dagskráin mun hefjast kl.
10.00 viö Amarvog meö siglingakeppni
á vegum Siglingaklúbbsins Vogs. Á
sama tíma verður knattspyrna og
víðavangshlaup yngri flokka á íþrótta-
vellinum við Ásgarð. Hátíöarguösþjón-
usta veröur kl. 11.00 íGaröakirkju.
Skrúöganga muri leggja af staö frá
safnaðarheimilinu Kirkjuhvoli eftir
helgistund sem séra Bragi Friðriksson
sér um, en hún hefst kl. 14.00, gengið
verður aö Garðaskóla. Þar fara há-
tíðarhöldin fram og mun formaður
þjóðhátíðarnefndar, Gísli Valdimars-
son, setja hátíðina, síöan flytur forseti
bæjarstjómar ávarp, sem og f jallkona,
síðan verður boöhlaup og íþróttir
bama og unglinga. I Garðaskóla verö-
ur kaffisala á vegum kvenfélagsins og
þar verða sýndar teiknimyndir og
kvikmyndir. Kl. 16.30 hefst síðan
skemmtidagskrá í íþróttahúsinu Ás-
garöi þar sem Magnús Olafsson, Dans-
neistinn og fleiri koma fram. Hátíöar-
lok í Garöabæ eru fyrirhuguð kl. 19.30.
SJ
17. júní-útihátíðin í Grindavík:
Fjölbreytt dagskrá
Grindavíkurbær heldur í fyrsta
skiptið 17. júní-útihátíðarhöld á morg-
un. Hátíðarhöldin veröa hin fjölbreytt-
ustu og við allra hæfi. Þegar er búiö aö
útbúa flaggstangir, hljómsveitarpall
og fleira tilheyrandi og er ekkert eftir
nema bíöa morgundagsins.
Hátíöarhöldin hefjast á guðsþjón-
ustu í Grindavíkurkirkju og þjónar
sóknarpresturinn, séra Jón Ámi
Sigurðsson, fyrir altari.
Siðan rekur hvert atriðið annaö eftir
hádegiö: farið veröur í skrúögöngu viö
íþróttavöllinn klukkan 13.00 og barna-
skemmtun veröur klukkan 14.00 óiö
skólalóöina.
Á skemmtuninni flytur fjallkonan
hátíðarljóð, stúlkur syngja nokkur lög
og leiknir veröa tveir leikþættir, annar
úr Kardimommubænum og hinn úr
Dýrunum í Hálsaskógi. Síöan veröur
diskódans og kemur unglingahljóm-
sveitin Rip fram. Margt fleira veröur
til skemmtunar um daginn.
Á þjóðhátíöarkvöldið hefst svo úti-
skemmtunin klukkan 20.30 og veröur
þar fjallað um bæjarmálin í léttum
dúr. Hljómsveitin Upplyfting spilar
svo fyrir dansi fram til klukkan eitt.
-JGH
Stuðmenn taka nokkur létt spor, frá vinstri þeir Jakob, Þórður, Valgeir, Ásgeir og fómas en á milli þeirra
tveggja síðastnefndu eru tveir meðlimir Svart og sykurlaust, þau Guðjón Petersen og Edda Bachmann.
D V-mynd Arinbjörn
Lokadansleikur Listahátíðar í Laugardalshöll:
ÞRJÁR HUÓMSVEIDR
OG SVART OG SYKURLAUST
Lokadansleikur Listahátíðar
Hefðbundinn 17. júní
á Self ossi
veröur haldinn meö pomp og prakt
í Laugardalshöllinni 17. júrií og
hefst hann á miðnætti. Fram koma
hljómsveitirnar Stuðmenn, Bara
flokkurinn og Pax Vobis auk þess
sem leikhópurinn Svart og sykur-
laust mun veröa á svæðinu og koma
gestum á óvart aö venju.
Stuömenn efndu til blaðamanna-
fundar í Höllinni vegna dansleiks
þessa, allir nýkomnir úr klössun
hjá Ragnari rakara sem endur-
hannaöi hárgreiöslu: _ þeirra til
samræmis við þjóösönginn. Á fundi
þessum kom fram að lokadans-
leikurinn er upphafiö aö feröalagi
Stuðmanna í flest horn landsins í
sumar.
Dagskrá 17. júní á Selfossi veröur
meö svipuöu sniöi og venjulega. Það er
nefnd á vegum bæjarins sefn sá um
undirbúning hátíöarhaldanna.
Kl. 10.00 opna. lögreglan, Bruna-
vamir Ámessýslu í slökkvistööinni og
safnahúsið dyr sínar fyrir bæjarbúum.
Barnamessa veröurkl. 10.30.
Eftir hádegi hefst skrúðganga frá
kirkjunni og gengið verður aö íþrótta-
húsinu. Þar hefst dagskráin kl. 14.00,
klukkustund síðar verður svo
skemmtidagskrá í Sundhöllinni.
Bamabíó veröur í Selfossbíói kl. 17.00
og kl. 17.30 hefst bamadiskó. I íþrótta-
húsinu verður síðan skemmtidagskrá
um kvöldið og hefst hún kl. 20.30. Tveir
dansleikir veröa í bænum: í Tryggva-
skála leikur hljómsveit Þorsteins Guö-
mundssonar og í Selfossbíói veröur
Lotus. Böllin standa til kl. 02.00.
Strætisvagn mun ganga um bæinn
frá kl. 8.30 og Flugklúbbur Selfoss býð-
urfólkiíútsýnisflugallandaginn. -SJ.