Dagblaðið Vísir - DV - 28.11.1984, Blaðsíða 12

DV. MIÐVIKUDAGUR 28. NOVEMBER1984.
12
Frjálst.óháö dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON. !
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoöarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI ÓBÓ&ll. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI
•27022.
Afgreiösla.áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI ll.SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakurhf„ Skeifunni 19.
^^sknftarverð^mánu^7^<i^VerðTilausasöli^M<r^^^5laai^la^^^^^^^^|
Reynslan af ASÍ-forystunni
I tengslum við þing Alþýðusambandsins hljóta laun-
þegar að íhuga, hversu góð forysta ASÍ hefur verið.
Hvað hefur gerzt? Launþegar hafa orðið fyrir búsifj-
um í nýlegri kjarabaráttu. Þeir sjá, aö sú aukning kaup-
máttar, sem varð eftir kjarasamningana, er að mestu
afmáð eftir gengisfellingu og verðbólgu. Þeir sjá, að kjara-
barátta þeirra hefur orðið til lítils. Þetta er ömurleg niður-
staða. Er unnt að kenna forystu Alþýðusambandsins um,
hvemig farið hefur? Svarið er nei.
Launþegar búa við illan leik eftir síðustu kjarasamn-
inga. En réð ASI þeim? Nei, það var BSRB og fjármála-
ráðherra, sem réðu feröinni.
Launþegar eru reiðir. En sú reiði á ekki að bitna á for-
ystumönnum í Alþýðusambandinu. Þeir gerðu sitt bezta.
Þegar spurt er, hvort endurkjósa eigi forystumenn í
ASI, vilja launþegar vita, hvort þessir menn hafi staðið
sig vel eða illa í karabaráttunni. Lítum því á það, sem
gerzt hefur á þessu ári.
Meirihluti launþega stóð tvímælalaust bak við forystu
Alþýðusambandsins, þegar samningar voru gerðir um
litlar kauphækkanir síðastliðinn vetur.
Ríkisstjórnin hafði þá stórlega skert kaupmátt launa.
En almenningur var ekki reiöubúinn að brjóta þá stefnu á
bak aftur. Um það má vitna til skoðanakannana DV, sem
sýndu, aö mikill meirihluti landsmanna studdi enn ríkis-
stjórnina. Forystumenn ASI sáu fljótt, að ekki var grund-
völlur fyrir meiriháttar átökum. Þeir ákváðu því að
semja á þeim nótum, sem ekki kollvarpaði stefnu ríkis-
stjórnarinnar, að vísu örlítið hærra en stjórnin hafði sagt,
að gott væri. Þetta var rétt afstaða hjá ASl-forystunni á
þeim tíma. Almenningur vildi enn gefa ríkisstjórninni
tækifæri og launþegar vildu bíða átekta. ASl-forystan1
verður ekki sökuð um að hafa misst af neinu tækifæri eins i
og mál stóðu.
Sagt hefur verið, að launþegar séu sáróánægðir með
kjarasamningana nú í haust.
Forysta Alþýðusambandsins þarf ekki að verða fyrst
til að stofna til baráttu og „manna götuvígin”. Lærdómur
kjarabaráttu síðustu ára ætti að vera, að reyna þarf að
auki kaupmáttinn, krónutöluhækkanir fara lönd og leið.
Forysta ASI um þessar mundir hefur tekið viturlega á!
málum. Hún hefur hverju sinni leitað leiða til að auka
kaupmáttinn. Þetta er til lengdar affarsælla en upphlaup
og hörð kröfugerö. Forysta ASI var til dæmis nú í haust
reiðubúin til að fara skattalækkunarleiðina í stað krónu-
hækkunarleiðarinnar. Nú skilja væntanlega allir, að:
lækkun skatta hefði fært launþegum raunhæfar
kjarabætur. Hún hefði knúið ríkisstjórnina til að taka
ábyrgð á samningunum. Þá hefði ekki komið til mikil
gengisfelling og verðbólga, sem eyðir aukningu kaup-
máttar. Forysta Alþýðusambandsins var reiðubúin aði
fara þessa leið til að bæta hag launþega með raunhæfum
hætti, en aðrir hindruðu. Þar má nefna, hversu seint og
illa ríkisstjórnin brást við. Einnig höfðu forystumenn
BSRB öðrum hnöppum að hneppa og knúðu fram krónu-
hækkanir. Það var ekki sök ASI.
Launþegar geta verið nokkuð sáttir við núverandi
forystu ASI. Þessi daémi sýna, að hún hefur verið á réttri
leið. Flokkspólitík hefur litlu ráðið um gerðir forystunn-
ar. Ásmundur Stefánsson hefur sætt ámæli úr röðum hörð-
ustu manna Alþýðubandalagsins og Bjöm Þórhallsson hefur
aldrei orðið leiksoppur Sjálfstæðisflokksins.
Haukur Helgason.
OV
Svona menn
eiga heima á
forngripasafni
Það er kannski engin nýlunda að
samtök kvenna fái kaldar kveöjur
frá karlkyninu í þessu landi. Við það
hafa þau lengst af mátt una, þau
hafa verið kölluð „kerlingafélög”
með vissum hæðnistón og tilheyrandi
háðsglotti jafnvel af þeim sem
annars hafa talið sig róttæka í stjóm-
málum og talið sig vilja hlut kvenna
sem mestan þar fyrir utan, en þær
eiga samkvæmt hefð að halda sig í
eldhúsinu og hlusta bljúgar, undir-
gefnar og þakklátar á „Fósturlands-
ins Freyja” á hátíðum og tyllidögum
en ekkert vera að vasast í félags-
málum.
Það voru því ýmsir sem ekki
bjuggust viö miklu þegar Samtök
um kvennalista buðu fram til Al-
þingis við síðustu þingkosningar,
peningalausar konur, málgagns-
lausar og lítt undir slíkt búnar að því
er virðast mátti. Þegar þessar þrjár
konur, sem samtökin komu á þing,
settust inn á þá virðulegu samkomu
brá hinsvegar svo viö aö þær ástund-
uðu miklu heiðarlegri vinnubrögð en
menn höföu átt að venjast. Þær settu1
sig vandlega inn í hvert mál og tóku
afstööu samkvæmt lögmálum hinnar
hagsýnu húsmóður, að vandlega
yfirveguðu máli, en um hendur hús-
mæðranna í þessu landi hefur mest
af því fjármagni sem alþýðan hefur
haft úr að spila farið sem kunnugt er.
Er skemmst frá að segja aö þær
þr jár konur sem Samtök um kvenna-
lista sendu á þing stóðu sig afburöa
vel, allar sem ein. Þetta var ekki
samkvæmt „ritúalinu” svo fjölmiöl-
ar tóku það ráð að þegja sem vand-
legast um allt sem frá þeim kom
fyrst í stað og reynt var að láta að því
liggja að þær heföu fátt til málanna
aö leggja. Þar kom þó að málflutn-
ingur þeirra varö svo afdráttarlaus
að ekki varð þagað um hann lengur.
Grein Baldurs
Og hér kem ég að því er fékk mig
til að skrifa þessar línur. Mánu-
daginn 19. nóvember skrifaði karl-
rembusvín nokkurt (ég á ekkert
annað orð yfir manninn þótt mér
þyki nafngiftin ljót og ósmekkleg),
Baldur Hermannsson að nafni,
framúrskarandi rætna og viðbjóðs-
lega grein um Sigríöi Dúnu fyrir
afstöðu hennar til álsamningsins.
Ber hann henni á brýn að hún hafi
ekki sett sig inn í málið og viti ekki
um hvað hún sé aö tala. Setur hann
síðan fram langloku mikla sem á að
sanna mál hans. Eg verð aö játa aö
ég hef ekki sett mig svo inn í ál-
samninginn að ég geti um það dæmt
að hve miklu leyti hann hallar þar
réttu máii, þó sér maður strax að
margt rekur sig þar hvað á annars
hom og einnig að þar er farið með
vísvitandi ósannindi.
Ég hef engan heyrt halda því fram
að orkuverðið til ISAL sé nú 15 milli-
dalir á kílóvattstund, það hlýtur að
vera „vitmn” sem Baldur hefur
fengið til hliöar viö staöreyndir. Þá
segir hann að stóriöjuver séu eftir-
sóttir vinnustaðir og greiði hærri
laun en venja er um sambærileg
störf. Þarna held ég að maðurinn
verði aö læra betur, hins vegar er
alltaf greitt hærra fyrir vaktavinnu
en aðra vinnu. Þá sleppir hann að
geta þess, í lofsöng sínum um stór-
iðjuverið, að þaö er framúrskarandi
óhollur vinnustaöur þar sem menn
eru útsettari fyrir atvinnusjúkdóma
en á flestum öðmm vinnustöðum.
Ég get ekki stillt mig um að taka
nokkur orð upp úr nefndaráliti
Magnúsar Magnússonar um ál-
samninginn: „I upphafi er raforku-
veröið 12,6 mill (þúsundustu partar
úr dollar) á kWst. en fer í 18,5 mill
eftir 4—5 ár, en raunvirði verður þá
15,2 mill. Þá er hámarkinu náð og
verðið síöan óbreytt í dollurum
næstu 16 árin. Eftir 10 ár verður nú-
virði komiö niður í 11,5 mill og eftir
20 ár niður fyrir 7 mill á kWst. Það er
því ekki verið að tala um — miðað
við þessar forsendur — 15 mill á
kWst, sem meðalverð á samnings-
tímanum, heldur 10—11 mill. Verði
verðbólgan í Bandaríkjunum örari
en 5% árlega, eöa t.d. 7—8%, verður
hrap raforkuverðsins mun örara.”
Af þessu má ljóst vera hve ákaf-
lega yfirborðskennd og ósönn skrif
Baldurs Hermannssonar um þessi
mál eru. Af hverju er þá maðurinn
að heimska sig á svona skrifum? Það
flögrar aö manni að ástæðan sé aö
nýlega var skoöanakönnun í DV sem
Kjarabarátta á
haustmánuðum
Kjarabaráttan nú á haustmánuðum
er á margan hátt lærdómsrík fyrir
launafólk í landinu og verkalýössam-
tökin sem heild. Það sem er merkilegt í
þessu sambandi er það að það eru
samtök opinberra starfsmanna BSRB
sem hafa forystuna en ASI gerist síöan
eins konar áskrifandi að þeim kjara-
'samningum sem BSRB var búiö að
gera.
Þetta eru óneitanlega nýmæli í sögu
stéttabaráttunnar á Islandi en á sér þó
sínar efnislegu forsendur í þróun
launakjara opinberra starfsmanna.
Launakjör opinberra starfsmanna
hafa á undanförnum árum þróast
mikiö til verri vegar. Þar þekkjast ein-
ungis strípaðir taxtar og samanburður
við sambærileg störf hjá einkaaðilum
hefur oröiö BSRB-mönnum afar óhag-
stæöur. Innan samtaka opinberra
starfsmanna hefur af þessum sökum
grafið um sig í langan tíma veruleg
óánægja og eining samtakanna verið í
stórkostlegri hættu.
Til dæmis hafa samtök kennara
hótað því að segja skilið viö samtökin
en hafa jafnframt unnið að því að
mynda sérstakt sameinað kennara-
samband með aðild kennarasamtak-
annatveggja.
Þessar aðstæður settu forýstu BSRB
í mikinn vanda. Hún stóð frammi fyrir
því að annaðhvort yrði hún að koma til
móts við þessa óánægju eöa þá hitt að
hún ætti á hættu aö samtökin liðuðust í
sundur, a.m.k. væri einingu þeirra
veruleg hætta búin. Kröfugerð BSRB í
samningunum verður því að skoöa í
því ljósi, þetta má þó ekki skoða sem
svo að ég hafi verið andvígur kröfu*
gerð BSRB, nei, þvert á móti.
Verkfall BSRB
VerkfaU BSRB varð líka afar
lærdómsríkt, ekki aðeins fyrir þá sem
þátt tóku í því heldur fyrir aUt launa-
fólk og alla verkalýðshreyfinguna.
Þeir forystumenn úr verkalýðs-
hreyfingunni, sem tamt er að nota það
orötak að fólkið vilji ekkert gera, ættu
GUÐMUNDUR J.
HALLVARÐSSON
VÉLGÆSLUMAÐUR,
TRÚNAÐARMAÐUR
Í STJÓRN
DAGSBRÚNAR.
að leita fanga í nýyrðasafni málvísind-
anna til að finna sér eitthvað haldbetra
til að tönnlast á. Haustið 1984 veröur
e.t.v. minnisstætt fyrir það hvað fólkið
vUdi einmitt gera, hvað þaö var tilbúið
að leggja á sig. Haustið 1984 var nefni-
lega lærdómsríkt haust, það var
lærdómsríkt vegna þess aö það sann-
• „Það eru að mínu viti ófyrirgefanleg mis-
tök að heildarsamtökin skyldu ekki bera
gæfu til að leggjast á eitt og knýja í gegn með
sameinuðu afli kjarasamninga með kaupmátt-
artryggingu í einhverju formi.”