Dagblaðið Vísir - DV - 07.11.1984, Blaðsíða 6

6
DV. MIÐVIKUDAGUR 7. NOVEMBER1984.'

Neytendur Neytendur Neytendur Neytendur
í
LITMYNDIR HVERFA OG
FILMUR EYÐILEGGJAST
„Enginn hefur fyrir því að segja
áhugamanni sem er að f járfesta í lit-
filmum, eða foreldrum sem koma með
bam sitt i myndatöku, aö litmyndir
þeirra verði horfnar eftir 6—10 ár.
Nema myndirnar séu geymdar í niða-
myrkri við 30 stiga frost og rakastig
undir 20 prósent,” segir Aðalsteinn
Ingólfsson ritstjóri i grein er hann
skrifar í síðasta tölublaö STORÐAR.
I þessari grein fjallar Aðalsteinn um.
skammlífi ljósmynda. Hann færir ým-
is rök fyrir því aö margar ljósmyndir
liggi nú undir skemmdum. Það eru sér-
stakiega iitmyndir sem skemmast
þegar fram iiöa stundir. Þaö er ekki
vegna galla heldur einfaldlega vegna
þess að litmyndir nú ó dögum eru ekki
þeim eiginleikum gæddar að hægt sé
aö varðveita þær óskemmdar í langan
tima.
Sjólfsagt hafa flestir séð gamlar lit-
myndir hangandi uppi ó vegg sem eru
byrjaöar að taka hin undarlegustu lit-
brigði. Þær eru orðnar grænleitar og
óskýrar.
Aðalsteinn segir í grein sinni að þaö
séu reyndar til litmyndir sem eru
endingarmiklar en þær filmur eru afar
dýrar og vandmeðfarnar. Auk þess
sem þær eru hættulegar i vinnslu sök-
um eiturefna.
Þá kemur einnig fram aö filmur sem
geymdar eru ó dagblöðum liggi undir
skemmdum. Ástæðan er sú að mikill
hraöi veröur aö vera ó framköliun og
filmumar sjaldnast skolaöar nógu vel
sem síðan veröur þess valdandi aö þær
eyðileggjast.
I grein sinni kemst Aðalsteinn að
þeirri niöurstöðu að ljósmyndarar
verði að bregöast við þessum vanda af
einurö til þess að foröast aö mikil-
vægar heimildir sem ljósmyndir hverfl
í orösins fylistu merkingu.
Ljósmyndarar illir
Þeir ljósmyndarar sem DV hefur
haft samband við eru gramir yfir þess-
ari grein sem Aðalsteinn Ingólfsson
skrifaöi. Þeir eru sammóla um aö
Það er tekið mikið af ljósmyndum og sér í lagi í tengslum vlð blaðaútgófu. Frétta-
myndir eru oft unnar á skömmum tima sem getur orðið til þess að filmum frétta-
mynda hsttir til að skemmast.
Uppíýsingaseðiíí
til samanbutóar á heimiliskostnaði
Hvað kostar heimilishaldið?
Vinsamlega sendið okkur þennan svarseðil. Þannig eruð þér orðinn virkur þátttak-
andi í upplýsingamiðlun meðal almennings um hvert sé meðaltal heimiliskostnaðar
fjölskyldu af sömu stærð og yðar. Þar að auki eigið þér von um að fá nvtsamt heimilis-
tæki.
Nafn áskrifanda
Heimili
Sími
Fjöldi heimilisfólks
Kostnaöur í október 1984.
Matur og hreinlætisvörur kr.
Annaö kr.
Alls kr.
i
:f
I
I
greinln sé skrifuð af mikilli vankunn-
óttu og telja jafnvel aö hér sé um
alvarlegan atvinnuróg að ræða.
Við höfðum samband viö Leif Þor-
steinsson ljósmyndara og spurðum
hann ólits ó því sem fram kemur i
greininni. „Þetta er mikið bull og
skrifaö af vankunnóttu,” sagði Leifur
Þorsteinsson.
Um endingartima ljósmynda segir
hann: Ekkert endist aö eilífu og þaö
gildir einnig um ljósmyndir. Það eru
ekki til litir sem eru ljósþolnir hvorki
þeir kunstnerisku” né þeir „kom-
ersialisku”. Málverk upplitast með
tímanum.
Fyrir nokkrum órum var hér á
markaði málning sem hvarf nokkrum
mónuðum eftir að hún haföi verið
notuð.” En þetta eru flókin mál, segir
Leifur, og erfitt að skýra út í stuttu og
einföldu máli. Leifur segir því að sömu
forsendur gildi fyrir endingu litmynda
og annarra litaðra eflia sem fyrirfinn-
ast. Litmyndir sem hengdar eru upp
þar sem mikil sól eöa birta er litast
upp með timanum. Þetta vita allir og
ijósmyndarar segja sínum viðskipta-
vinumfróþessu.
Endingartími svart-hvítra mynda er
meiri og til eru svart-hvítar myndir
sem eiga að endast i mörg hundruö ár
og fer það eftir því hvernig þær eru
unnar. En þessar myndir varöveitast
ekkiaöeilífu.
Annar ljósmyndari, sem við höfðum
samband við, segir að það sé verið að
bera á menn vörusvik. Hann segir að
litmyndir endist mun lengur en sagt sé
fró í greininni en hann er þó ekki tilbú-
inn að segja hversu lengi þær endist.
Hins vegar er ljóst að allar litmyndir
upplitast og nauðsynlegt aö geyma þær
þar sem sólin skin ekki ó þær. Þetta
gildir um alla hluti svo sem olíu- og
vatnslitamyndir, húsgögn og teppi.
Endingartími fllma er langur en
hann fer þó eftir þvi hvemig þær eru
unnar. Á dagbiöðum er hætt við að
filmur liggi undir skemmdum vegna
þess að ekki er vandað nóg til við f ram-
köllun þeirra.
Filmur á dagblöðum
liggja undir skemmdum
Er þaö rétt aö filmur á dagblöðum
liggi undir skemmdum og er þá ekki
þörf ó að eitthvað sé að gert?
„Þetta eru orð i tima töluð og ég hef
margsinnis ó þetta bent og allir ljós-
myndarar á blöðunum vita þetta,”
segir Ivar Gissurarson, forstöðumaöur
Ljósmyndasafnsins.
Hann segir aö fréttamynd í dag sé
orðin að heimildarmynd ó morgun og
þaö sé slæmt ef fllmur liggi undir
skemmdum ó dagblöðunum vegna
meöferðarinnar þar. En þaö er erfitt
að gera við þessu vegna þess að blaöa-
ljósmyndarar verða að vinna mjög
hratt viö framköllunina. Þaö er
reyndar hægt að gera viö þessar filmur
en það er óhemjuverk og kostnaðar-
samt.
Eirfkur Jónsson, safnvörður ó DV,
segir að það sé rétt aö filmur geti eyði-
lagst þegar tímar líöa. Þetta stafi fyrst
og fremst af því að hraðinn er mikill í
framköliun þeirra og þær eru ekki
látnar „fikserast” nógu lengi og ekki
skolaðar nógu vel. Eina ráðið til að
bæta úr þessu er aö vanda betur til
verka.
Endingartími filma
og mynda
Við leituðum til Hans Petersen, sem
flytur inn Kodak filmur, og spurðumst
fyrir um endingartíma filmanna. Þar
fengust þær upplýsingar aö vegna
þessara skrifa í Storð hefði verið send
fyrirspum til framleiðendanna erlend-
is um endingartímann. Svar hefur ekki
borist enn og verður fróðlegt að sjá
hvað þeir segja um þessi mól.
APH
SITTHVAÐ
UM OFNÆMI
Það eru fjölmargir sem þjást af of-
næmi í einhverri mynd. Það eru til
margar tegundir ofnæmis og það get-
ur valdið mismunandi sjúkdómum.
Einn þeirra er asmi. En asmi stafar
reyndar ekki einungis af ofnæmi.
Margir sem eru meö asma hafa ekki
ofnæmi. Það ó þó sérstaklega við um
fullorðna sem fá asma. Ástæöan
fyrir asma getur þó verið vegna flók-
ins samspils hinna ýmsu þótta. Ásmi
er ekki smitandi og ó sér ekki sól-
rænar rætur.
Og það eru til fjölmargar aðrar
tegundir ofnæmis, s.s. heymæði,
exemogfl.
Það eru til ýmsar læknisaðferðir til
að koma í veg fyrir ofnæmissjúk-
dóma.
Ýmis meðul er hægt að nota og
jafnvel ráðlagt að trimma gegn
asma. En slik ráö gefa læknar og
ekki ráðlegt að fara nánar út i þessi
atriði hér. Ofnæmissjúklingar geta
einnig komið i veg fyrir ofnæmi með
því að forðast þau efni sem valda of-
næminu.
Efni sem geta
valdið ofnœmi
Þeir sem eru meö ofnæmi geta
verið næmir fyrir mörgum efnum.
Dæmi um slík efni eru t.d. efni sem
við öndum að okkur: ryk, sviffræ,
dýrahór, fjaðrir, dúnn, matur
o.s.frv.
Áf matvælum geta þessi eflii valdið
ofnæmi: Fiskur, egg, mjólk, sítrus-
ávextir og ýmsir aðrir ávextir, græn-
metistegundir, skeldýr, krydd og
ýmis bætiefni sem eru í matvælum.
Meöui geta einnig valdið ofnæmi.
Skordýr og bit af þeirra völdum og
einnig ýmis efni sem við komumst í
snertingu vlð geta valdið ofnæmi.
Á heimilinu geta leynst ofnæmisvaldar, s.s. ryk, uppgufun fró mólningu og
öðrum efnum.
Ýmiss konar matvæli geta valdið ofnæmi, t.d. pulsur.