Dagblaðið Vísir - DV - 15.01.1985, Side 9

DV. ÞRIÐJUDAGUR15. JANUAR1985.
9
Neytendur Neytendur Neytendur Neytendur
EKKIALLT FENGID
MED FRELSINU
—60%af
frjálsum
kartöflum
standastekki
matíkönnun
Eins og flestir eflaust muna klufu
nokkrir kartöflubændur sig frá
einokun Grænmetisverslunar land-
búnaöarins á síðasta ári og fóru að
selja kartöflur sínar beint til
verslana.
1 desember sl. fóru nokkrir aðilar í
nafni félags kartöflubænda á Suður-
landi í kartöfluleiðangur um Suður-
land til þess að kanna hvaða áhrif
þetta fr jálsræði hefur haft.
Farið var í 15 verslanir alls, fimm
í Reykjavík, fimm í Hafnarfiröi og
fimm í Kef lavík.
í Reykjavík voru tekin sex sýni.
Tvö sýnin stóðust hvorki 1. né 2.
flokk, en í lagi var meö hin f jögur
sýnin.
Sjö sýni voru tekin í Hafnarfirði.
Ekkert sýnið stóðst 1. flokk. Tvö sýni
fóru í 2. flokk. Eitt sýniö var
ósöluhæft en jafnframt það dýrasta.
Hin fjögur sýnin stóöust hvorki 1. né
2. flokk.
1 Keflavík voru tekin tíu sýni;
fimm þeirra stóðust matið og komust
í 1. flokk, en hin fimm féllu niður í
aðra flokka. Þess má geta að sýni
þessi voru öll seld sem 1. flokkur í
öllum verslununum.
Álagning er frjáls á kartöflum en
verð á 1. flokki er á bilinu 22 til 33,10
krónur. Dýrustu kartöfiurnar var aö
finna í Hafnarfirði og jafnframt voru
þær lélegustu þar í samanburði við
verslanir í Reykjavík og Keflavík, að
sögn matsmannsins, Sigurðar
Hrafns Tryggvasonar.
Guðni Guðlaugsson, formaður
kartöflubænda á Suðurlandi, sagöi
að komið heföi í ljós í könnuninni að
neytendur væru'mun verr settir eftir
að bændur þessir fóru að selja kar-
töflumar beint til verslana. „Kar-
töflubændur þessir eru menn sem
yfirleitt koma ekki sínum kartöflum
í gegnum mat hjá Grænmetisversl-
uninni, svo þeir taka það ráð að selja
beint. Jafnframt kom í ljós að vara
þeirra er mun dýrari en kartöflur
þær sem búið er að meta. Ekki er
vitað hvar verömismunurinn liggur.
Við viljum ekki að verið sé að
eyðileggja markaðinn.
Sérstakar reglur um fram-
leiðslujöfnuð á meðal kartöflubænda
eru í gildi, en eitthvað virðist hann
hafa riðlast og er nú engin leið að
fyigjast með skiptingunni eftir að
bændur fóru að selja beint. Jöfn
dreifing er mikilvægust ef þetta sam-
starf á að takast.”
Guðni sagði að kartöflufram-
leiðsla væri vandasöm búgrein og
ekkert einhlítt svar væri við vondri
uppskeru. Margt spilar inn í, svo
sem útsæöiö, garölandiö, geymslu-
húsnæði, kælikerfið og loftblástur,
svoeitthvaðsénefnt.
Aðeins var búið að selja 10 prósent
um áramótin af uppskeru síðasta
sumars og sagðist Guðni ekki sjá
fram á annað en meginparturinn
færi á ruslahaugana í sumar þegar
ný uppskera kemur á markaðinn.
Kartöflubændur fengu mikla
uppskeru síðastliðið sumar og er
framboöið af kartöflum í dag miklu
meira en markaöurinn hér á landi
tekur við.
Guðni sagöi að finna þyrfti upp
leiðir til að nýta alla þessa fram-
leiðslu, til dæmis meö því að fram-
leiða franskar kartöflur.
Tvær verksmiðjur framleiða
franskar kartöflur hér á landi:
Mikið var um innvortis skemmdir í könnuninni eins og þessi mynd sýnir.
Qt: MgtSFGilUF k8FRg fFS pFSmlSÍðiíUgffÍFÍÍfÍ ISRdÉÚHgðSFÍRS:
iéFStakif stuðlSF sfu RetsðiF vié mst é kSFtsflum = silt fFá 8;1S
ög uþþ 19,68: Pvtsti flskltUF sf kiFtsflUFR gýðiF sð stigiR ms§s
ekki fara yfir 24 stig. Annar flokkur er frá 24 göilum ög upþ að
30. Þriðji flokkur er frá 30 göllum og upp í 34.
MATSVOTTORÐ u^boð
og móttaka á kartöflum Bifreid_
Nafn:____
Heimlli: _
Dags.
. Nr. _
Skemmdir/Gallar og markf. stuðull
%oallar stig %galiar stlg % gallar stlg Vogallar stig
a. Votrotnun 5.00
b. Frostskemmdir 5.00
c. Þurrrotnun 3.00
d. Grænar kartöflur 2.00
e. Splraóar linar kartöflur 0.50
f. Sár & sprungur grunnar 0.25
Q- Yfirboröslýtl 0.25
h. Vanskapaöar 0.50
1. Innrl skemmd 1.00
j. Blandaö öörum afbrigöum 0.50
k. Kláöl 1.00
1. Jarðvegur/óhreinlndi 0.50
m. Sár & sprungur djúpar 3.00
Samtalsgallar/stig
< 8=úrval < 24 = l.fl./Bökunark./Perlu/Parisar/33mmR:= < 30 = ll.fl. < 34 = lll.fl.
SEN T Afbrigöi/Staeró Aföll kg. INNLAG T Vörunr.
K
K
K

G T
G R
G G
i hinni nýju Grsenmetisverslun landbúnaðarins í Siðumúla eru kartöflur flokkaðar eftir
tegundum eins og hér sést á myndinni. Verðið á hverri tegund er síðan skrifað fyrir ofan.
Guðni Guðlaugsson, formaður kartöflubænda á Suðurlandi,
fylgist með. DV-myndir GVA.
Önnur er á Svalbarðseyri og hin í
Þykkvabæ. Guðni sagði að mikill
markaöur væri fyrir franskar
kartöflur hér, en áhugi virðist ekki
nógur f yrir nýtingu hráefnisins.
Sigurður gegnir hlutverki mats-
manns hjá Grænmetisversluninni og
sagði hann að ástandiö væri mun
verra en nokkum grunaði. „Reynt er
að fýlgjast með flokkun kartaflna
eins og hægt er. Sumir kaupmenn
hafa sýnt mjög góða samvinnu og
heiðarleika, en til eru menn sem hafa
lokaö dy runum á matsmenn. ”
Algengustu skemmdirnar eru inn-
vortis skemmdir, þurrrotnun, vot-
rotnun og frostskemmdir. Sigurður
sagði að einhverju eftirliti þyrfti að
hrinda af stað á vegum yfirvalda
til að fylgjast með verslunum og
meta kartöflumar svo að neytandinn
væri ömggur um að fá ætar
kartöflur.
-JL