Dagblaðið Vísir - DV - 15.11.1984, Page 4

4
DV. FIMMTUDAGUR15. NOVEMBER1984.
Stefnuræðan tefst vegna
gengisfellingar
— á móti kemur lækkun tolla og
vörugjalds, vaxtalækkun, skatta-
lækkun og aukið fé til húsnæðismála
Steingrimur Hermannsson forsœtisráðherra ætiaöi að fiytja stefnuræðu sína i dag en henni hefur verið
frestað um óákveðinn tima.
Talið er að Steingrímur Her-
mannsson forsætisráðherra muni
boða 12 til 14% gengisfellingu i
stefnuræðu sinni sem samkvæmt
þingsköpum átti að útvarpa tveimur
vikum eftir þingsetningu, en enginn
veit nú lengur hvenær verður flutt.
I fyrstu var boriö viö að ræðunni
væri ekki hægt að útvarpa vegna
verkfalls BSRB. Því lauk 30. október
eða þremur vikum eftir þingsetn-
ingu. Þá stóð til að flytja ræöuna 15.
nóvember, eða nánar tiltekið í dag,
en nú hefur því verið frestað um
óákveðinn tíma með afbrigðum frá
þingsköpum. Ríkisstjórnin er enn aö
reikna nýjar forsendur fyrir efna-
hagsstefnu sinni sem hrundi með
nýgerðum kjarasamningum. Sumir
telja að þar sem í stefnuræðunni
verði boðuö gengisfelling, sem hirði
aftur kaupmátt nýgerðra kjara-
samninga, muni stefnuræðunni
verða frestað þar til flest aðildar-
félög ASI hafa samþykkt samning-
ana, en það verður væntanlega fyrir
26. þessa mánaðar. Það er vegna
þess ákvæðis í samningi ASI og VSI
að hann taki ekki gildi frá og með
undirskriftardegi nema félögin hafi
samþykkt hann fyrir 26., ella taki
hann gildi frá og með samþykktar-
degi viðkomandi stéttarfélags.
Ríkisstjórnin er nú að leita leiða til
að milda áhrif gengisfellingarinnar á
kaupmáttinn. Fjármálaráðherra gaf
þá yfirlýsingu á Alþingi í fyrradag að
hann myndi ekki mæta 600 milljón
króna tekjuskattslækkun með þvi aö
leggja á nýja neysluskatta, eins og
gert var ráö fyrir í fjárlagafrumvarpL
Þannig ætti þessi skattalækkun að
geta jafngilt um 4% kauphækkun.
Fjármálaráðherra er einnig með í
bígerð að leggja fram nýja tollskrá.
Þar á aö minnka kaupmáttarskerð-
inguna sem hlýst af gengisfelling-
unni með lækkun á tollum og vöru-
gjaldi á helstu nauðsynjavörur.
Einnig eru í undirbúningi verulegar
aðgerðir í húsnæöismálum og rætt
hefur verið um að Húsnæðisstofnun
hafi yfirumsjón meö lánum lífeyris-
sjóðanna og bankakerfisins til hús-
næðismála. Setja á lög um ráðstöfun
fjármagns lífeyrissjóðanna. Þá er
gert ráö fyrir að vextir muni lækka á
árinu.
Steingrímur mun væntanlega
kynna í stefnuræöu sinni að vextir
séu nú orðnir hærri en ríkisstjómin
gerði ráð fyrir og að Seðlabankinn
hafi fengið tilmæli um að beita sér
fyrir lækkun vaxta á verðtryggöum
útlánum bankanna. Hann mun einn-
ig vekja athygli á að innleysanleg
ríkisskuldabréf á þessu og næsta ári
verði yfir 4 milljarðar króna og ríkis-
sjóöi sé nauðsyn að fá hluta af þessu
fjármagni að láni að nýju. En það
gæti leitt til stighækkandi vaxta og
mikils vanda ef ríkissjóður þyrfti að
keppa við þessa háu vexti og í þær
ógöngur má ekki stefna aö mati
Steingríms.
Alvarlegasta meiniö í íslenskum
þjóðarbúskap er hins vegar lítill
sparnaður og eyðsla um efni fram,
sem veldur viðskiptahalla. Stein-
grímur mun segja í stefnuræðunni að
viðskiptahallinn verði um 5% á þessu
ári í stað 1 til 2% eins og ætlað var í
ársbyrjun.
Steingrímur mun einnig segja í
stefnuræðu sinni að ríkisstjórnin
muni kappkosta aö viöhalda þeim
kaupmætti sem raunhæfur getur tal-
ist miöað við þjóðartekjur. En hann
mun jafnframt benda á að þrátt fyrir
þær aðgerðir sem að framan eru
taldar og aðrar sem snúa að atvinnu-
vegunum sé ljóst að gífurleg
kostnaðarhækkun verði í fiskvinnsl-
unni. Þær hækkanir verði óbærilegar
þar sem ekki er unnt að gera ráð
fyrir neinni aflaaukningu á næsta ári
né bata á mörkuöum. Auk þess stefni
í stóraukinn viðskiptahalla og því
hækkun erlendra skulda ef ekki veröi
gripið án tafar í taumana. ,Að grípa
í taumana” þýðir hér gengisfellingu.
Ólafur E. Friðriksson
Steingrímur gerir samt ráð fýrir
því í stefnuræðunni að verðbólgu-
hraði verði í árslok 1985 um 10% og
frá upphafi til loka ársins um 25% ef
ekki verður komið í veg fyrir þaö
með kostnaðarhækkunum sem eru
umfram greiðslugetu þjóðarbúsins.
Hann áætlar einnig aö hagvöxtur
geti oröið um 2% áriö 1985 eftir
þriggja ára samdráttarskeið.
Þessu á að ná með ýmissi nýsköp-
un i atvinnulífinu. Þar mun
Steingrímur leggja til aukna tækni-
væðingu í fiskvinnslunni þannig að
verðmætasköpun fyrir hverja vinnu-
stund aukist verulega. Aðeins þannig
telur hann unnt að greiða viðunandi
laun í fiskvinnslu án óhóflegs vinnu-
tíma. Þetta telur hann vera mikil-
vægasta verkefnið í nýsköpun at-
vinnulífsins.
1 annan stað vill hann nú stíga það
skref til fulls aö takmarka fram-
leiöslu landbúnaöarafurða viö innan-
landsneyslu. Það fjármagn sem
sparast þannig með minni út-
flutningsbótum vill hann nota til að
auka fiskeldi og loödýrarækt.
Jafnframt er ætlun hans að leggja
niður sexmannanefndina sem nú er
óstarfhæf við að ákvarða verð land-
búnaðarafurða en semja um nýja
leið við verölagningu sem bæði
bændur og neytendur sætta sig við.
Liður í nýsköpun atvinnuiífsins
verður að setja á fót sérstakt
þróunarfélag meö þátttöku ríkisins
og þeirra aðila i þjóðfélaginu sem
þess óska. Því félagi verður ætlað
verulegt fjármagn sem það mun ráð-
stafa til rannsóknar- og þróunar-
starfsemi, til þátttöku í fyrirtækjum
á byrjunarskeiði og til útlána og
styrkja til nýrra atvinnugreina.
Þetta þróunarfélag yrði arftaki
Framkvæmdastofnunar sem þar
með yrði lögð niður. Byggðasjóður,
sem nú er innan Framkvæmdastofti-
unar, yröi gerður að sérstakri stofn-
un sem getur á eigin spýtur sinnt
mikilvægum byggðaverkefnum til að
koma í veg fyrir byggöaröskun, að
því er fram mun koma í stefnuræðu
forsætisráðherra þegar hún veröur
flutt.
Þá mun Steingrímur kynna endur-
skoðun á sjóðakerfi sjávarútvegsins
og tengslum þess við hlutaskipti á
fiskiskipum. Þá mun hann nefna áð
unnið sé að endurskoðun á verölagn-
ingu og skattlagningu á olíuvörum til
útvegsins til að lækka olíukostnað-
inn. Jafnframt mun hann tilkynna
að frá næstu áramótum verði upp-
safnaður söluskattur í rekstrar-
gjöldum fiskveiða og fiskvinnslu
endurgreiddur. Steingrímur mun til-
kynna að þetta sé gert til að leiðrétta
stöðu sjávarútvegsins í samkeppni
við útveg annarra landa og hins vegar
undirbúa það að virðisaukaskattur
verði tekinn upp hér á landi. Fjár-
málaráðherra mun leggja fram
frumvarp þess efnis á þessu þingi.
Vöxtur iðnaðarins er veigamikil
forsenda þess að unnt verði að bæta
lífskjör og tryggja fulla atvinnu, að
mati Steingríms. Hann mun væntan-
lega tilkynna aö stærstu fram-
kvæmdir á sviði iðnaðar á næstu
árum verði stækkun álversins í
Straumsvík, uir. 50%, og fram-
kvæmdir við kísilmálmverksmiðj-
una á Reyðarfirði. Hann telur að
samningar við erlenda aðila um
þessi mál séu á þaö góðum vegi að
fastlega megi gera ráð fyrir að
byrjunarframkvæmdir hefjist fyrri
hluta næsta árs. Þá mun Steingrímur
kynna í steftiuræðunni að hann bindi
vonir við samninga við Alcan um
nýtt álver.
I þessum dráttum verður stefnu-
ræða Steingríms Hermannssonar
forsætisráðherra þegar hún verður
loksinsfluttáAlþingi. ÖEF
j dag mælir Dagfari_____________I dag mælir Dagfari____________ídag mælir Dagfari
Fjórir metrar af lambakjöti
Því var slegið upp í NT í gær, að
loksins væri íslenska lambakjötið
komið í verslanir varnarliðsins á
Keflavíkurflugvelli. Blaðið segir
Sláturfélagið hafa sett upp tveggja
metra langa frystikistu og SÍS var að
setja upp hliðstæða kistu. Sam-
kvæmt þessu eiga Kanar á Veilinum
nú kost á fjórum metrum af frosnu
lambakjöti í matvörumarkaði
sinum. Tekið er fram að kjötið sé selt
með útflutningsbótum, en sé engu að
síður dýrara en svína- og nautakjötið
sem varnarliðið fiytur inn frá
Ameriku. En það var gott að heyra
um útflutningsbæturnar. Þá veit
maður að StS hefur ekki verið hlunn-
farið og liður strax betur.
Nú ættu allir að vera glaðir og
ánægðir, ekkl sist framsóknarmenn
á NT, í StS og allir hinir i flokknum.
En það lekur fýlan af þeim i NT.
Blaðlð segir að þessi sala á Völlinn
hafi fengist í gegn með þrýstingi
stjórnvalda eftir að Framleiðsluráð
landbúnaðarins hafði snúið upp á
bendur manna til að pressa kjötsölu
til Kanans í gegn. Og blaðið virðlst
ákaflega vondauft um að Banda-
rikjamennirnir fáist til að kaupa
lambakjötið meðan þeir eiga þess
kost að kaupa svina- og nautakjöt á
lægra verði. Þó er haft eftir sölu-
stjóra Sláturfélagsins að ef tll vUl
takist með þessu móti að fá eitthvað
af herfólkinu til að smakka á
íslenska kjötinu. Afleiðingin geti
hugsanlega orðið sú, að þegar þetta
félk er svo komið aftur til sins heima
fari það að rifja upp minningar frá
ísiandi. Þá rámar það i að hafa
bragðað kjöt af einhverju dýri sem
þar sé étið í flest mál af innfæddum.
Og þá grípur fóikið löngun til að
endurnýja kynnin við þetta kjöt. Sem
sagt, það fer út í næstu búð og spyr
eftir ísiensku lambakjöti.
Það fer nú bara kaidur hrollur um
mann að lesa af þessari iymskulegu
ráðagerð. Flestlr höfðu haldlð að
þrýstingur á kindakjötssölu á Völlinn
væri kominn fram til að minnka
birgðir í landinu. En nú kemur í ljós,
að tllgangurinn með þessari Vallar-
söiu er sá að venja Kanann á að éta
islenskt kjöt svo hann heimti það
áfram eftir að hann kemur vestur.
Þetta virðist því eiga að vera pott-
þétt aðferð til að viðhalda útflutningi
á niðurgreiddu kjötl sem kostar
landsmenn hundruð milljóna króna á
hverju ári. Ja, svei og aftur svei.
í frétt NT kemur ennfremur fram,
að Osta- og smjörsalan hefur um
nokkurt skeið selt vörur sinar í
versianir á Kefiavikurflugvelli,
niðurgreiddar að sjálfsögðu. Þótt
þetta fyrirtæki beri á margan hátt af
öðrum fyrirtækjum hérlendis sem
annast sölu á landbúnaðarafurðum,
þá má margt slæmt segja um þau
vinnubrögð sem Osta- og smjörsalan
viðhefur. Til dæmis má taka litlu
smjörstykkin sem fyrlrtækið er með
á boðstólum. Þótt þetta séu aðeins
smástykkl er það mlkið í þeim að það
nægir ofan á nokkrar brauðsnelðar,
nema þá að smurt sé þverhandar-
þykkt á hverja. Fyrirtæki sem versla
mikið við Osta- og smjörsöluna hafa
ítrekað óskað eftir því að þessi
skammtur yrði minnkaður eða önnur
enn minni stykkl sett á markað. Tll
dæmis munu Flugleiðir hafa farið
þessa á lelt þvi á hverjum degi er
hent ógrynni af smjörl úr vélum
félagsins sem er afgangur af litlu
stykkjunum sem eru of stór fyrir
eina eða tvær brauðsneiðar. En ónei
og aftur nei. Osta- og smjörsalan
hefur ákveðlð að þetta skuil vera
hæfilegur skammtur og skiptir álit
viðskiptavina þá engu máli. Fróðlegt
væri að vita hvort þessir fjórir
metrar af iambakjöti á Vellinum eru
sagaðlr nlður samkvæmt óskum
kaupenda eða seljenda.
Dagfari.