Dagblaðið Vísir - DV - 08.11.1984, Blaðsíða 10

10
DV. FIMMTUDAGUR 8. NOVEMBER1984.
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Útlönd
bundnar við Rajiv
Umsjón: Guðmundur Pétursson — Friðrík Indriðason
INDLAND:
Meö viöumefnið „Herra heiðar-
legur” í veganesti hefur hinn nýi for-
sætisráðherra Indlands, Rajiv
Gandhi, fært með sér æskuþrótt og
ný viðhorf við lausn aldagamalla
vandamála landsins sem hann hefur
nú stjómaö í vikutíma. Þrátt fyrir aö
þetta sé stuttur tími hefur Rajiv tek-
ist aö ávinna sér virðingu erlendra
ráöamanna sem vom við bálför
móöur hans og traust fjölmargra
landa sinna fyrir að taká föstum tök-
um óeirðirnar og árásimar á sikha
sem fylgdu í kjölfar morðsins á
Indiru Gandhi.
Otfarardaginn fór Rajiv beint frá
bálkestinum í för um óeirðasvæðin í
Nýju Delhí, hitti ofbeldishópa að
máli og sagði þeim að hypja sig
heim. Eftir förina skipaði hann fleiri
hermönnum inn i borgina og rak
borgarstjórann frá störfum. Daginn
eftir, í miðjum heimsóknum ráða-
manna til hans, tilkynnti hann svo
nýja stjóm sína.
Þessi ákveðni og stjómsemi, sam-
hliða glæsilegri ítalskri eiginkonu
hans og pólitisku valdi, sem harm-
leikur fjölskyldu hans varpar skugga
á, hefur í hugum sumra kallaði fram
valdatíö John F. Kennedy forseta
Bandaríkjanna.
Skjót lausn
Munurinn er sá að Kennedy hafði
1000 daga til aö sýna hæfni sina en
Rajiv aðeins viku til að sanna að
hann sé vandanum vaxinn.
Hann verður að finna skjóta lausn
á sikha-vandamálinu, og binda þann-
ig enda á ofbeldisöldu þá sem farið
hefur um indverskt þjóðfélag,
ákveða dagsetningu á nýjum kosn-
ingum og vinna þær og halda jafn-
framt samskiptum landsins við
nágrannaþjóðir sínar á réttum kili.
Þjóðin og nágrannar hennar líta
til Rajiv meö von um breytingar.
Forseti Pakistan, Zia-Ul-Haq, gerir
sér vonir um ný viðhorf gagnvart
INDLAND:
ast til að efnahagslífið verði nú gert
frjálsara.
„Rajiv Gandhi byrjar með hreint
borð,” segir H.P. Nanda, stjórnar-
formaöur Escorts Itd., tíunda
stærsta iðnfyrirtækis landsins.
„Hann hefur engar fyrirfram
ákveðnar skoðanir og hann skilur
vandamál okkar.”
Rajiv haföi engan áhuga á stjóm-
málum þar til yngri bróðir hans,
Sanjay, fórst í flugslysi 1980, en
Indira hafði ætlað honum aö taka við
af sér.
Dagblöð i Indlandi fengu honum
viðumefnið „Herra heiðarlegur” er
honum var þröngvaö inn á skákborð
indversks valdatafls og eftír aö hann
var kominn á þing og lék æ stærra
hlutverk í stjómun Kongress-flokks-
ins loddi þetta viöumefni áfram við
hann.
Ólíkur stfll
Olíkur stíll Rajiv miðað við aðra
indverska ráðamenn hefur þegar
komið í ljós. Hann bauö til dæmis
ekkju Sanjay, Maneku Gandhi,
heiðursstööu við bálför Indiru en
Maneka og Indira vom orðnar svam-
ir óvinir vegna pólitískra deilna og
var ákvörðun Rajiv túlkuð sem hann
vildi slá striki yfir fortíðina í þeim
efnum.
Rajiv hefur umkringt sig ráðgjöf-
um á svipuðum aldri og hann er og
haldið frá sér gömlu, grónu valda-
mönnum Kongress-flokksins sem séð
hafa ofsjónum yfir miklum frama
hans. Eins eru þeir margir sem bíða
þess að Rajiv misstígi sig.
Maðurinn sem vonast til aö fella
Rajiv í komandi kosningum er hinn
81 árs gamli Charan Singh sem viku
fyrir morðið á Gandhi tókst að koma
á bandalagi nokkurra lykilstjórnar-
andstöðuflokka.
„Það er ekki auðvelt að stjórna
þessu landi og Rajiv er allt of góðlát-
legur,” segir Singh.
Prestsmálið
hafði öfug
áhrif
Einörð viöbrögð pólskra yfirvalda
við ráninu og morðinu á hinum vin-
sæla presti Jerzy Popieluszko bægöu
frá hættunni á klofningi við kaþólsku
kirkjuna sem er mjög áhrifamikil
meðal Pólverja og eins nýjum kala í
sambúð Póllands og Vesturlanda.
Vestrænir diplómatar í Varsjá eru
þeirrar skoðunar að Wojciech Jaruz-
elski, leiðtogi Póllands, hafi sloppiö
frá þessari viðsjá með traustari tök
á stjómtaumunum og aukið Alit,
þrátt fyrir að öryggislögreglan hafi
reynst illilega Qækt í máliö.
Misreiknuðu sig
Um leið hefur morðið á föður Jerzy,
sem var máldjarfur andstæðingur
kommúnisma og opinskár talsmaöur
óháðrar verkalýðshreyfingar, haft
öfug áhrif viö þau sem vöktu fyrir
öf gaöQunum sem að morðsamsærinu
stóðu.
Ráninu á prestinum var valin
stund sem bar upp á sama tímann og
Andreas Papandreou, forsætisráð-
herra Grikklands, kom í heimsókn til
Póllands, fyrsti vestræni leiðtoginn
sem þangaö hefur lagt leið sina
siðan Eining var undirokuð meö inn-
leiðingu herlaganna 1981. — Tals-
menn þess opinbera segja að fyrir
ræningjunum hafi aðallega vakað að
rjúfa tengslin við kirkjuna, spilla
fyrir auknum samskiptum Póllands
við Vesturlönd og gera að engu
yfiriýsingar Jaruzelskis um að póli-
tísk ólga (rótið eftir stofnun Ein-
ingar) innanlands hefði hjaönað.
En örugg handtök yQrvalda á
þessu viösjármáli tryggöu i staöinn
að kirkjan undir forystu Jozefs
Glemps, kardinála og erkibiskups,
hafði samvinnu við valdhafa um að
lægja öldur út af eftirmálum.
Jaruzelski varaði umsvifalaust
kommúnistaQokkinn við þvi að hvarf
þessa fræga prests væri bein árás á
forystu hans sjálfs. Heimsókn
Papandreous forsætisráðherra á
þeim sama tíma, sem lögreglan leit-
aði dyrum og dyngjum að föður Jerzy,
gekk snuröulaust. Papandreou lauk
miklu lofsorði á stjómunarhæQleika
Jaruzelskis þegar sá fyrmefndi
sneriheim. Jafnvel eindregnustu
fylgjendur Einingar viðurkenna
fyrir vestrænum fréttamönnum að
þeir trúi þvi ekki að valdhafamir
hafi staðið að dauða Popieluszkos,
þótt þeir vilji draga þá til siðferði-
legrar ábyrgðar fyrir, vegna sinnu-
leysis yfirvalda um umkvartanir
verkalýðssinna út af vaxandi til-
burðum til ofbeldis og ofsókna á
hendur Einingarmönnum.
Gagnrýni snýst á
hendur lögreglunni
En í stað þess að magna á hendur
stjóm Jamzelskis úlfúð og ófrið, sem
kveikt gætí upp gagnrýni á stjórnina
frá kommúnistum fyrir að hafa ekki
nógu sterk tök á andkommúnískum
öQum, eru það harðlínumennimir og
hin áður ægisterka leynilögregla
sem komin eru á undanhald.
Jamzelski hefur fengið rétt upp i
hendumar vopnin til þess að hreinsa
úr Qokknum andstæðinga á öllum
þrepum og innanríkisráöuneytið
verður nú aö gangast undir stranga
rannsókn.
Þrir lögreglumenn hafa verið
ákærðir fyrir ránið á prestinum og
eiga yfir höföi sér morðákærur þar
til viðbótar. Tveir ofurstar, aðstoðar-
deildarstjórar í innanríkisráðuneyt-
inu, sitja í varðhaldi grunaöir um
hlutdeild i samsærinu og annar
þeirra hefur þegar verið ákærður.
Yfirmaður þeirra, hershöfðingi,
hefur orðið að víkja úr deildarstjóra-
stöðu sinni fyrir lélega stjómun á
starfsfólki sínu.
Jaruzelski og Czeslaw Kisczak,
hershöfðingi og innanríkisráðherra,
hafa þar meö fengið tækifæri til þess
aö ná undirtökunum á innanríkis-
ráðuneytinu og öryggislögreglunni
sem þeir hafa aldrei haft. Eins og í
Qestum rikjum með slíkt stjórnkerQ
vill brenna við að leyniþjónustan eða
öryggislögreglan veröi ríki innan
ríkisins.
Jaruzelski farsœll
Yfirvöldin stóöust eftirmálin jafn
farsællega og aöra prófsteina sem
þau færðust i fang fyrr á árinu. Eins
og kosningarnar i júni, þegar Ein-
ingu tókst ekki að fá fólk til þess aö
sniðganga kjörkassana, eöa réttar-
höldin yfir lögreglumönnunum, sem
sýknaðir voru af því að hafa barið til
dauðs námsmann tengdan Einingu.
Annað sem snúist haföi til heppilegri
vegar fyrir Jaruzelski-stjórnina var
náöun foringja Einingar, sem látnir
vom lausir, án þess aö glæða að nýju
andófshreyfinguna i landinu.
Sá munur er auðvitaö á Popielzko-
málinu og hinum viöburðunum að
prestsmálið var ófyrirsjáanlegt og
miklu eldfimara atvik.
sifelldum vandamálum í samskipt-
um þjóðanna sem háð hafa þrjár
styrjaldir sín í millum f rá árinu 1947.
Byrjar með hreint borð
Indverskir viöskiptamenn, sem
reyna nú að tileinka sér tækni-
nýjungar eftir stranglega miðstýrt
hagkerQ frá upphaQ s jálfstæðis, von-
ai dtfj* °g
» vto8® ívrir W
ingar
Rajiv Gandhi ásamt móður sinni, Indiru.