Dagblaðið Vísir - DV - 15.11.1984, Blaðsíða 12

12
DV. FIMMTUDAGUR15. NOVEMBER1984.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaðurogútgáfustjórl: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjórí: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoöarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 684611. Auglýsingar: SÍOUMÚLA 33. SÍMI
27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍDUMÚLA 12.
Prentun: Árvakur hf„ Skeifunni 19.
Áskriftarverð á mánuði 275 kr. Verð í lausasölu 25 kr. Helaarblaö 28 kr.,
Sigurmeð semingi
Eina umtalsverða afrek kvótakerfisins er að ná stað-
festingu á Fiskiþingi eftir tæplega eins árs reynslu. Þar
vann það skrapdagakerfið í atkvæðagreiðslu með tölun-
um 17 á móti 12. Síðan mælti Fiskiþing með notkun þess á
næsta ári með 14 atkvæðum gegn engu, en fleiri sátu hjá.
Þessi naumi sigur er ekki lítið afrek. Þegar kvótakerfiö
var tekið í notkun í upphafi þessa árs, bárust um 250 kær-
ur og athugasemdir frá aðilum, sem töldu sig hlunnfarna.
Samt hefur hinni svokölluöu kvótanefnd tekizt að halda
svo á málum, að líf kerfisins hefur verið framlengt.
Það hlýtur að vera erfitt að skipta fyrirfram ráðgerð-
um afla á þorski, ýsu, ufsa, karfa og grálúðu nákvæmlega
niður á hvert einasta fiskiskip landsins. Það er engin
furða, þótt margir séu óánægðir. Enn meiri furða er, að
þetta skuli hafa tekizt tiltölulega friðsamlega.
Þar með eru afrekin líka aö mestu leyti upptalin. Með
aflakvótakerfinu hefur ekki tekizt að ná meginmarkmið-
inu. Þorskaflinn verður um 250 þúsund tonn á þessu ári,
en ekki 200 eða 220 þúsund tonn eins og ráðgert hafði ver-
ið. Kvótakerfið hefur ekki verndað þorskstofninn.
Þetta er auðvitað afleiöing af því, að linaö var á þrýst-
ingi klögumála með því að stækka kvóta hér og þar. Nú
hafa fiskifræöingar enn mælt með 200 þúsund tonna afla á
næsta ári. Vafasamt verður að teljast, að kerfið megni að
koma aflanum niður fyrir 250 þúsund tonn.
Á þessu ári hefur einnig verið staðfest, að aflakvóta-
kerfið hefur ýmsa galla, sem spáð haföi verið fyrirfram.
Til dæmis hefur smáfiski mikið verið hent fyrir borð, svo
að skipin fengju sem hæst verð fyrir aflann og gengju
sem minnst á hinn úthlutaða kvóta.
Ekki er síður alvarlegt, að kvótakerfið hefur gert sjáv-
arútvegsráðherra að eins konar einræðisherra, sem út-
býtir tonni hér og tonni þar. Margir kvarta sáran um, að
kaupfélög og framsóknarfyrirtæki hafi betri aðgang að
skömmtunarvaldinu en hinir, sem ekki hafi tekið trúna.
Verst er þó, að flestir aðilar málsins virðast vera sam-
mála um að reyna að koma sem mest í veg fyrir, að kvót-
ar gangi kaupum og sölum. Þetta er kallað brask. Jafn-
framt er kvartað um, að peningar séu í spilinu í slíkum
viðskiptum! Það er eins og sumir lifi á steinöld.
Kvótakerfið væri miklu þjálla, ef greitt væri fyrir því,
að kvótar væru keyptir af lakari skipum til hinna betri.
Þá væri hægt að leggja hinum lakari um leið og hin betri
fengju hagstæðari rekstur út á hærra aflamagn á nokkurn
veginn sama úthald. Ekki ætti þeim að veita af.
Menn eru hættir að deila um, hvort fiskiskipastóllinn sé
of stór. Viðurkennt er, að rekstur fiskveiða yrði mun
betri, ef skipin væru mun færri. Rétt er að muna eftir
þessu einmitt núna, þegar ráðgert er að hækka fiskverð
verulega, ekki bara um áramót, heldur fyrr.
Vandræði sjávarútvegsins stafa að töluverðu leyti af
því, að með aðgerðum stjómvalda hefur verið búinn til
allt of stór floti. Kvótakerfið hefur ekki haft hin minnstu
áhrif til fækkunar skipa í flotanum. Þvert á móti hefur
það fryst stærð flotans í núverandi stöðu.
Fiskiþing hefur með semingi gefið líf þessu vafasama
skipulagi. Þar með er það traust í sessi. Samt mun það
ekki koma sjávarútveginum eða þjóðinni að gagni, nema
hvatt verði til líflegrar verzlunar með kvóta, svo að menn
fái borgað fyrir aö leggja lélegustu skipunum.
Jónas Kristjánsson.
„RikisfjölmiOlarnirmisstu tekjuiindsinaogyrðiþað tilþessaðstarisemiþairra drœgistsaman...."
Frjáís þjóð eða
fjölmiðlaþrælar
Nú nýlega hefur veriö stofnaö fé-
lag, sem hefur þaö á stefnuskrá
sinni, að einstaklingum og hlutafé-
lögum veröi leyft aö koma á laggim-
ar „frjálsu” útvarpi.
Á stofnfundi félagsins voru mættir
tveir ráöherrar núverandi ríkis-
stjómar, og vakti þaö mikinn fögnuö
meöal lýösins.
Þessu „réttindamáli” sínu til
stuðnings benda frumkvöðlar þessar-
ar hreyfingar á, að óhæft sé, að
starfsmenn ríkisfjölmiðlanna geti
fariö í verkfall og hindraö m.a. eöli-
legan fréttaflutning.
Næsta skref þessarar „frelsis-
hreyfingar” gæti veriö að heimta, að
stofnuð væri „frjáls” toilgæzla,
vegna þess að tollveröir gætu fariö í
verkfall. Þessarar „frelsishreyfing-
ar” bíöa mörg göfug verkefni!
Fremstir í flokki „frelsishreyfing-
arinnar” eru þeir, sem kalla sig
„frjálshyggjumenn”. Hugmynda-
fræðingar og páfi þess trúflokks er
Kani, Milton Friedman að nafni. Sá
er svo trúr „frelsishugsjóninni”, aö
hann vill gefa frjálsa alla verzlun
meö hvers konar eiturlyf. „Fávísir”
menn hér á Islandi telja þó aö viö,
sem erum um of háöir Bakkusi, ætt-
um nóg meö áfengið, þótt annað
hættulegra kæmi ekki til. En sumir
eru á annarri skoöun, og þeim er
auðvitað frjálst aö hafa hana.
Auðvaldið, það er þeir, sem ráöa
mestu í Sjálfstæöisfiokknum og svo
að sjálfsögöu Reykjavíkurframsókn-
in, ætlar sér stóran hlut í þessari
hreyfingu, sem minnzt er á hér aö
framan. Þaö eygir sér þarna leik á
borði til aö móta skoöanir almenn-
ings og heilaþvo þjóöina. Þetta hefur
gerzt í Bandaríkjunum, þaðan er fyr-
irmyndin. Þar móta „frjálsir” fjöl-
miölar, stjórnaö af auðhringum,
hugsun fólksins algerlega. Þetta er
staðreynd, sem þeir kannast viö sem
dvalizt hafa í Bandaríkjunum um
tíma. Þetta gæti ég sannaö, ef krafizt
yrði.
Þeir, sem berjast fyrir „frjálsu”
útvarpi, hafa stofnað til múgæsinga.
Það á aö skapa andúö á starfsemi
Ríkisútvarpsins og starfsfólki þess
vegna takmarkaös fréttaflutnings,
meðan á verkfalli opinberra starfs-
manna stendur.
Eg veit, að mörgum þeirra, sem
vilja frjálsan útvarpsrekstur, geng-
ur aðeins gott til. En hafa þeir gert
sér grein fyrir afleiöingunum? Ríkis-
útvarpið er nú óháö og frjálst. En
yrði útvarp, sem fjársterkir einkaað-
ilar og hlutafélög rækju frjálst og
óháö. Nei, þá hæfust endemin.
Skal ég nú rökstyöja fullyrðingar
mínar.
Kjallarinn
SKÚLI BENEDIKTSSON
KENNARI, HVAMMSTANGA
Að yfirborga starfsfólk og
sitja fyrir með auglýsingar
Málsmetandi maður, kunnur
blaöamaöur, sagöi mér nýlega þær
merkilegu fréttir, að í vor — eöa
snemma í sumar — heföi Árvakur
h/f, sem rekur Morgunblaöiö, hækk-
að kaup blaöamanna allra, sem við
blaðið vinna, um tuttugu og 'fimm
prósent. Ástæðan var sú, að þrír
ágætir blaðamenn við Morgunblaðiö
höföu sagt upp störfum og ráöið sig í
vinnu hjá Frjálsu framtaki, sem gef-
ur út, að ég held, þrjú tímarit, þar á
meðal Frjálsa verzlun. Auövitað eru
þremenningamir vel yfirborgaöir
hjá Frjálsu framtaki. En þaö mun
áreiöanlega margan furöa á því, aö
sjálft Morgunblaðiö skuli ganga á
undan með yfirborganir, jafnframt
því sem blaöiö berst gegn þeim lægst
launuöu og verst settu í þjóöfélaginu,
fátæka fólkinu. En yfirborganir
Morgunblaðsins sýna og sanna, hvaö
gerast myndi, ef einstaklingar og
hlutafélög fengju leyfi til útvarps-
reksturs og sjónvarps. Það, sem
gerðist.erm.a. þetta:
1. „Frjálst” útvarp og sjónvarp
keypti til sín hæfasta starfsfólk
ríkisfjölmiölanna og yfirborgaði
gífurlega.
2. Auömenn og nýríkir auglýstu í
hinu nýja útvarpi sínu (og sjón-
varpi) — ríkisfjölmiðlamir
misstu stærstu tekjulind sína og
yrði þaö til þess, að starfsemi
þeirra drægist saman, — þeir lytu
í lægra haldi í samkeppni viö
„frjálsu f jölmiðlana.
3. Hinir frjálsu og óháöu ríkisfjöl-
miðlar yrðu drepnir, en einhliða
auövaldsáróður, stjórnaö af
„frjálshyggjumönnum”, flæddi
yfir landiö. Fréttaflutningurinn
yröi líkur þeim, er sést á síöum
Mjrgunblaðsins.
Það er óhugsandi, að aörir en fjár-
sterkir aöilar heföu bolmagn til þess
aö koma á laggirnar frjálsu útvarpi
og sjónvarpi. Hinir fjársterku fengju
þvi einokunaraðstöðu.
Þaö var lengi svo, aö Morgunblað-
iö hafði einokunaraöstöðu á frétta-
flutningi í Reykjavík. Nú hefur mikiö
dregiö úr þeirri, einokun.
Hver fjölmiöill verður aö njóta
sannmælis. Dagblaöiö og Vísir hefur
aö miklu leyti brotiö blaö í íslenzkri
blaöaútgáfu. Þaö er frjálst og óháö
dagblað, — ekki er ég þó alltaf sáttur
viö forystugreinar þess. Hitt má þó
til sanns vegar færa, að ritstjórarnir
eiga aö hafa frelsi til aö túlka sínar
eigin skoöanir. En í DV geta allir,
hvar í flokki sem þeir standa, komið
skoðunum sínum á framfæri;
alþýöubandalagsmenn hafa meira
að segja skrifað í DV. Þeir, sem not-
færa sér ekki þetta ritfrelsi DV,
mega sjálfum sér um kenna.
Eg er hins vegar viss um, aö rit-
stjórar DV myndu ekki lengi ráða
feröinni, ef af stofnun „frjáls” út-
varps yröi. Það er nefnilega til nokk-
uð, sem heitir fjáreignavald. Það
er vissulega sitt hvað fjáreignavald
og íhald. Ihald getur veriö dygð, og
okkur vantar einmitt frjálslynt íhald
á mörgum sviðum þjóðlífsins.
Frjálshyggjumenn, eins og þeir
kalla sig, eru ekki neinir sérstakir
íhaldsmenn; þetta eru menn, sem
myndu innleiöa ringulreiö og spill-
ingu í þjóðfélaginu, algera upplausn,
efþeirnæðuvöldum.
Skúli Benediktsson.
„Það er óhugsandi að aðrir en fjársterkir
™ aðilar hefðu bolmagn til þess að koma á
laggirnar frjálsu útvarpi og sjónvarpi. Hinir
fjársterku fengju því einokunaraðstöðu.”